Wat is systeemcoaching? Systeemcoaching is een coachingsvorm waarbij men problemen aanpakt d.m.v. de context waarbinnen het individu functioneert. Deze context (meestal het gezin) wordt gezien als een systeem, waarbinnen er allerlei interacties plaatsvinden.
Een systemisch coach helpt je om inzicht te krijgen in je plek binnen een bepaald systeem, waardoor je veel te weten komt over je eigen gedrag en dat van mensen om je heen.
Een systeemcoach bekijkt de samenstelling van jouw gezin of familie als een systeem om zo de oorzaak van het probleem te onderzoeken. Daarbij kijkt de systeemcoach onder andere naar de communicatie en onderlinge interacties. De focus van de systeemcoach ligt op de context waarin de problemen plaatsvinden.
Systemisch werken berust op het idee dat we allemaal deel uitmaken van groepen, oftewel systemen, en dat binnen al die systemen (onbewuste) patronen en dynamieken bepalen hoe individuen zich bewegen. Die systemen zijn er als vanzelf, het eerste systeem al simpelweg doordat je geboren bent: je familie.
'Systematisch' betekent: ordelijk en samenhangend volgens een systeem. Dit doe je op verschillende manieren. In het meer traditionele maatschappelijk werk is de regulatieve methodische cyclus vaak leidend.
Systemisch werken (SW) gaat uit van de invloed van het grotere geheel waar je als mens deel van uitmaakt (gezin, organisatie). Dit grotere geheel bepaalt in grote mate je gedrag, je zelfbeeld en overtuigingen.
Systemisch werken is een manier om inzicht te krijgen in ieders plek in het systeem. Het helpt te zien waar belemmeringen zitten en waarom dat leidt tot bepaald gedrag. Dat kan heel veel inzichten bieden en zorgen voor verandering. Het eerste systeem, ons gezin van herkomst, laat een diepe blauwdruk in ons achter.
Systemisch coachen levert niet alleen veel mogelijkheden op voor de cliënt, het geeft ook een andere, diepere invulling aan de beleving van het werk als coach. Het doel van systemisch coachen is om zicht te krijgen op de interacties van de cliënt met zijn of haar systemen en de samenhang met de coachvraag.
Systemische vragen geven informatie over de ordening, de betrokkenen, de oorsprong en de bestemming van het systeem. Dit is voelbaar andere informatie dan wanneer we enkel kijken vanuit het paradigma van problemen die we met een oplossing kunnen fixen.
Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die tracht overzicht van het geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen.
Het is een vrij beroep. Iedereen mag zich coach noemen. Maar consumenten willen natuurlijk wel zeker weten dat ze bij een professional aankloppen.
Het woord systemisch was oorspronkelijk een medische term voor 'heel het lichaam betreffend', zoals in: Deze infectie uit zich eerst lokaal, maar kan later systemisch worden. Vandaaruit kreeg het ook de betekenis 'systeembreed'. Het verschil met systematisch is dus heel duidelijk.
Systemisch is als een Engels leenwoord (systemic) en slaat terug op het Griekse woord sústēma – georganiseerd geheel. Een systematisch probleem is dus een probleem dat stelselmatig optreedt en een systemisch probleem een structureel probleem dat voortvloeit uit het sociale systeem.
Er is een klein verschil tussen coachen en begeleiden. Een coach helpt zijn cliënt eigen mogelijkheden en talenten te ontdekken om doelen te bereiken en moeilijkheden de baas te blijven. De focus ligt hierbij op de toekomst. Begeleiding legt de focus op het verleden, en het verhelpen van problemen.
Een systeemziekte is een ziekte waarbij het afweersysteem uw eigen lichaam aanvalt. Daardoor ontstaat er een ontstekingsreactie. Een systeemziekte kan ook gewrichtsklachten geven. Voorbeelden van systeemziekten zijn Systemische Lupus Erythematodes (SLE), Systemische sclerose en de ziekte van Sjögren.
Systemische leiderschap binnen de gesprekken die gevoerd “moeten” worden en waar jij of de ander liever van weg gaat. Systemische gesprekken voeren betekent werken met de bovenstroom èn de onderstroom. De verbindende ruimte daartussen weten te benutten.
Bij een systeemgerichte aanpak ben je niet gericht op het vinden van oorzaken, maar op de interacties die het gedrag begrijpelijk maken. Daarbij is de beteke- nis van het gedrag voor de betrokkenen van belang.
Een van de grootste valkuilen is dat de gecoachte volledig de richting opgaat die de coach wil. Dat werkt uiteindelijk averechts: het gaat om de persoon van de gecoachte die straks, na dit traject, verder moet zónder u. Laat hem zelf zijn richting kiezen.
Kun je jezelf coachen? Ja zeker wel!Coaching is namelijk een methode om zelfbewustzijn, competenties en effectief gedrag tot ontwikkeling te brengen.
In de familieopstelling onderzoek je met hulp van een systemisch begeleider persoonlijke vragen en patronen binnen een systeem. Door oordeelloos te observeren en te exploreren, probeert de begeleider dynamieken zichtbaar te maken en ruimte te creëren voor een nieuwe beweging of verandering.
1 Systeemgericht perspectief Het systeemgerichte perspectief ziet gedrag als een logische reactie op wat zich afspeelt in het systeem als geheel. Systeemgerichte interventies richten zich op het geheel: wat er in de persoon gebeurt, wat er in de omgeving gebeurt en de betekenis die dat voor alles betrokkenen heeft.
Systeemgericht werken is een training waarin een denkkader wordt ontwikkeld waarmee de invloed van de omgeving op iemands gedrag wordt onderzocht. De training geeft inzicht in de basisprincipes van systematisch denken en toepassing hiervan in de jeugdzorg.
Systemisch adviseren is je verbinden met de context waarin de vraag zich aandient zonder dat je meegezogen wordt in de dynamiek van die vraag. Je bent daarmee dienstbaar aan het geheel en je blijft trouw aan jezelf en aan je eigen 'verhaal'.