Het is een complexe theorie die niet in één keer uit te leggen valt. Het doel is om cliënten reacties opnieuw vorm te leren geven, het bouwt het vermogen om emoties te reguleren, en het creëert automatische reacties van veiligheid en verbinden.
De polyvagaaltheorie, waarbij 'poly' staat voor 'meer', gaat ervan uit dat ons zenuwstelsel verschillende verdedigingsstrategieën hanteert wanneer we stress ervaren. Deze theorie is ontwikkeld door Stephen W. Porges.
Het dorsale vagale systeem (de ongemyeliniseerde vagus), is het oudste systeem. Dit mechanisme bestond al in de meest primitieve levensvormen. Het is de zenuw die zorgt dat het organisme bij gevaar inkrimpt en samentrekt en de lichaamsfuncties vertraagt.
Via de zintuigen kan een levend wezen bewust, maar vooral ook onbewust, steeds informatie verzamelen over of een situatie veilig aanvoelt. Het onbewust informatie verzamelen wordt vanuit de polyvagaal theorie 'neuroceptie' genoemd.
- Laat je hoofd rustig liggen en kijk met je ogen naar rechts, zo ver als je kan. - Alleen je ogen bewegen, je hoofd ligt nog steeds in het midden met je neus naar het plafond. - Blijf naar rechts kijken. Op een gegeven moment moet je slikken, gapen of zuchten.
Ideale activiteiten zijn korte wandelingen en bijvoorbeeld yoga-oefeningen. Bewegingen die een complex coördinatieniveau vereisen, stimuleren de nervus vagus. De verbinding tussen het spijsverteringsstelsel en de nervus vagus is erg belangrijk.
Mensen bij wie de nervus vagus niet voldoende actief is, ervaren vaak lichamelijke pijntjes die onverklaarbaar zijn of kunnen zich moeilijk rustig houden in stressvolle situaties. Ook heeft deze zenuw een hele grote functie bij ontstekingen in het lichaam.
Yoga-oefeningen voor de nervus vagus
Een eenvoudige oefening die je kunt doen is de langzame, diepe ademhaling. Ga zitten in een comfortabele houding en adem rustig in door de neus, terwijl je je buik uitzet. Houd de adem even vast en adem dan rustig uit door de mond, terwijl je je buik intrekt.
Ons zenuwstelsel uit balans. Bij een zenuwstelsel dat stress ervaart, zijn er twee mogelijkheden. Symptomen: Angstig, hyperactief, niet kunnen ontspannen, rusteloos, snel schrikken/angstig, moodswings, chronische klachten, slapeloos, woede/irritatie, problemen met de spijsvertering, grenzeloosheid.
Als je angstig bent, dan stuurt jouw sympathisch zenuwstelsel o.a. adrenaline door jouw lichaam. Dit activeert jou, en zorgt ervoor dat je lichaam klaar is om te reageren op het gevaar. Twee automatische reacties, wanneer we geconfronteerd worden met gevaar, zijn vechten of vluchten.
In 1995 introduceerde Stephen Porges, een neurowetenschapper, de polyvagaal theorie (PVT). Poly=veel en vagaal=zenuw. De Polyvagaaltheorie gaat vooral over het autonome zenuwstelsel en de nervus vagus, die zich vanuit de hersenstam vertakt en o.a. hart, ademhaling en buik reguleert.
De nervus vagus heeft 2 takken: de ventrale vagus (loopt aan de voorkant en verbindt hart en longen met het gezicht en de hersenen), en de dorsale vagus (loopt aan de achterzijde en beïnvloedt alle organen die onder het middenrif liggen, met een belangrijk deel in de darmen.
De nervus vagus is een zenuw die uit de hersenen komt en naar organen in de borstkas en buik gaat. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus, onder elk sleutelbeen. Ze geven allebei vooral informatie door in de richting van het lichaam naar de hersenen.
Als onderdeel van het parasympatische stelsel, is de nervus vagus erg belangrijk voor het zorgen voor ontspanning. Het verlaagt vooral jouw hartslag, die na sympathische activiteit verhoogd is. En, zoals gezegd, is de zenuw ook belangrijk voor ons mentale welzijn.
Wat is het effect
Een trauma verbrijzelt iemands veilige aannames over de wereld om zich heen. Een van de nadeligste gevolgen is innerlijke fragmentatie en emotionele splitsing tussen lijf en hoofd, emoties en handelingen, aan- en afwezigheid.
Probeer eens hardop te lachen als je gespannen bent. Zelfs als het geforceerd voelt kan dit een effectieve manier zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Zingen, chanten en neuriën werkt ook heel ontspannend. Het reguleert de ademhaling en stimuleert de nervus vagus, waardoor je zenuwstelsel in rustmodus komt.
Voeding: Voeding kan ook invloed hebben op de activiteit van de nervus vagus. Voeding met veel vitamine B, magnesium en omega-3-vetzuren kan helpen om de nervus vagus te kalmeren. Beweging: Regelmatige beweging kan helpen om de nervus vagus te kalmeren door middel van het verminderen van stress en angst.
De nervus vagus zorgt voor een directe verbinding tussen de darmen en de hersenen. Die zenuw stimuleren maakt dat mensen minder aandacht besteden aan droevige gezichtsuitdrukkingen.
Een hese stem of kuch kan wijzen op een aantasting van de nervus vagus doordat de stembanden niet goed sluiten, waardoor een hol geluid ontstaat. Ten slotte kan de kokhalsreflex worden beoordeeld. Raak met een tongspatel de achterkant van de tong aan beide kanten aan en controleer op een kokhalsreflex.
De generator stuurt kleine elektrische pulsen naar de nervus vagus, die dan zorgt dat deze puls naar de hersenen wordt doorgeleid. Deze stimulatie helpt te voorkomen dat de elektrische onregelmatigheden in de hersenen epileptische aanvallen veroorzaken. De werking van Nervus Vagus Stimulatie bij epilepsie.
Oorzaken zijn: Een ontsteking van het strottenhoofd en stembanden. Uitval van een zijtak van de zwervende zenuw (namelijk de nervus recurrens) door een schildklieroperatie of door verwijdering van een tumor van de linker longtop. Verder kunnen de functies van vitale organen uitvallen, zoals het hart en buikorganen.