Wat is werkstress? Stress in, of door de werksituatie noemen we werkstress. Dat kan een gevolg zijn van de hoeveelheid werk, maar kan 'm ook zitten in hoe iemand werkdruk ervaart. Een werknemer die te perfectionistisch is, kan bijvoorbeeld het gevoel hebben tekort te schieten of de controle te verliezen.
Werkstress uit zich op allerlei manieren. Maar meestal is er sprake van vier hoofdkenmerken: veranderend gedrag, geestelijke klachten, lichamelijk klachten en/of emotionele problemen.
Wanneer je het werk niet binnen de gestelde tijd af kunt krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kunt voldoen, spreken we van een te hoge werkdruk. Werkstress is de reactie die je hebt op deze druk. Dit verschilt uiteraard per persoon, waardoor werkstress niet per se samen hoeft te hangen met de werkdruk.
Oorzaken van werkstress kunnen zijn:
Hoge werkdruk (door te veel of te moeilijk werk) Te makkelijk werk. Onduidelijkheid over je taken. Een slechte relatie of een conflict met je leidinggevende of een collega.
Vaak ontstaat werkstress niet alleen door drukte op het werk, maar ligt de oorzaak in een combinatie van factoren. Dat kan zijn, omdat een medewerker een baan combineert met zorg voor jonge kinderen of de zorg voor een (hulpbehoevende) ouder. Ook een druk sociaal leven kan zorgen voor stress.
"De bekende uitspraak: van hard werken wordt niemand ziek, klopt in de praktijk niet", zegt de minister.
Ons afweersysteem houdt de bacteriën prima onder controle, totdat stress-hormonen de afweer onderdrukken – en daarvoor is hard bewijs. Stress kan dus een duw richting ziekte geven. En dan niet alleen richting psychische klachten zoals overspannenheid of burn-out, maar bijvoorbeeld ook de oogziekte serosa.
Een herstelperiode van ongeveer zes weken is vaak voldoende om te herstellen en weer in balans te komen. De meeste medewerkers kunnen binnen een aantal maanden hun werk weer volledig hervatten. Je kunt je hierbij laten adviseren door de huisarts of bedrijfsarts.
Als je in loondienst bent en 20 maanden niet meer (volledig) gewerkt hebt, dan kan je een WIA-uitkering aanvragen. WIA staat voor Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Van het UWV ontvang je in de 88e week dat je ziekgemeld bent bericht over de aanvraag van een WIA-uitkering.
Plan op tijd een gesprek
Voel je dat het niet meer gaat, wacht dan niet tot je emmer overloopt en je vol emoties het kantoor van je leidinggevende moet binnenstuiven om aan te kondigen dat je op bent. Plan liever op tijd een gesprek in. Zo kan je jouw boodschap op een kalme maar duidelijke manier overbrengen.
Na burn-out
Is het tijd voor re-integratie, begeleid hem of haar dan om rustig op te bouwen. In het PvA worden werktijden aangegeven; zorg ervoor dat de werknemer zich hieraan houdt en niet te snel weer opbouwt. Ook de typen taken kunnen helpen. Geef kleine klusjes die niet zorgen voor grote werkdruk.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Spanningshoofdpijn voelt aan als een lichte tot matige hoofdpijn die vaak begint aan de zijkanten van het hoofd en is eerder zeurend en dof. Sommige mensen ervaren ook een druk op het voorhoofd door stress. Spanningshoofdpijn veroorzaakt inderdaad eerder een drukkende pijn, die aanvoelt als een soort band om het hoofd.
Lichamelijke stress symptomen
hoofdpijn. misselijkheid. maagklachten. aangespannen spieren in bijvoorbeeld je nek, kaken of schouders.
Vertel je bedrijfsarts hoe je hoofd momenteel werkt en dat je niet in staat bent om over je problemen na te denken. Vertel hem ook wat je wél doet op gebied van bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen om je herstel te bevorderen.
U vermoedt dat u overspannen bent en behoefte heeft aan ondersteuning. De huisarts kan uw situatie met u bespreken, met u nagaan wat de oorzaak is van uw overspannenheid en samen met u eventuele oplossingen bedenken. Verder kan uw huisarts u doorverwijzen naar de praktijkondersteuner of een andere hulpverlener.
Het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out hebben, is dat overspannenheid omkeerbaar is. Dat betekent dat als je de oorzaak van de stress wegneemt, je snel weer herstelt. Dit geldt niet voor een burn-out. Iemand met een burn-out moet doorgaans een lange tijd stoppen met werken om volledig te herstellen.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Stress en de buik
Dit zorgt voor een verhoogde hartslag, meer adrenaline en een sneller reactievermogen. Dit heeft wel als gevolg dat er minder bloed naar de darmen gaat. De darmfuncties worden hierdoor vertraagd. Dit kan leiden tot verschillende darmklachten, zoals maagpijn, verstopping en een opgeblazen buik.
De meeste mensen beginnen na een burn-out eerst voorzichtig met het opbouwen van uren. Denk bijvoorbeeld in in het begin aan twee dagen per week twee uur werken. Meestal worden de uren per twee tot drie weken uitgebreid.
De eerste herstelfase duurt gemiddeld 3 weken, de tweede 3 tot 6 weken en de derde 6 weken. In totaal ben je dus al snel 12 tot 15 weken bezig om te herstellen. Belangrijk om op te merken is dat de totale herstelduur per persoon sterk kan verschillen.
En misschien dat we dan meteen ook het tweede grote misverstand kunnen tackelen: een burn-out kan je niet faken. Een getrainde professional prikt daar meteen doorheen en iemand met een burn-out wil dat ook helemaal niet faken, want wil niks liever als zijn werk gewoon blijven doen.