Neuroborreliose ontstaat door de bacterie Borrelia burgdorferi. Een teek kan besmet zijn met deze bacterie. Als een besmette teek je bijt en de bacterie in je zenuwen terecht komt, dan heet dat neuroborreliose.
Neuroborreliose wordt standaard behandeld met antibiotica per infuus. Het is moeilijk te behandelen en onderzoek toont aan dat langdurig aanhoudende symptomen of blijvende schade gemiddeld bij 28% van de patiënten voorkomt, in een ander onderzoek was dit 48%, bijna de helft van de patiënten [2,3].
De ziekte van Lyme is chronisch geworden als je langer dan een jaar besmet bent met de ziekte. In dit stadium blijven alle symptomen aanhouden en worden de klachten soms zelfs erger. Als de ziekte van Lyme zich bevindt in een chronisch stadium, dan treden problemen op met het zenuwstelsel.
De meeste lymepatiënten herstellen volledig na behandeling van lymeziekte en er is dan dus ook geen vervolgdiagnostiek geïndiceerd. Soms kan er echter sprake zijn van persisterende klachten na aanbevolen antibiotische therapie voor lymeziekte.
De ziekte van Lyme zelf is niet dodelijk maar de klachten kunnen in zeer zeldzame gevallen dodelijk zijn. In de meeste gevallen blijft het bij aandoeningen aan het zenuwstelsel.
griepachtige klachten (koorts, hoofdpijn, spierpijn, moeheid) pijn, minder kracht in armen, benen of romp, tintelingen, of pijn in een of meer gewrichten.
De standaard bloedtest om de ziekte van Lyme vast te stellen, heet de ELISA-test. Dit is een bloedtest die moet aantonen of het lichaam antistoffen heeft aangemaakt tegen de Borrelia-bacterie. In Nederland wordt deze Lyme test maar liefst 500.000 keer per jaar uitgevoerd.
Bij deze tests zoekt men naar antistoffen tegen de Borrelia bacterie in het bloed van de patient. De antistoffen verschijnen pas enige tijd na de infectie (eerst IgM, later IgG) en zijn na minimaal 3-8 weken redelijk betrouwbaar te meten; testen kort na infectie heeft dus geen zin.
Soms kunnen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten ontstaan. Dat kan gebeuren als de vroege klachten van de ziekte van Lyme niet behandeld zijn met antibiotica. Maar deze klachten zijn soms ook een eerste uiting van de ziekte.
De ziekte van Lyme kan een ernstig invaliderende ziekte zijn, die vaak gepaard gaat met ernstige klachten en grote vermoeidheid (uitputting). Patiënten die hiermee te maken hebben, kunnen meestal geen normaal leven meer leiden. Werken en naar school gaan kan voor hen een groot probleem of zelfs onmogelijk zijn.
Een rode ring/vlek (EM)
Kenmerkend voor acute ziekte van Lyme is een uitbreidende rode vlek of ring op de huid. Deze huiduitslag wordt een Erythema Migrans (EM) genoemd en komt bij het merendeel van de mensen met de ziekte van Lyme voor. Het EM kan gepaard gaan met griep-achtige verschijnselen.
Theoretisch is het mogelijk dat Lyme-Borreliose kan worden overgedragen via bloedtransfusie. Er zijn studies die deze mogelijkheid van overdracht bevestigen. Seksuele overdracht is niet bewezen, maar ook niet geheel uitgesloten. Borrelia DNA werd in sperma en in urine gevonden.
Slechts bij een klein deel van de mensen leidt een tekenbeet tot de ziekte van Lyme. Bij veel patiënten geneest de ziekte volledig door een antibioticakuur van tien dagen tot vier weken.
Diagnose van neuroborreliose
In de eerste weken na de tekenbeet kun je klachten krijgen die lijken op griep. Soms ontstaat er een rode ring of vlek op de plek van de beet. De dagen erna verplaatst deze ring of vlek zich. Met deze klachten kom je vaak eerst bij de huisarts.
Het is niet altijd eenvoudig om de ziekte van Lyme te herkennen of behandelen. Daarom hebben Amsterdam UMC de kennis over tekenziekten vanuit verschillende specialismen gebundeld in één centrum: het Amsterdam UMC Multidisciplinair Lymeziekte Centrum (AMLC).
Het lichaam is meestal goed in staat om de bacterie op te ruimen zonder antibiotica, maar behandeling met antibiotica snel na het verschijnen van de vlek verkort de ziekteduur en helpt latere complicaties te voorkomen. Hiervoor wordt een kuur van 10 dagen doxycycline aanbevolen.
Na het vaststellen van de ziekte van Lyme wordt er in de meestal gekozen voor een behandeling met de antibiotica doxycycline, tweemaal daags 100 mg voor een duur van tien dagen. In sommige gevallen wordt er voor een behandeling met amoxicilline gekozen.
De meest gebruikte laboratoriumtest voor de ziekte van Lyme is een serologische test. Deze test meet niet of je ziek bent, maar meet de reactie van het lichaam op de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Een “positieve” uitslag betekent dat je lichaam antistoffen heeft die deze bacterie herkent.
De huiduitslag door de ziekte van Lyme is niet altijd een karakteristieke 'rode ring', maar kan ook een egaal gekleurde vlek zijn. Bij 1 op de 3 mensen met een huiduitslag door de ziekte van Lyme ontstaat zo'n egaal gekleurde vlek.
Een positieve DNA test is wel zeer suggestief voor de ziekte van Lyme. Bij aanwezigheid van IgM -antistoffen tegen Borrelia is er sprake van een recente infectie. De aanwezigheid van alleen IgG antistoffen past bij een niet-recente infectie.
Deskundigen van ILADS adviseren om in een gespecialiseerd lab te testen en naast een ELISA-test ook altijd een Western/Immunoblot-test te doen. Het komt voor dat patiënten met een negatieve ELISA-test, wel een positieve Western/Immunoblot-test hebben.
Ziekte van Lyme
Volgens de fabrikant: 200 mg/dag gedurende 10–21 dagen (vroege fase van de ziekte); in geval van latere manifestaties gedurende 1 maand behandelen. Een erythema migrans wordt gedurende 10 dagen behandeld; in klinisch onderzoek werd 100 mg 2×/dag gegeven (na een oplaaddosis van 200 mg).
In alle stadia van de ziekte van Lyme krijg je een behandeling met antibiotica van tien dagen tot vier weken. Een antibioticum is een medicijn dat helpt tegen een infectie met een bacterie. Meestal helpen deze medicijnen goed, maar het kan soms lang duren voordat je merkt dat de medicijnen je klachten verminderen.
De ziekte van Lyme komt door een tekenbeet. Het eerste verschijnsel (dagen tot 3 maanden na de tekenbeet) is meestal een rode of roodblauwe vlek die groter wordt. Bij een donkere huid kan de vlek gelig of blauwig zijn.
Met de termen 'chronische ziekte van Lyme' of 'Post Lyme Syndroom' verwijzen sommige experten in dit domein naar patiënten met aanhoudende klachten toe te schrijven aan de ziekte van Lyme: musculoskeletale pijn, neurocognitieve stoornissen, vermoeidheid of een combinatie van deze symptomen (1).