Waken is in de nabijheid zijn van de stervende in laatste dagen/ uren van zijn of haar leven.Het is een vorm van afscheid nemen en voor de ander zorgen. De stervende zal meestal in bed liggen omdat het lichaam ernstig verzwakt is. Deze periode is vaak intensief omdat er allerlei emoties de kop op zullen steken.
Waken is liefdevol en aandachtig aanwezig zijn bij een stervende geliefde. Je draagt iemand als het ware het leven uit. Velen voelen zich rustiger als er een vertrouwd iemand nabij is, hoewel doodgaan in wezen een eenzaam proces is; uiteindelijk sterf je alléén.
Waken gebeurt meestal 24 uur per dag; dag en nacht dus. Het vergt soms een lange adem. De periode van waken kan namelijk lang duren. Soms duurt het waken enkele uren maar dit kan ook enkele dagen of weken zijn en in zeer zeldzame gevallen enkele maanden duren.
Een stervende heeft meestal weinig of geen behoefte meer aan eten en drinken. Hij of zij kan snel vermageren. De wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Dit is natuurlijk en hoort bij het sterven.
Waken bij de stervende
Er wordt dan gezorgd dat er altijd iemand bij hem is. Je kunt rust en een warme sfeer maken, bijvoorbeeld met kaarsen, foto's, een mooie bloem, door te bidden of zachte muziek op te zetten. Als de stervende gelovig is, kunnen gebruiken (of rituelen) passend bij het geloof rust geven.
Laat gewoon weten dat je er voor een zieke bent door te zeggen: 'Wat fijn om je te zien'. En is de situatie zo uitzichtloos of verdrietig dat je er geen raad mee weet, vertel dan waarmee je zit en zeg: 'Ik vind het heel erg en ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik wil wel graag bij je zijn.
Een koude neus, reutelen en troebele ogen. Het zijn enkele symptomen die bij mensen die terminaal ziek zijn, wijzen op een naderende dood. Iemand die gaat sterven na een ziekbed, voelt zich steeds zwakker worden en heeft het gevoel dat alle kracht uit het lichaam wegvloeit.
In dit verband is het belangrijk om te beseffen dat het uitdrogingsproces bij versterven niet lijdensvol is. Integendeel. Een patiënt die geleidelijk uitdroogt heeft in het algemeen weinig klachten.
Bij mensen die gaan sterven is een stokkende en onregelmatige ademhaling meestal een teken dat de dood snel dichterbij komt. De ademhaling valt dan regelmatig stil om daarna met een diepe zucht weer op gang te komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, soms wel tot een halve minuut.
Het lichaam laat methaanthiol vrij gedurende het ontbindingsproces. Methaanthiol ruikt naar zweetvoeten en rotte witte kool. Dimethyldisulfide is een stinkend gas dat voortkomt via vele bronnen, zoals bacteriën, schimmels, planten, en dieren.
De mond kan je na overlijden dichtdoen en met een handdoek-rolletje onder de kin dichthouden. Maar de mond is de sterkste spier van je lichaam en als de spierstijfheid afneemt, gaat de mond weer open staan. Overigens moet je als iemand een kunstgebit heeft, dit weer indoen voor het sluiten.
Reutelen ('de doodsreutel') is een veelvoorkomend symptoom in de laatste levensfase; het ontstaat doordat slijm zich verzamelt in de keelholte. Patiënten zijn niet goed meer in staat dit slijm op te hoesten door suffigheid en afname van reflexen.
De duur van de stervensfase is voor elk mens uniek, gemiddeld duurt deze fase 72 uur. Wanneer mensen zich in de laatste levensfase bevinden, hebben zij vaak weinig of geen behoefte aan voedsel en vocht.
Morfine is niet geschikt om de dood te bespoedigen of patiënten te sederen. Het snel ophogen van morfine kan ervoor zorgen dat het bewustzijn onvoldoende wordt verlaagd, de patiënt verward raakt, of spiertrekkingen (myoclonieën) krijgt.
Als dit proces echter gepaard gaat met goede begeleiding en verzorging, kan het tot een rustige en zachte dood leiden. Dat heeft het menselijk lichaam grotendeels aan zichzelf te danken: door te vasten maakt het lichaam endorfine aan. Dit zorgt voor een prettig gevoel. Op den duur komt daar een zekere sufheid bij.
Mensen met een passieve doodswens hebben een verlangen naar de dood zonder zelf plannen te maken of stappen te zetten om de dood te bespoedigen. Mensen met een actieve doodswens maken plannen of zetten concrete stappen met betrekking tot hun doodswens.
Sommigen krijgen last van benauwdheid, angst of pijn. Er zijn mogelijkheden om lijden in de laatste fase te verminderen, zoals behandeling van pijn, angst en onrust. Ook uw naasten kunnen veel voor u doen als het levenseinde dichtbij komt, bijvoorbeeld waken. Verder kan praten met een geestelijk verzorger prettig zijn.
De weke delen van een lichaam zoals ogen en ingewanden zijn na enkele weken of maanden weg. Het spierweefsel (zeg maar het vlees) gaat veel en veel langzamer. Dat komt omdat er in de grond vrij weinig zuurstof doordringt, waardoor er een langzame stofwisseling en langzaam ontbindingsproces is.
Wens iemand sterkte
Zeg tegen jouw dierbare dat je het verschrikkelijk vindt wat er is gebeurd en je met hem meeleeft. Wens hem alle kracht toe die hij nodig heeft. Geef bovendien aan dat je er altijd voor hem bent en dat hij altijd op jouw steun kan vertrouwen en hulp aan je kan vragen.
De terminale fase is de laatste levensfase van iemands leven. Concreet is deze persoon ziek en is deze ziekte ook niet meer te genezen of behandelen. Of de nadelen van de behandeling wegen niet op tegen de voordelen. Deze fase duurt meestal maximaal 3 maanden, maar kan ook langer duren.
Gemiddeld duurt het een tot drie dagen voor de patiënt overlijdt. Hoe langer het duurt, hoe minder positief mensen zijn. Patiëntenfederatie Nederland onderstreept het belang van duidelijke informatie voor patiënten en hun naasten.
In de stervensfase hebben mensen vaak weinig tot geen behoefte aan eten en of drinken. Mensen verliezen snel gewicht en hun lijf en gezicht veranderen. Zo vallen de wangen in, wordt de neus spits en komen de ogen dieper in de kassen te liggen.
De Wet op de lijkbezorging zegt niet hoelang iemand minstens boven de grond moet staan om begraven (of gecremeerd) te mogen worden. De wet formuleert het anders. De wet zegt dat er niet binnen 36 uur na het overlijden mag worden begraven of gecremeerd.
Gun de persoon rust. Wanneer de persoon naar binnen keert, wil hij of zij dat waarschijnlijk in alle rust doen. De stervende maakt hierbij een zwaar proces door, zowel fysiek als mentaal. Je kunt je dierbare het beste helpen richting het overlijdensproces door een rustige sfeer te creëren.