Onzichtbare loyaliteit gaat spelen wanneer de ene ouder de loyaliteit aan de andere ouder niet erkent. Dit kan door het bestaan van de band te ontkennen, openlijk de andere ouder te bekritiseren en/of te diskwalificeren of door de jeugdige op te zetten tegen de andere ouder.
We noemen het een loyaliteitsconflict als een kind om wat voor reden dan ook een innerlijke strijd heeft, omdat hij/zij het gevoel heeft niet trouw te kunnen zijn of te kunnen blijven aan één van de ouders.
Een kind kan terecht komen in een loyaliteitsconflict. Simpel uitgelegd is een loyaliteitsconflict een situatie waarin een kind niet kan of wil kiezen tussen twee personen of hun wensen. Bij een scheiding wil een kind in feite trouw zijn en blijven aan beide ouders.
Kenmerken. Wanneer er te veel van een jeugdige gevraagd wordt en de jeugdige daar te weinig voor terugkrijgt van zijn ouders, kan in extreme gevallen sprake zijn van parentificatie. Parentificatie wil zeggen dat een jeugdige langdurig de rol van ouder op zich neemt met de bijbehorende taken en verantwoordelijkheden.
Gedrag van de controlerende ouder:
Uitsluitende negatieve informatie over de andere ouder delen met het kind. Met smoesjes het contact tussen het kind en de andere ouder beperken. Niet of moeizaam nakomen van de (gerechtelijke) contactregeling. Ex-partner niet informeren over het welzijn en de ontwikkeling van het kind.
Het gebrek aan contact tussen het kind en zijn ouder [1]
In het Engels noemt men dit het PAS syndrome (Parental Alienation Syndrome). In de praktijk is het PAS syndroom een gecontesteerd begrip en het syndroom is dan ook niet als dusdanig psychologisch erkend door de American Psychiatric Association.
Wat is oudervervreemding? 'Bij een verstoorde ouder-kindrelatie is het systeem van het gezin uit balans. Het is een extreem voorbeeld hoe het kind uit beeld kan raken, terwijl zowel vader als moeder juist strijden voor het belang van het kind. Er is dus niet één ouder die het 'doet' of schuldig is.
Slachtoffers van emotionele verwaarlozing en mishandeling hebben meer moeite om veilige, gezonde en liefhebbende relaties met anderen aan te gaan en kampen met een negatiever zelfbeeld. Ze zijn extra gevoelig voor sociale dreiging, uitsluiting en afwijzing.
Er is sprake van destructieve parentificatie wanneer ouders hun behoeften op hun kinderen projecteren. Het kind krijgt hierdoor de verantwoordelijkheid voor het welbevinden van de ouders. Het kind herkent de projecties van de ouders niet.
Beheers de conflicten
Maak zo min mogelijk ruzie. Als je toch ruzie hebt gehad, laat je kinderen dan zien dat je in staat bent om je onderlinge conflicten op te lossen. Praat erover dat het weer is opgelost. Langdurige conflicten na de scheiding zijn de belangrijkste oorzaak van loyaliteitsconflicten.
Het houdt in dat men zich houdt aan afspraken die gemaakt zijn, en het vertrouwen van een ander niet schaadt. Vooral als iemand de afspraken nakomt, terwijl de ander het niet kan controleren of hij daadwerkelijk de afspraak na is gekomen, spreken we van oprechte loyaliteit. Trouw en eerlijk zijn valt er ook onder.
In de rechtspraak, maar ook zeker in de media, wordt er steeds vaker gesproken over de termen ouderverstoting, ouderonthechting en parental alienation. Daar worden situaties mee bedoeld waarin een kind aangeeft minder of geen contact te willen met één van de ouders na scheiding.
Behalve de loyaliteit die ontstaat door de geboorte, voelen kinderen zich ook loyaal tegenover mensen die voor hen zorgen en hen opvoeden. Het is de zogenaamde “verticale loyaliteit”.
Je kunt hiervoor terecht bij jeugdzorg, maar ook het inschakelen van een goede mediator met de juiste specialiteit kan helpen om de neuzen weer in dezelfde richting te krijgen. Gaat het om een ernstige vorm van ouderverstoting, dan is er geen contact meer tussen het kind en één van de ouders.
Kenmerken emotioneel onvolwassen gedrag
Je toont je niet graag kwetsbaar en schaamte wil je vermijden. Je ergert je continu aan anderen. Weigeren te bekennen dat je zelf ook iets fout hebt gedaan. Niet openstaan voor het leren van nieuwe dingen.
Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.
Een man die emotioneel onbereikbaar is, zegt snel dingen als “Doe eens rustig”, “Stel je niet zo aan” of “Doe niet zo dramatisch”. Hij kan gewoon niet met jouw emoties en gevoelens omgaan. Het kan ook zijn dat je hem hiermee overweldigt en hij simpelweg afstand neemt of dichtklapt.
Half open/ half gesloten gezin. Dit gezin staat open voor relaties buiten het gezin. Kinderen krijgen alle vrijheid om-om te gaan met kinderen waarmee hij wil omgaan. Denk aan kinderen die blijven spelen en door lid te worden door van een sportvereniging.
Wat is symbiosetrauma? Een complex begrip: letterlijk betekent dit dat er een trauma is ontstaan tussen ouders en kind in de symbiose. Met als gevolg dat het kind de traumagevoelens overneemt van de ouder.
Wat zijn de kenmerken van een disfunctioneel gezin: Het kind kan niet eerlijk zijn en een eigen mening hebben, wanneer het wel eerlijk is krijgt het straf. Ouders zijn onvergeeflijk over de "fouten" van het kind. Ouders willen controle over hun kinderen.
In een gezonde moeder dochter relatie is er sprake van een liefdevolle verbintenis. Er is emotionele betrokkenheid en beide partijen gedijen goed in de relatie. Maar ook in gezonde relaties heb je weleens ruzie. Als ruzie echter vaak voorkomt, kan dit voor een verstoorde relatie tussen moeder en dochter zorgen.
1) Een gezonde ouder-kindrelatie verschaft de jeugdige doorgaans fysieke en emotionele veiligheid en geborgenheid: de ouder fungeert in de relatie als veilige basis van waaruit het kind de omgeving kan verkennen en waarop het altijd kan terugvallen.
De eerste stap bij het oplossen van de gevolgen van parentificatie is je bewust te worden van de patronen die je onbewust aan het herhalen bent. Omdat je vaak al heel je leven in die patronen zit, kun je ze meestal zelf niet meer zien. Het zijn blinde vlekken voor je geworden.