De polyvagaal theorie (PVT) is de theorie die gaat over de neurobiologie van gevoelens van veiligheid. Wanneer je zenuwstelsel veiligheid kan en mag ervaren dan heb je een open houding, veel speelsheid, creativiteit en kracht. Je kunt optimaal functioneren, het leven goed doorleven met alle ups en downs.
Het is een manier om naar de werking van het zenuwstelsel te kijken. Met een dieper besef van de biologische reacties die de kwaliteit van de therapeut-client relatie en de wederzijdse verbondendheid beinvloeden en daarmee het gevoel van veiligheid van de client.
Uw lichaam: wat is de nervus vagus? De nervus vagus is een zenuw die uit de hersenen komt en naar organen in de borstkas en buik gaat. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus, onder elk sleutelbeen. Ze geven allebei vooral informatie door in de richting van het lichaam naar de hersenen.
Als je angstig bent, dan stuurt jouw sympathisch zenuwstelsel o.a. adrenaline door jouw lichaam. Dit activeert jou, en zorgt ervoor dat je lichaam klaar is om te reageren op het gevaar. Twee automatische reacties, wanneer we geconfronteerd worden met gevaar, zijn vechten of vluchten.
Om jezelf beter te ondersteunen, kan je het zenuwstelsel kalmeren door middel van lichaamsoefeningen – diep ademhalen, diep zuchten, zelfs een vriendelijke aanraking. Deze bewegingen helpen de perceptie van en reacties op gevaar in onze hersenen te stabiliseren.
In 1995 introduceerde Stephen Porges, een neurowetenschapper, de polyvagaal theorie (PVT). Poly=veel en vagaal=zenuw. De Polyvagaaltheorie gaat vooral over het autonome zenuwstelsel en de nervus vagus, die zich vanuit de hersenstam vertakt en o.a. hart, ademhaling en buik reguleert.
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
Mensen bij wie de nervus vagus niet voldoende actief is, ervaren vaak lichamelijke pijntjes die onverklaarbaar zijn of kunnen zich moeilijk rustig houden in stressvolle situaties. Ook heeft deze zenuw een hele grote functie bij ontstekingen in het lichaam.
De nervus vagus ontspringt hoofdzakelijk aan het verlengde merg en heeft zowel sensibele als motorische vezels. De motorische vezels zenden signalen naar de spieren van de inwendige organen en de talrijke klieren in de maag en de darmen.
Een gezond en gevarieerd dieet bevat diverse nutriënten die bevorderlijk zijn voor het zenuwstelsel. Van onder meer vitamine C, vitamine B12, magnesium, calcium en jodium is aangetoond dat ze een belangrijke rol spelen in het functioneren van zenuwen.
Ons zenuwstelsel uit balans. Bij een zenuwstelsel dat stress ervaart, zijn er twee mogelijkheden. Symptomen: Angstig, hyperactief, niet kunnen ontspannen, rusteloos, snel schrikken/angstig, moodswings, chronische klachten, slapeloos, woede/irritatie, problemen met de spijsvertering, grenzeloosheid.
Avocado. Avocado's, vijgen, maar ook pruimen, cashewnoten en amandelen zitten vol met magnesium. En dat is precies het mineraal dat je nodig hebt in tijden van stress. Magnesium helpt je spieren en zenuwen ontspannen in gespannen situaties.
De vitamines B en C zorgen mede voor het goed functioneren van het zenuwstelsel. Vitamine B1, B2, B6, B11/foliumzuur en B12 helpen bij de aanmaak van de signaalstoffen tussen de zenuwcellen.Vitamine B2 en B12 ondersteunen de opbouw van zenuwcellen.
Een hese stem of kuch kan wijzen op een aantasting van de nervus vagus doordat de stembanden niet goed sluiten, waardoor een hol geluid ontstaat. Ten slotte kan de kokhalsreflex worden beoordeeld. Raak met een tongspatel de achterkant van de tong aan beide kanten aan en controleer op een kokhalsreflex.
Mensen met overprikkeling hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust, en het overlopen van emoties. Bij sommige mensen leidt dit tot tijdelijke uitvalsverschijnselen, koorts, overgeven of een epileptische aanval.
Voeding: Voeding kan ook invloed hebben op de activiteit van de nervus vagus. Voeding met veel vitamine B, magnesium en omega-3-vetzuren kan helpen om de nervus vagus te kalmeren. Beweging: Regelmatige beweging kan helpen om de nervus vagus te kalmeren door middel van het verminderen van stress en angst.
Een verkeerde ademhaling is te herkennen aan de volgende punten: U ademt regelmatig door uw mond. U moet regelmatig zuchten en/of gapen. Soms voelt u zich duizelig of licht in het hoofd.
De dorsale nervus vagus is (net als de ventrale nervus vagus, het bovenste systeem) onderdeel van het parasympatische zenuwstelsel, en bevindt zich met name wat dieper in je lichaam, in de buik. Dit is binnen ons zenuwstelsel het oudste systeem, dat al in de oertijd heeft bestaan in ons lichaam.
Het dorsale vagale systeem (de ongemyeliniseerde vagus), is het oudste systeem. Dit mechanisme bestond al in de meest primitieve levensvormen. Het is de zenuw die zorgt dat het organisme bij gevaar inkrimpt en samentrekt en de lichaamsfuncties vertraagt.