Neuroceptie is het onbewuste proces in ons
Alleen een goed functionerende ventrale vagus kan in situaties die niet over leven en dood gaan, zoals bij een woordenwisseling bijvoorbeeld, de automatische vecht- en vluchtreacties kalmeren. Dat kalmeringsproces wordt de 'vagale rem' genoemd.
De polyvagaaltheorie benadrukt dat ons zenuwstelsel meer dan één verdedigingsstrategie kent en dat we niet vrijwillig kiezen voor een mobiliserende vecht/vluchtstrategie of een immobiliserende bewustzijnsverlagingsstrategie.
De polyvagaal theorie biedt fysiotherapeuten een model om de relatie tussen stress en klachten te begrijpen. Hoewel meerde systemen betrokken zijn bij het polyvagale systeem, zullen we in dit artikel een accent leggen op het bespreken van het vecht-vlucht systeem, het sympathische-adrenale systeem.
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
De nervus vagus is een zenuw die uit de hersenen komt en naar organen in de borstkas en buik gaat. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus, onder elk sleutelbeen. Ze geven allebei vooral informatie door in de richting van het lichaam naar de hersenen.
De aansturing vanuit de hersenstam gaat onbewust en staat niet onder invloed van de wil. Er is hier sprake van reflexen. De sensorische zenuwen van het autonome zenuwstelsel monitoren het inwendig milieu. Impulsen vervoerd door deze sensorische zenuwen komen niet aan in de hersenschors, maar in de hersenstam.
Probeer eens hardop te lachen als je gespannen bent. Zelfs als het geforceerd voelt kan dit een effectieve manier zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Zingen, chanten en neuriën werkt ook heel ontspannend. Het reguleert de ademhaling en stimuleert de nervus vagus, waardoor je zenuwstelsel in rustmodus komt.
We bevinden ons niet vaak meer in levensbedreigende situaties, maar ons autonoom zenuwstelsel reageert op stress-situaties alsof dat wel zo is.
Zingen, neuriën, gorgelen
Onderzoek heeft aangetoond dat zingen, neuriën en zelfs gorgelen kan helpen de nervus vagus te stimuleren (1). Zing dus gerust mee met je favoriete nummer of neurie je dag door om relaxt te blijven. Gorgelen kan je daarnaast standaard twee keer per dag doen bij het tandenpoetsen.
De nervus vagus stuurt signalen in de richting van de verschillende organen van het lichaam, maar meer nog geleidt hij informatie over de toestand van de organen naar het centrale zenuwstelsel. 80-90% van de zenuwvezels in de nervus vagus zijn afferente of sensorische zenuwcellen.
Het sympatisch zenuwstelsel wordt geactiveerd tijdens stressvolle en gevaarlijke situaties en het parasympatisch zenuwstelsel wordt vervolgens geactiveerd zodat we weer kunnen ontspannen en herstellen. Ter verduidelijking: bij stimulatie van de nervus vagus vertraagt de hartslag.
Die balans is mogelijk te herstellen door een zenuw te stimuleren die het hartritme vertraagt. Vooral een bepaalde zenuw lijkt hiervoor geschikt. Die heet de nervus vagus. Deze zenuw vertakt naar verschillende delen van het lichaam, waaronder je oor én je hart."
De zwervende zenuw maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, het systeem dat de functies van ons lichaam regelt waar we niet over na hoeven te denken (ademhaling, hartslag, spijsvertering, hormonen), dingen die we op onbewust niveau doen, ook wel het parasympatische deel genoemd.
De sacrale zenuwen regelen de blaas- en darmwerking. Als de communicatie tussen de sacrale zenuwen en de hersenen verstoord is, kan dat tot problemen met de darm- en blaascontrole leiden.
Verschillende hersenzenuwkernen en hersenzenuwen zijn betrokken bij het slikken. In de orale fase zijn dat de nervus V, VII en IX en in de faryngeale en oesofageale fase zijn dat de NIX en NX. Een slikstoornis wordt een dysfagie genoemd.
De Nervus Vagus daalt via de hals af naar beneden, daar heeft hij takken die het strottenhoofd, de slokdarm en de luchtpijp bezenuwen. Verder naar beneden loopt de zenuw naar de borst en vertakt daar richting het hart en longen. Vandaar uit vertakt het weer verder naar de andere inwendige organen.
Waar het sympatisch zenuwstelsel is gekoppeld aan dagelijkse acties zoals opstaan, lopen, zitten, eten en drinken, zorgt het parasympatisch zenuwstelsel voor onbewuste acties in het lichaam zoals slapen, spijsvertering, ademen en zuurstof binden. Het parasympatisch zenuwstelsel zorgt voor rust en herstel na een actie.
De nervus vagus, ook wel de zwervende zenuw genoemd, is een lange zenuw die vanuit je hersenstam een connectie heeft met verschillende gebieden in jouw lichaam, zoals jouw hart, keel, maag en darmen.
Wat is Nervus Vagus Stimulatie (NVS)?
Bij nervus vagus stimulatie implanteren we een soort pacemaker op die zenuw. Deze pacemaker geeft stroompjes af die door de zenuw naar de hersenen gaan. Hierdoor kunnen de epileptische signalen van de hersenen worden beïnvloed.
B-vitamines (met name B1, B6, B11/foliumzuur en B12) helpen bij de aanmaak van de signaalstoffen tussen de zenuwcellen en ze houden de myelineschede (vettige omhulsel rond de zenuwcellen) in stand. Je kunt je dan ook voorstellen dat bij een ernstig tekort aan B-vitamines problemen kunnen ontstaan met het zenuwstelsel.
Mensen met chronische pijn hebben vaak een tekort aan vitamine D, vitamine B12 en magnesium. Probeer voldoende te variëren in je voeding om zeker alle nodige vitaminen en mineralen uit de voeding te halen. Zo zijn bijvoorbeeld vlees, vis en zuivel goede bronnen voor vitamine B12, en vind je vitamine D in vis en eitjes.