Lithium is een medicijn dat vaak erg goed werkt bij een bipolaire stoornis. Het wordt ook wel gebruikt bij depressie en clusterhoofdpijn. Een goede waarde van lithium in het bloed is heel belangrijk. U moet regelmatig bloed laten prikken voor controle.
Bijwerkingen: trillen, dorst en droge mond hebben, veel plassen en u kunt zwaarder worden. Door lithium kunt u zich minder concentreren en kunt u moeite hebben met de coördinatie van bewegingen. Pas op met alcohol. Hierdoor kunt u zich nog minder concentreren en meer moeite hebben met de coördinatie van bewegingen.
Lithium is een natuurlijke stof die oplosbaar is in water
Lithium wordt in ertsmijnen gewonnen als zout, lithium is de werkzame stof. Sinds 1960 wordt het toegepast bij behandelen en voorkomen van manieën. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt voor depressies. Lithium wordt ingezet als ondersteuning naast antidepressiva.
Lithium is niet verslavend. Lithium kan minder goed werkzaam zijn als een patiënt het eerder heeft gebruikt en heeft afgebouwd. Indien u toch wilt stoppen, doet u dit dan altijd in overleg met de psychiater en nooit acuut en zelfstandig. Het is noodzakelijk om lithium langzaam af te bouwen.
Sommige lithiumgebruikers komen wel iets in gewicht aan. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Denk er in elk geval aan dat de schildklier wordt gecontroleerd. Een te langzaam werkende schildklier, wat nogal eens voorkomt bij het gebruik van lithium, kan zorgen voor gewichtstoename.
Te veel lithium in het bloed geeft lithiumvergiftiging. Verschijnselen van lithiumvergiftiging zijn bijvoorbeeld: bevende handen of kaak, misselijkheid, spierzwakte, lopen en praten alsof u dronken bent, een sloom gevoel. Neem bij verschijnselen van lithiumvergiftiging direct contact op met uw psychiater of huisarts.
Bovendien leidt langdurige lithiumbehandeling bij een deel van de patiënten tot nierschade met als mogelijke gevolgen een verminderd vermogen om urine te concentreren (nefrogene diabetes insipidus, NDI), de vorming van cystenieren en (heel zeldzaam) nierkanker. Een deel van de patiënten ontwikkelt nierfalen.
De levensverwachting van mensen die lijden aan een ernstige psychische stoornis, zoals schizofrenie, zware depressie of een bipolaire stoornis, is tien tot vijftien jaar korter dan gemiddeld, zo blijkt uit een Brits onderzoek. Zij sterven relatief vaak al op vroege leeftijd aan kanker of hartfalen.
Als lithium niet goed werkt of te veel bijwerkingen veroorzaakt, wordt vaak carbamazepine voorgeschreven. Dit middel heeft hetzelfde effect als lithium: het helpt tegen ernstige stemmingsschommelingen. De voornaamste bijwerkingen zijn: duizeligheid, sufheid, moeheid en misselijkheid.
Een bipolaire stoornis is niet te genezen, maar met medicijnen en therapie worden de klachten verminderd. De extreme stemmingswisselingen van manie en depressie nemen af en worden soms zelfs voorkomen. Dat gebeurt door een combinatie van: medicijnen.
In Nederland gebruiken meer dan 30.000 mensen lithium, vooral bij een bipolaire stoornis. Het medicijn werkt goed maar kent ook risico's, zoals nierschade of vergiftigingsverschijnselen. Psychiater Rocco Hoekstra van de Rotterdamse Antes Groep: 'Wie goed is ingesteld, kan jaren klachtenvrij leven met lithium.
Het is aan te raden dat de huisarts alleen lithium voorschrijft indien laagdrempelig en gemakkelijk in verbinding kan worden getreden met een op dit vlak gespecialiseerd psychiater voor nader advies of verwijzing.
De meeste mensen hebben vaker en langer depressieve episodes dan manische episodes. Een manische episode duurt – zonder behandeling – gemiddeld twee maanden. Depressieve episodes gemiddeld twee tot vijf maanden (soms veel langer), en een gemengde episode duurt gemiddeld vijf tot twaalf maanden.
De bekendste stemmingsstabilisator is lithium (lees meer bij Ik gebruik lithium). Andere stemmingsstabilisatoren zijn carbamazepine, valproïnezuur, lamotrigine en topiramaat. Deze medicijnen zijn ook bekend als anti-epileptica: medicijnen tegen epilepsie.
Lithium kan ontgonnen worden aan de hand van diepe geothermie. Hierbij boort men twee diepe putten in de ondergrond van ongeveer 2 tot 3 kilometer diep. In die ondergrond zit warm water in een bepaalde structuur. Dat warm water gaat men oppompen, de warmte afnemen en die warmte steekt men in een soort warmtenet.
Als lithium toch wordt afgebouwd, moet dat geleidelijk, bijvoorbeeld in een tempo van 200 mg minderen per maand. Je kunt ook na elke vermindering wat langer pauzeren om te bezien hoe dat voelt. Soms is een lagere dosis inderdaad beter, maar helemaal stoppen niet.
Zonder behandeling gaan beide stoornissen meestal vanzelf over, maar vooral depressies kunnen vele maanden, soms zelfs jaren voortduren. Bij een manie kunt u lichamelijk helemaal uitgeput raken. Dat kan soms levensgevaarlijk zijn. Een depressie is een belangrijke oorzaak van zelfmoordpogingen en zelfmoord.
Het is nog niet bekend hoe een bipolaire stoornis ontstaat. Wel zijn er bepaalde omstandigheden bekend, waarin je meer risico loopt op een manische depressie. Het gaat meestal om een combinatie van biologische, sociale en psychologische factoren. De stemmingsstoornis komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen.
Een manie kan door allerlei factoren worden uitgelokt, maar het meest bekend is een gebrek aan slaap. Dat is vaak ook een eerste teken van manie: niet meer kunnen slapen omdat je hoofd niet stil wordt. Veel actiever worden dan bij je past is ook zo'n signaal, en niet stoppen met praten.
Roken kan de activiteit van leverenzymen beïnvloeden, waardoor de uitscheiding van medicijnen wordt beïnvloed. Lithium is een zout dat door de nieren wordt uitgescheiden, wat dus niet afhankelijk is van leverenzymen.
Een lithiumspiegel van 0,4-0,6 mmol/l kan voldoende zijn, maar soms is 0,8 mmol/l pas effectief. De lithiumspiegel zal bij ouderen sneller stijgen bij uitdroging door transpiratie, braken, diarree of onvoldoende vochtinname postoperatief, maar ook door comedicatie van bijvoorbeeld diuretica met ace-remmers en nsaid's.
Lithium is sinds 1971 in Nederland op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Camcolit, Priadel en als het merkloze Lithiumcarbonaat en Lithiumcarbonaat FNA. Het is te verkrijgen in gewone tabletten, tabletten met gereguleerde afgifte en capsules.