Wetten zijn voorschriften en/of regels welke zijn uitgevaardigd door overheidsinstanties. De regels en voorschriften gebieden of verbieden, ze verplichten ons een actie of gewenst gedrag uit te voeren. Normen zijn op zichzelf geen wetten, eerder 'best practices'. Iedereen kan hier zijn voordeel mee doen.
In principe niet, een norm is geen wet. Een norm (NBN, EN , ISO ...) is een afspraak over een product, dienst of proces en weerspiegelt goed vakmanschap in heel wat domeinen, waaronder de bouwsector. Een norm wordt vrijwillig toegepast door alle belanghebbenden: producenten, leveranciers, klanten, dienstverleners ….
Normen zijn gedragsregels binnen een groep.
Wanneer je binnen een groep een ander gedrag toont dan wat binnen die groep de norm is dan loop je de kans dat de groep jouw gedrag afwijst of je zelfs 'verstoot'.
Wettelijke regels zijn regels die op een wet zijn gebaseerd en door de wetgever worden vastgesteld. Dergelijke regels zijn opgenomen in wetten, amvb's, ministeriële regelingen en ministeriële besluiten.
Normen zijn als het ware gedragsregels gefundeerd in waarden. Bijvoorbeeld: ik zal altijd mijn eigen geld verdienen (norm) want onafhankelijkheid (waarde) is belangrijk voor mij. Of: ik zal me nooit anders voordoen dan ik ben (norm) want ik vind authenticiteit (waarde) belangrijk.
Norm: Als je je aan iemand voorstelt, geef je die persoon een hand. Norm: Als je in de trein zit, draai je gaan harde muziek. Norm: Als je de kans hebt iemand te helpen, dan doe je dat. Norm: Als je hard werkt, verdien je geld en kun je lekker op vakantie.
Een voorbeeld dat het onderscheid tussen formele en materiële wet illustreert en dat zowel in Nederland als in België toepasbaar is, is de toestemmingswet voor het huwelijk van een lid van het Koninklijk Huis.
Wetten vormen een bron van recht, maar zijn niet de enige vorm waarin rechtsregels voorkomen. Ook internationale verdragen of besluiten van internationale organisaties (zoals de Europese Unie) kunnen algemeen verbindende voorschriften bevatten.
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak.
Normen zijn duidelijk meetbaar en kun je zien als een soort spelregels van waarden. Een voorbeeld van een norm is “Je houdt de deur open voor degene die achter jou aan komt”. De achterliggende waarde is dan Beleefdheid.
Waarden zijn de idealen, motieven of achterliggende ideeën die in een samenleving of groep als nastrevenswaardig en waardevol worden beschouwd. Normen zijn de concrete richtlijnen voor het handelen, hoe men zich hoort te gedragen. Op die manier sturen normen ons sociaal handelen.
norm (zn) : criterium, gedragslijn, gedragsregel, graadmeter, maat, maatstaf, norma, normering, orde, regel, regelmaat, richtsnoer, schaal, standaard, toetssteen.
Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden, na de wijziging van 2018. De Grondwet is de hoogste nationale wet voor de Nederlandse staat; andere wetten dienen haar bepalingen in acht te nemen. ...
Een richtlijn moet verplicht op een machine toegepast worden, maar een norm niet. Verder geldt inhoudelijk dat richtlijnen zich beperken tot de fundamentele eisen (zoals gezondheids- en veiligheidseisen) oftewel het vereiste resultaat.
Wetten zijn door een overheid opgestelde regels waar de bevolking zich aan moet houden. Want als er geen wetten zouden zijn kan een samenleving niet functioneren. Dan zou het recht van de sterkste en de brutaalste gelden.
De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer (wetgevende macht). Een wet begint met een wetsvoorstel en is klaar na publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen, die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen.
Regering controleren en wetten maken
Het parlement (ook wel Staten-Generaal) controleert het beleid van de regering (de Koning en de ministers). Ook heeft het parlement een wetgevende functie. Een wet gaat pas in als de Eerste en de Tweede Kamer het wetsvoorstel hebben aangenomen.
Op Overheid.nl staan niet alleen de originele teksten van nationale verdragen, wetten en regelingen. U vindt hier ook de producten van gemeenten, provincies en waterschappen. Daarnaast staan op Overheid.nl (onder andere):
Wetsvoorstellen die door het parlement zijn aanvaard en Koninklijke Besluiten worden door de Koning en daarna door de verantwoordelijk minister of staatssecretaris mede-ondertekend (gecontraseigneerd). Daarna treden zij in werking.
De Rijksoverheid maakt beleid, vaardigt wetten uit en ziet toe op naleving. Daarnaast bereidt het Rijk plannen van de regering en het parlement voor. En voert het deze plannen uit.
In het algemeen geldt dat internationale verdragen (VN/Europa) bovenaan de rangorde staan, gevolgd door landelijke wetgeving zoals de Grondwet, Algemene wet bestuursrecht, Wmo, ministeriële besluiten en regelingen en tot slot de provinciale en gemeentelijke verordeningen en beleidsregels.
Voorbeelden van Nederlandse waarden zijn vrijheid, gelijkheid, respect solidariteit en rechtvaardigheid. Maar ook veiligheid, leefbaarheid, tolerantie, eerlijkheid, rijkdom, bescheidenheid en beleefdheid behoren zeker tot de Nederlandse waarden.
Veel groepsnormen zijn concretiseringen van algemeen maatschappelijke waarden. Een voorbeeld hiervan is een norm over verdraagzaamheid in een bepaalde groep: “huidskleur of seksuele geaardheid mag geen rol spelen in hoe men met elkaar omgaat”. Bepaalde normen komen direct voort uit functie-eisen.
Waarden zijn opvattingen die voor je belangrijk zijn. Normen zijn geschreven en ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen, een regel die je met elkaar afspreekt of die je binnen een groep wordt opgelegd.