Spelt (Triticum spelta) is een tarwesoort, eigenlijk een oude cultuurvorm van tarwe en een van de oudste graansoorten ter wereld. Na de middeleeuwen werd spelt verdrongen door tarwe vanwege de hogere opbrengst van die laatste.
Speltbrood en tarwebrood zijn even gezond. In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels. Ook speltbrood is verkrijgbaar in de varianten wit, bruin en volkoren. Volkoren is het gezondst.
Speltbrood smaakt namelijk meer nootachtig dan tarwebrood, maar de voedingswaarde komt overeen. Speltbrood is dus niet gezonder dan tarwebrood. En net als tarwe bevat spelt ook gluten. Bovendien ontbreekt er wetenschappelijk bewijs dat speltbrood lichter verteerbaar is.
Ja, uit onderzoek blijkt dat spelt meer eiwitten en meervoudig, onverzadigde vetzuren bevat dan tarwe. Het is rijk aan vitamine B3 en bevat meer mineralen dan tarwe, zoals koper, fosfor, magnesium, ijzer en zink. Het voordeel van spelt is dat het beduidend minder phytaatzuur bevat dan tarwe.
Spelt vs tarwe
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zowel spelt als tarwe afstammen van emmertarwe. Dit betekent dat er genetisch geen verschil is. De hoeveelheid vezels, zetmeel, gluten en voedingswaarden zijn ongeveer hetzelfde. Omdat de verschillen zo minimaal zijn, is spelt dus niet gezonder dan tarwe.
Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe. Bij het maken van witbrood wordt alleen de kern van de graankorrel gebruikt. Voor volkorenmeel wordt de hele graankorrel vermalen.
Dat komt mede omdat tarwe meer opbrengst levert per hectare dan andere granen. Dat betekent dat je voor dezelfde hoeveelheid spelt een groter teeltoppervlakte nodig hebt. Daarbij komt dat de speltkorrel anders is dan de tarwekorrel. De speltkorrel moet eerst nog gepeld worden.
Het fijnste brood voor je darmen is volkorenbrood. Van welk graan dan ook: tarwe, spelt, rogge. Als de hele graankorrel gebruikt wordt, bevat het brood namelijk meer gezonde voedingsstoffen en dus ook meer vezels. En dat hebben je darmen nodig, zeker in geval van verstopping.
Speltbrood bevat (net zoals tarwebrood) veel koolhydraten. Daarom is speltbrood niet geschikt om te eten tijdens het afvallen. Dit heeft te maken met het effect van koolhydraten op je hormonen. Zodra je veel koolhydraten eet, maakt je lichaam in korte tijd veel insuline aan.
In vergelijking met een sneetje koolhydraatarm brood van 5 tot 7 gram per snee, bevat speltbrood teveel koolhydraten. Echter, speltbrood past prima (net als goed volkorenbrood) in een koolhydraatbeperkt eetpatroon.
Kies bij voorkeur de broodsoorten met veel vezels, deze geven je een prettig, verzadigd gevoel en zijn goed voor je stoelgang. Volkorenbrood bevat veel vezels. Dat kan een fijn of grof volkorenbrood zijn, maar ook meergranenbrood, spelt- of desembrood is er in een volkorenvariant.
Wil je brood eten, maar toch licht verteerbaar voedsel binnenkrijgen? Laat dan roggebrood, croissants, krentenbrood en volkorenbrood links liggen. Eet speltbrood of witbrood, de laatste is ook goed verteerbaar maar minder gezond. Andere lekkere, maagsparende opties: beschuitjes, crackers, liga en ontbijtkoek.
Volkorenmeel is het gezondste meel dat van tarwe gemaakt wordt. Hierbij wordt de gehele graankorrel gebruikt, dus juist ook de buitenkant waar alle vitaminen, mineralen en voedingsvezels in zitten. Speltmeel lijkt qua voedingswaarde heel erg op volkorenmeel.
Een brood van spelt bevat niet minder koolhydraten dan een tarwebrood. De hoeveelheid is met elkaar vergelijkbaar. Speltbrood is dus in basis niét koolhydraatarm, zoals soms gedacht wordt.
Speltbrood is een gezondheidshype en supermarkten zoals de Albert Heijn, de Jumbo en de Plus gaan daar bewust op in. Het is bewezen dat speltbrood veel minder snelle koolhydraten bevat dan normaal wit of bruin tarwebrood.
Het maakt niet uit of je speltbrood of tarwebrood eet. Ook als je diabetes hebt maakt dit niet uit. Er zijn namelijk nauwelijks verschillen tussen speltbrood en tarwebrood. Ze bevatten een vergelijkbare hoeveelheid voedingsstoffen zoals koolhydraten en vezels.
Cholesterolwaarden verbeteren. Het eten van voedingsmiddelen die oplosbare vezels bevatten, zoals spelt, vermindert de hoeveelheid cholesterol die het lichaam in de bloedbaan absorbeert. Oplosbare voedingsvezels verlagen zowel lipoproteïne met een totale als een lage dichtheid, of de 'slechte' cholesterol.
Brood, en vooral volkorenbrood, bevat juist veel voedingsstoffen en weinig energie (kcal); een echt nutriëntenbommetje. Onderzoek toont zelfs aan dat volkorenbrood helemaal geen effect heeft op het lichaamsgewicht. Brood eet je (meestal) met beleg, en dat heeft ook invloed op de voedingswaarde van de broodmaaltijd.
Donker Fries roggebrood levert de minste calorieën en de meeste voedingsstoffen. Zuurdesembrood levert veel calorieën/koolhydraten maar ook veel voedingsstoffen.
Kortom: Brood bevat meestal suiker, wat erg slecht voor je is. Het bevat ook antinutriënten die de opname van mineralen zoals calcium, ijzer en zink blokkeren. In brood zit GEEN ÉÉN voedingsstof die je niet uit ander voedsel kunt halen, zelfs in grotere hoeveelheden.
Albert Heijn - AH Stevig Speltbrood is gemaakt van 100% speltmeel en zit boordevol vitaminen en mineralen.
Sommige producten kunnen triggers zijn voor PDS-patiënten en zorgen voor vervelende buikpijn. Knoflook, ui, koolsoorten en zuivelproducten bijvoorbeeld. Deze voeding kan gasvorming in de darmen veroorzaken. Omdat de klachten zo uiteen lopen bestaat er geen algemeen voedingsadvies.
Wel is de kwaliteit van Aldi brood erg goed. Dit oordeelde de consumentenbond recentelijk nog. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor Lidl. Het komt goed uit de test en is bovendien ook gezond en lekker.
Speltpasta lijkt qua voedingswaarde veel op volkorenmeel.
Oergranen bevatten een ander soort gluten. Hierdoor kunnen sommige mensen spelt producten beter verdragen dan volkoren producten. Het is echter niet zo dat speltpasta altijd een gezondere keuze is dan volkorenpasta.
Een speltbrood mag pas zo genoemd worden als het meel bestanddeel voor minimaal 98% van spelt komt. In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels.