Wat is sociale kwetsbaarheid? Sociale kwetsbaarheid wordt in veel onderzoeken gezien als bijvoorbeeld het tekort aan sociale relaties in je leven, of het ervaren van te weinig sociale steun van anderen.
Onder kwetsbare groepen verstaan we groepen met een lage socio-economische status, groepen met fysieke of mentale beperkingen, groepen met een migratieachtergrond of groepen die kwetsbaar zijn door een combinatie van deze factoren.
De theorie van de maatschappelijke kwetsbaarheid geeft aan dat bestaande systemen de belangen van mensen in een maatschappelijk kwetsbare situatie vaak onvoldoende verdedigen en dat ze weinig tegemoetkomen aan hun specifieke behoeften.
De meest gebruikte en geciteerde definitie van kwetsbaarheid is die van Fried (2001). Volgens Fried (2001) is iemand kwetsbaar als hij of zij aan drie of meer van de volgende criteria voldoet: gewichtsverlies, energieverlies, zwakte, traagheid en inactiviteit.
Kwetsbare patiënten en hun behoefte aan medische zorg
Kwetsbare ouderen hebben verminderde (of verlies van) regie over het eigen leven en een complexe zorgbehoefte. Deze kwetsbare patiënten ervaren daarmee aanzienlijke fysieke, psychische, cognitieve, communicatieve en sociale beperkingen in hun dagelijks leven.
gevoelig is (fijngevoelig, teergevoelig) in contact durft te komen met zijn schaduwkant (in plaats van deze te verstoppen of te vermijden) niet perfect is maar imperfect. in contact durft te komen met eigen negatieve gevoelens (ook van verdriet, onrust, schaamte, schuld, ongedurigheid, boosheid, twijfel)
Screeningsinstrumenten om kwetsbaarheid te meten
Met screeningsinstrumenten kun je de kwetsbaarheid van ouderen vaststellen en benader je ouderen op een systematische manier, bijvoorbeeld met gegevens uit een Huisarts Informatie Systeem. Een prima methode om kwetsbare ouderen te selecteren, ook als ze zorg mijden.
Kwetsbare zwangeren hebben een verhoogde kans op perinatale sterfte en morbiditeit. Omstandigheden als een lage opleiding, laag inkomen, slechte woonomstandigheden, onvoldoende kennis over de eigen gezondheid en hoe te handelen als er zorg nodig is, vergroten de kans op problemen rond zwangerschap en geboorte.
Psychische kwetsbaarheid: voor iedereen anders
De problemen die mensen met een psychische kwetsbaarheid ervaren zijn zeer divers: psychosegevoeligheid, somberheid, angst, stemmen horen. Veel mensen met ernstige psychische en psychosociale problematiek hebben traumatische verlieservaringen.
Uít jezelf naar de mensen om je heen, toon je emoties, spreek je gedachten uit, laat juist ook je kwetsbare kanten en onzekerheden zien. Laat zien dat je gewoon een mens bent, net zoals iedereen om je heen – en ze zullen je veel eerder mogen, vertrouwen, respecteren en dingen met je delen.
Onder kwetsbare ouders wordt hier verstaan: ouders met psychische problemen/ aandoeningen, ouders met een verstandelijke beperking, asielzoekers, tienermoeders, multi-probleem gezinnen, etc.
Kinderen en jongeren die in een maatschappelijk kwetsbare situatie leven, ervaren vaker de negatieve aspecten van maatschappelijke instellingen (bv. onderwijs, welzijnswerk, kampen…), doordat verwachtingen niet afgestemd zijn en normen anders liggen.
De kwetsbaarheid kan veroorzaakt worden door verschillende kenmerken: een moeilijk temperament, gedragsinhibitie (extreem teruggetrokken reageren in nieuwe situaties), negatieve emotionaliteit, stress reactivi- teit, onveilige hechting, negatief gevoel van eigenwaarde, slechte cognitieve en sociale vaardigheden, gebrek ...
“Maatschappelijk kwetsbare gezinnen” staat binnen Kind en Gezin dan ook voor gezinnen die met uit- sluiting bedreigd zijn of in uitsluiting leven. Het gaat om gezinnen die een gebrekkige toegang hebben tot maatschappelijk hooggewaardeerde goederen zoals werk, inkomen, huisvesting, school en gezond- heidszorg.
Het Agentschap Integratie en Inburgering koppelt anderstaligen aan Nederlandstaligen zodat ze samen kunnen communiceren via e-mail. Kandidaten vullen een online formulier in en het agentschap zoekt vervolgens een match. Anderstaligen kunnen op deze manier Nederlands oefenen met een online vriend.
Sommige mensen hebben meer kans om ernstig ziek te worden van het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome (severe acute respiratory syndrome)- CoV coronavirus (coronavirus)-2. Zij zijn extra kwetsbaar. Bijvoorbeeld omdat ze ouder zijn dan 70 of omdat ze onderliggende aandoeningen hebben.
Er zijn verschillende oorzaken van psychische aandoeningen. Wat je hebt meegemaakt kan veel invloed hebben. Maar ook hoe (on)gezond je leeft. Heftige gebeurtenissen, armoede, infectieziektes, drugsgebruik en alcohol kunnen mensen die er aanleg voor hebben, een duw geven in de richting van een psychische aandoening.
OORSPRONG VAN STIGMA: BOOS OF ZIELIG
Sterke en directe emotionele reacties beïnvloeden stigmatisering. Zo spelen afkeer en boosheid bijvoorbeeld een rol bij het vooroordeel dat patiënten overlast veroorzaken. Bij de stereotypen 'zielig' of 'hebben zorg nodig' kijkt een emotie als medelijden om de hoek.
Onder een kwetsbare zwangere vrouw verstaan wij: Een zwangere vrouw bij wie de professional uit het sociale of medische domein één of meerdere (psycho)sociale of medische risicofactoren gesignaleerd heeft, die de zwangerschap negatief kunnen beïnvloeden.
In alle leeftijdsgroepen is het aandeel vrouwen dat kwetsbaar is, groter dan het aandeel kwetsbare mannen. Van de ouderen in de leeftijdsklasse 65-70 jaar wordt 6% van de mannen en 10% van de vrouwen tot de potentieel kwetsbaren gerekend. Bij de 90-94 -jarigen gaat het om 41% van de mannen en 45% van de vrouwen.
GFI (Groningen Frailty Indicator)
Wat is het: een eenvoudige vragenlijst met 15 vragen die fysieke, cognitieve, sociale en psychologische kwetsbaarheid meet. Type instrument: GFI is een screeningsinstrument. De GFI heeft goede voorspellende eigenschappen en is zeer bruikbaar in de praktijk.
Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties, zoals een infectie, ondervoeding, delirium, decubitus, bijwerking van medicatie of een val. Veel van deze complicaties hebben functionele en/ of cognitieve achteruitgang van de oudere patiënt tot gevolg.
We onderscheiden dan ook vier 'gebieden' waarop ouderen kwetsbaar kunnen zijn: fysieke (belemmeringen in hun fysieke functioneren door bijvoorbeeld gewichtsverlies, evenwichtsproblemen, vermoeidheid), cognitieve (belemmeringen in cognitie zoals geheugen en flexibiliteit), sociale (belemmeringen door eenzaamheid of ...
De voordelen van kwetsbaarheid
Door je kwetsbaar op te stellen laat je zien wat er zich in jou afspeelt. Je emoties, maar ook je verlangens. Door dit te doen schep je duidelijkheid naar anderen, maar ook naar jezelf. Kwetsbaarheid gaat samen met zelfacceptatie.