Kies bij voorkeur mager beleg zoals rosbief, varkensgebraad, kipfilet, gebraden kalkoen, ham of (magere) kaas, of vis (ook uit blik). Er bestaan ook diverse bereidingen op basis van sesam, spliterwten, groententapenades enz. die uitstekend samen gaan met brood. Vermijd beleg op basis van mayonaise, salami of pastei.
Gemiddeld eten we namelijk zo'n 134 gram brood per dag. Dat staat gelijk aan 3,5 tot 4 sneetjes. Maar als je kijkt naar onderstaande tabel van het Voedingscentrum ligt dat toch echt op de ondergrens van het advies. Volwassen mannen hebben namelijk zo'n 6 tot 8 sneetjes brood per dag nodig en vrouwen zo'n 4 tot 5.
Rookvlees, rosbief, kipfilet en kalkoenfilet zijn goede voorbeelden van magere vleeswaren. Tip: bepaalde soorten rauwe ham bevatten geen toevoegingen of hulpstoffen en behoren daarmee tot de ideale vorm van gezond broodbeleg!
5x toch even wat anders
Toch kan je vleeswaren als ham, boterhamworst en kipfilet wel maximaal één keer per dag wel eten. Deze drie soorten vleeswaren zijn namelijk minder vet, alleen bevatten wel zout. Kaas bevat daarentegen veel vetten, dus ook hiervoor geldt niet te veel kaas als je gezond wil eten.
Maar welk zoet beleg is dan het gezondst? Voorbeelden van gezond zoet broodbeleg zijn producten die in de Schijf van Vijf staan, zoals appelstroop, perenstroop, halvajam of jam. Tevens is fruit ook een gezond broodbeleg, denk hierbij aan plakjes aardbei, appel of banaan.
Filet americain staat niet in de Schijf van Vijf; eet het dus niet te vaak. Kant-en-klare filet americain bestaat uit fijngemalen rauw vlees met een saus erdoor. Vooral in deze saus zitten vaak toevoegingen die niet gezond zijn, zoals zout of suiker. Filet americain kan soms veel verzadigd vet bevatten.
Kies bij voorkeur de broodsoorten met veel vezels, deze geven je een prettig, verzadigd gevoel en zijn goed voor je stoelgang. Volkorenbrood bevat veel vezels. Dat kan een fijn of grof volkorenbrood zijn, maar ook meergranenbrood, spelt- of desembrood is er in een volkorenvariant.
Brood eet je niet zonder beleg, en ook beleg levert calorieën. Het is dan ook verstandig om hierop te letten en niet te dik te beleggen. In onderstaande tabel kun je zien hoeveel calorieën welk broodbeleg levert bij een gemiddelde portie voor één boterham.
Als je alles zo tegen elkaar afweegt, kunnen we niet zeggen dat crackers 'veel gezonder' zijn dan brood. Wil je weinig calorieën binnenkrijgen, verwissel dan 1 boterham voor 1 cracker. Maar eet je alleen maar crackers, probeer dan nog een andere bron van jodium te zoeken (zoals garnalen of eieren).
Hartig broodbeleg. Voorbeelden van hartig beleg zijn kaas, vlees, ei, vis en vegetarisch broodbeleg. Zij zijn een belangrijke bron van eiwitten, vitaminen (vooral van de B-groep) en mineralen zoals calcium, zink en ijzer. Afhankelijk van de soort kan hartig beleg ook veel vet, verzadigde vetten en zout bevatten.
Magere vleeswaren (18-23 kcal)
De top 10 magere vleeswaren luidt als volgt (kcal per plakje): kalkoenfilet (15 kcal), runderrookvlees (15 kcal), fricandeau (18 kcal), kipfilet (19 kcal), beenham (19 kcal), runderlever (20 kcal), casselerrib (20 kcal), schouderham (20 kcal), achterham (20 kcal), rosbief (23 kcal).
Confituur, honing en stroop bevatten voornamelijk veel suiker terwijl choco en speculaaspasta veel suiker én vet bevatten. Hierdoor bevat choco bijna twee keer zoveel calorieën als confituur. Wil je de gezondste keuze maken? Kies dan confituur, honing of stroop.
Conclusie: Brinta is in principe een gezond product, met name omdat het volkoren is en daardoor veel vezels bevat. Het is wel een koolhydraatrijk product. Wanneer je het aantal koolhydraten wilt beperken of wilt afvallen kun je het beter niet eten.
Pindakaas steekt met kop en schouders boven jam uit, als het gaat om het leveren van energie. 100 gram pindakaas levert 675 kcal, jam bevat 246 kcal. In jam is de energie voornamelijk afkomstig uit koolhydraten. Niet gek, want vaak is één van de eerste ingrediënten op een potje jam suiker.
Een gezonde lunch levert 350-550 kcal en bevat minimaal 75 gram groente. Kies voor bruin of volkorenbrood of andere volkoren graanproducten, aardappelen en/of peulvruchten. Besmeer je brood met halvarine of zachte margarine uit een kuipje.
Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 2 tot 3 eieren per week te eten. Dit omdat eigeel cholesterol en verzadigd vet bevat. Beiden, maar vooral verzadigd vet verhogen het cholesterol in je bloed. Dit is slecht voor je hart en bloedvaten.
Bramen: door het grote aantal gezonde voedingsstoffen kunnen bramen worden gezien als het gezondste fruit! Bramen bevatten veel belangrijke vitamines (A, B1, B2, B6, B11, C en E) en mineralen (natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium en koper).
Augurken bevatten heel weinig calorieën, zo'n 14 per 100 gram. Je kunt er daarom best veel van eten zonder dat je er van aankomt. Helaas zitten er niet veel goede voedingsstoffen in een augurk. Dus ja, gezond zijn ze niet echt..
Toch is pindakaas gezond
Maar omdat pindakaas voor ruim de helft uit vet bestaat, is het behoorlijk calorierijk: ongeveer 630 kilocalorieën per 100 gram, veel meer dan bijvoorbeeld volvette kaas (ongeveer 390 kcal) of boterhamworst (309 kcal). Toch is het een gezonde vervanger van zulk hartig beleg.
Kaas levert niet dezelfde voedingsstoffen als vlees. Kaas levert weliswaar evenveel eiwit als vlees en vitamine B12, maar bevat maar heel weinig ijzer, zo'n 0,1 milligram per 100 gram. Bovendien bevat kaas vaak veel verzadigd vet, zeker de vette (48+) varianten en veel zout.
Vetgehalte. Brie is een van de vetste kazen die er zijn. Brie is namelijk 50+ of 60+, dit betekent dat 50% à 60% van de kaas uit vet bestaat als je het water uit de kaas weghaalt. Brie heeft dus erg veel vet, en daarvan is ook een hoop vet verzadigd vet.