De woonwagencultuur is het geheel van tradities, gebruiken en opvattingen van mensen die sinds generaties permanent in een woonwagen (willen) wonen. Woonwagenbewoners koesteren een nomadische levenswijze en het vrijheidsgevoel dat daarmee verband houdt. Het wonen op wielen staat centraal in hun leefwijze.
Een woonwagenkamp, in ambtelijke termen ook wel woonwagencentrum genoemd, is een plaats waar woonwagenbewoners leven. Een woonwagenkamp bestaat uit min of meer mobiele woningen. Er bestaan ook kampen waar de wagens een permanente plek hebben en aangesloten zijn op de riolering en andere nutsvoorzieningen.
Een woonwagenbewoner is iemand die behoort tot de groep mensen die in woonwagens of stacaravans wonen in speciale centra of woonwagenkampen. Van het laatste woord is de pejoratieve term kampers afgeleid.
Zij werkten als seizoenarbeiders, handwerkslieden en kooplui en fungeerden tevens als 'nieuwsoverbrengers'. In de loop van der eeuwen verminderde de behoefte aan hun diensten en raakten de woonwagenbewoners steeds meer in een maatschappelijk, sociaal en geografisch isolement.
Sinds 1 januari 2006 betalen gebruikers of huurders van woningen al geen onroerende zaakbelasting meer. Deze uitspraak betekent dat geen enkele woonwagenbewoner op een huurstandplaats onroerende zaakbelasting hoeft te betalen. (Dat is alleen anders als er een zakelijk recht is gevestigd, zoals een recht van opstal. )
De meeste mensen die op zoek zijn naar een woonwagen financiering komen uit bij een persoonlijke lening. Een persoonlijke lening is snel geregeld, kost je geen eigen geld en je hoeft niet naar de notaris. Sluit een persoonlijke lening altijd af bij een onafhankelijk adviseur die je de laagste rente kan bieden.
In de Taxatiewijzer 2016 is de levensduur en afschrijvingstermijn van de woonwagens verhoogd van 20 naar 35 jaar en de restwaarde van 10% naar 25 %.
Zigeuners, zoals de Roma en Sinti, zijn mensen die al eeuwen rondreizen en geen eigen land hebben. Ze wo(o)n(d)en verspreid over Europa en Azië. Al sinds de late Middeleeuwen wonen er zigeuners in Nederland. Zij hebben de Nederlandse taal tientallen woorden opgeleverd.
“Het verschil tussen zigeuners en woonwagenbewoners zit 'm alleen in de afkomst en de taal. Zigeuners, die oorspronkelijk uit Azië komen, houden doorgaans vast aan hun eigen taal, het Romanesh.
Bargoens wordt gesproken door groepen reizende woonwagenbewoners, Joden, Romani, Jenische en sommige Sinti, tevens in woonwijken van Amsterdam en in Zuid-Limburg. Bargoens bevat 38 gezegden, 594 woorden en 9 opmerkingen. Alle woorden zijn toegevoegd door onze bezoekers.
Verdeling standplaatsen
De meeste standplaatsen bevinden zich in Noord-Brabant (1740), Zuid-Holland (1214) en Gelderland (1092). De minste in Flevoland (55), Friesland (84), Zeeland (154) en Groningen (174). In de middenmoot zitten Drenthe (387), Overijssel (459), Utrecht (604), Noord-Holland (832) en Limburg (928).
Waarom wonen in een woonwagen
Voor een gedeelte zijn dat handelsreizigers, stoelenmatters, ketellappers, kermisreizigers, op zoek naar nieuwe afzetgebieden en klanten. Daarnaast trekken er groepen losse arbeiders naar de plekken waar brood valt te verdienen.
Over het algemeen valt de woonwagen zowel onder woonruimte als onder woongelegenheid. Voor de standplaats ligt dat anders. Zo zijn in de nieuwe Huisvestingswet 2014 de definities van woonwagen en standplaats ( en van woonschip en ligplaats) verwijderd en wordt de standplaats niet langer als woonruimte opgevat.
Alle plaatsen op woonwagenkampen die vrij komen, worden toegewezen door Woningbouwvereniging Parteon. Als u een standplaats zoekt, dan kunt u contact opnemen met Parteon. U wordt op een wachtlijst geplaatst. Het aantal staanplaatsen is beperkt omdat woonwagenkamp locaties kleinschalig zijn opgezet.
Woonwagenbewoners die in een huis wonen, voelen zich vaak nog steeds onderdeel van de eigen, sterke levensstijl en gaan na verloop van tijd soms ook weer terug naar een centrum. Veel woonwagenbewoners stammen af van rondtrekkende dagloners en handwerkslieden als scharenslijpers, stoelenmatters en ketellappers.
Niet alle zigeuners spreken Romani, maar personen die Romani als moedertaal hebben zijn altijd van Roma origine. Sommige oorspronkelijk Romani sprekende bevolkingsgroepen m.n. Engeland, het Iberisch schiereiland en Scandinavië hebben hun eigen taal opgegeven en de landstaal overgenomen.
Gypsy of Gipsy kan verwijzen naar: het Engelse woord voor zigeuner (zowel gebruikt voor de Roma en Sinti als in veel ruimere zin) Gipsyjazz, jazz met zigeunerinvloeden.
Waar andere gemeenten een 'uitsterfbeleid' hebben, waarbij de standplaats komt te vervallen als een bewoner overlijdt, mag het woonwagencentrum in Zeist juist groeien van 160 naar 220 plaatsen. Daarmee is Beukbergen het grootste kamp van Nederland.
De grond waar je woonwagen mag staan huur je in veel gevallen van de gemeente. Die heeft dan een speciale plek aangeduid als woonwagenkamp. De mensen die hier wonen worden door die benaming vaak 'kampers' in de volksmond genoemd, maar dit wordt door de woonwagenbewoners zelf als discriminerend en beledigend ervaren.
Van de 70 woonwagens werden er 47 verhuisd naar een andere locatie. Dat kostte gemiddeld 100.000 euro per wagen. Volgens Kitty Nuyts van de Liberale Partij Maastricht gaat het voor sommige wagens om nog veel hogere bedragen, want in de praktijk ging het om villa's met aanbouw.
Van de verzekeraars die de Consumentenbond benaderde, reageerde Aegon nog het positiefst: 'Woonwagens kennen vaak verhoogde risico's, dus we zijn terughoudend in onze acceptatie.
Hoewel woonwagens op standplaatsen volgens de overheid onroerend goed zijn, gelden de regels van eigendomsoverdracht niet. Als je een huis wilt kopen, kun je alleen eigenaar worden als het huis via een notaris wordt overgedragen. De koopprijs wordt dan ingeschreven in het kadaster.
Die drie meter wordt meestal gemeten vanaf het maaiveld, dat is van de grond van de standplaats, en niet vanaf de vloer van de wagen. Er zijn ook bestemmingsplannen waarbij hogere maten zijn toegestaan. In heel Utrecht geldt een maximale hoogte van vijf meter evenals in Den Haag.