ODD en CD zijn gedragsstoornissen waarbij iemand extreem dwars, opstandig of agressief gedrag vertoont. Dit gedrag leidt tot nadelige gevolgen voor de persoon en voor zijn omgeving.
Diagnose van oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD)
Het is zeer belangrijk dat ouders met een kind met de ODD kenmerken, naar de huisarts gaan om dit te bespreken. De huisarts kan je doorverwijzen naar Youz, het kind- en jeugdonderdeel van Parnassia Groep. Youz heeft ook een informatielijn.
Bij kinderen en jongeren met ODD en CD nemen de symptomen over het algemeen in de loop der tijd af, ook zonder behandeling. Sommige kinderen en jongeren blijven symptomen vertonen, bij anderen nemen de symptomen af en verdwijnt de diagnose (Bunte e.a., 2014; Lahey e.a., 1995).
Kinderen met ODD zijn moeilijk in de opvoeding, ongehoorzaam en in verzet. Ze maken veel ruzie, zijn driftig en houden zich niet aan de regels, maar feitelijk gewelddadig gedrag is niet aan de orde. Ze hebben wel problemen in de sociale omgang, vooral met volwassenen maar ook met leeftijdsgenoten.
Kinderen kunnen wel eens boos of opstandig zijn. De boosheid verdwijnt, maar als het opstandig- en agressief gedrag vaker voorkomt en langer aanhoudt, kan er sprake zijn van ODD. Net als bij ADD en ADHD zit er geen leeftijd gebonden aan ODD.
De oorzaak van ODD is niet precies bekend. Waarschijnlijk gaat het om een samenspel van verschillende factoren. Zowel erfelijke factoren als de omstandigheden waarin een kind opgroeit dragen hier aan bij. Erfelijke factoren blijken een rol te spelen bij het ontstaan van ODD.
Farmacotherapie heeft in de behandeling van odd en cd een vaste plaats ingenomen, in het bijzonder bij comorbiditeit met adhd en bij ernstige agressie. Bij comorbiditeit met adhd worden psychostimulantia zoals methylfenidaat gebruikt.
Deze stoornissen behoren tot de meest prevalente psychiatrische stoornissen bij kinderen en jongeren, met voor odd een prevalentie van 3 % en voor cd 2%. De leeftijd van aanvang is vroeger voor odd dan voor cd.
ODD en medicatie
Mogelijk gebruiken de jongeren die bij ons komen medicatie, bijvoorbeeld Methylfenidaat (als ook sprake is van ADHD, ADD of autismespectrumstoornis) of kalmeringsmiddelen zoals benzodiazepinen.
Het ene kind vertoont misschien meer dwars gedrag dan het andere kind. Het is een normaal verschijnsel en hoort bij het opgroeien. Sommige kinderen ontdekken hun eigen wil en zitten midden in een identiteitsontwikkeling. Andere kinderen nemen niet zonder meer aan wat volwassenen tegen hen zeggen.
Dat je kind zich thuis heel anders gedraagt dan bijvoorbeeld op school of bij opa en oma, wil niet zeggen dat je het thuis niet goed zou doen. Sterker nog, het feit dat hij thuis al zijn gevoelens kan laten zien, duidt er vaak op dat hij voelt dat jij er onvoorwaardelijk voor hem bent.
Spreek met het kind af wat het leuk vindt om te doen. Stel reële, duidelijke grenzen, stop het kind in zijn gedrag. Stel ook reële eisen, kinderen met ODD/Cd hebben een lage frustratietolerantie. Als iets niet lukt, worden ze sneller boos dan anderen.
Kinderen met ODD spelen ouders vaak tegen elkaar uit. Probeer als ouders op 1 lijn te staan, maar blijf wie je bent. Leer wenselijk gedrag te belonen. Geef grenzen aan ten aanzien van het gedrag, zonder het kind zelf af te wijzen.
Tips voor brutaal en opstandig gedrag
Als je kind brutaal is of opstandig doet, blijf dan rustig. Je stem verheffen of schreeuwen helpt niet. Als je je kind zijn zin geeft, beloon je het gedrag en gaat je kind het vaker doen. Als je kind is afgekoeld, is het belangrijk dat je met je kind over het gedrag praat.
Een kind is agressief vanuit onmacht. Je kind heeft nog niet genoeg vaardigheden om zich op een andere manier te uiten, waardoor hij slaat, bijt of duwt. Ook al bedoelt je kind het niet verkeerd, toch is het belangrijk om je kind te leren dat slaan of bijten niet mag. Geef dus duidelijke grenzen aan.
Een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis is een psychische aandoening die in het DSM-IV is ingedeeld bij de ontwikkelingsstoornissen. De aandoening wordt ook aangeduid met de Engels afkorting ODD (oppositional defiant disorder).
Zeg je baby niet alleen wat hij niet mag en wat hij verkeerd doet, maar vertel hem ook vooral wat hij goed doet! Zo leert hij het verschil tussen goed en fout gedrag. Beloon je baby ook als hij zijn fout oplost.