Stikstofdioxide (NO2) is een verbinding van stikstof (N2) met zuurstof. Stikstof is een gas dat overal om ons heen is. De lucht die we inademen bestaat voor 78% bestaat uit stikstof. Je ziet of ruikt het niet.
Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar er zijn chemische verbindingen van stikstof in de lucht die wel schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Dit zijn stikstofoxiden (NOx, een verbinding van stikstof en zuurstof) en ammoniak (NH3, een verbinding van stikstof en waterstof).
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
Stikstofdioxide kan voor mensen schadelijk zijn. Dat komt omdat het door kan dringen tot in de kleinste vertakkingen van de luchtwegen. Daardoor gaan de longen minder goed werken. Mensen kunnen luchtwegklachten en astma-aanvallen krijgen.
Ongeveer 80 procent van de lucht die we inademen, bestaat uit stikstof (N2). Dit is een onschadelijk gas. Maar er zijn ook verbindingen met stikstof die wél schadelijk kunnen zijn, zoals ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). Te veel van deze gassen in de lucht is slecht voor de natuur en slecht voor de gezondheid.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer.
CO2 heeft niets met stikstofgas (N2) te maken. CO2 betekent koolstofdioxide. Dat woord is dus zo opgebouwd: di- oxide staat voor 2x zuurstof. Een koolstof atoom met daaraan gekoppeld twee zuurstof atomen.
Blootstelling aan een teveel aan stikstof vormt een risico voor de gezondheid, omdat het zuurstof- verdringend is. Een te hoge concentratie stikstof in de lucht kan zelfs de dood tot gevolg hebben. Het aanraken van vloeibare stikstof kan brandwonden veroorzaken.
Schiphol en Tata Steel bovenaan top-100 stikstofoxiden
Stikstofoxiden komen vooral door verbranding van fossiele brandstoffen door verkeer, de energiesector en de industrie. Schiphol en Tata Steel zijn de grootste bronnen van stikstofoxiden.
Te veel stikstof zorgt voor meer voeding in de bodem.
Dat is niet zo erg maar ze verdringen andere planten. We houden dan op den duur alleen deze soorten planten over. Planten die juist houden van een voedselarme bodem krijgen te weinig goede mineralen binnen. Doordat ze te veel 'junk-food' binnenkrijgen gaan ze dood.
Teveel stikstof is slecht voor de natuur. Planten die van stikstof houden, zoals grassen, brandnetels en bramen, groeien extra hard. Zo verdringen ze kwetsbare planten. Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mensen en de natuur.
Teveel stikstofoxiden in de lucht is schadelijk voor de gezondheid. Vooral mensen met longklachten en astma hebben er last van. Teveel ammoniak is ook schadelijk voor de mens. Maar in de buitenlucht is de ammoniakconcentratie bijna nooit zo hoog.
Koeien zijn de grootste stikstofproducenten. Zodra hun plas en mest samenkomt ontstaat ammoniak en dit is een vorm van stikstof. Sinds 2020 zijn boeren verplicht om minder krachtvoer met eiwitten aan hun koeien te voeren. Daardoor produceren die koeien minder ammoniak en dus stikstof.
Als de poep en plas van een koe bij elkaar komen, ontstaat er stikstof die schadelijk is voor de natuur. De oplossing: een speciaal koeientoilet om de urine mee op te vangen zodat die niet met de poep mengt! Dus jij gaat Nederland van het stikstofprobleem af helpen?
Stikstofmonoxide wordt gevormd wanneer stikstof (N2) en zuurstof (O2) bij hoge temperaturen met elkaar reageren. Ook wordt stikstofmonoxide gevormd in (landbouw) bodems. Eenmaal in de lucht, wordt stikstofmonoxide vrij snel omgezet in stikstofdioxide.
Omdat ammoniak meer N atomen per kilogram heeft dan NOx verbindingen (waterstof is namelijk veel lichter dan zuurstof) vormt er zich uiteindelijk meer nitraat en is 1 Kg ammoniak als gevolg daarvan schadelijker dan 1 kg NOx.
De zes grootste uitstoters zijn: China, Verenigde Staten, EU27, India, Rusland en Japan [1]. De daaropvolgende acht landen met de grootste broeikasgasuitstoot zijn Brazilië, Indonesië, Iran, Canada, Saoedi-Arabië, Australië, Mexico en Zuid-Korea.
Als je kijkt naar kaarten van luchtvervuiling boven Europa zijn er twee gebieden die er altijd bovenuit springen: de Povlakte in Noord-Italië en Nederland. Nederland heeft (samen met de Povlakte in Noord-Italië) de slechtste luchtkwaliteit van heel Europa.
Natuurlijke natuur beschermt zich tegen verzuring. Bomen en planten hebben stikstof nodig om te groeien.
De uitstoot van stikstof van een geit ligt op 10 procent van die van een melkkoe. Dat vertelt universitair hoofddocent Jan Dijkstra van Wageningen University & Research. Dijkstra in De Gelderland: “Een geit weegt zo'n 70 kilo, een koe 700. Een geit geeft 3 liter melk per dag, een koe zo'n 30.
Voor het opnemen van stikstofoxiden en ozon is de gaswisseling van de blade- ren bepalend. Daarbij zijn loofbomen effectiever dan naaldbomen, en loofbo- men met grote gladde bladeren effectiever dan bomen met behaard of plak- kerig blad. Ook hierbij geldt dat hoe groter het bladoppervlak is, hoe groter de opname.
De meest vervuilende industrieën, gemeten naar de impact op klimaatverandering, zijn de chemische en petrochemische industrie, ijzer en staal, cement, pulp en papier, en aluminium.
"Als het over absolute aantallen gaat, is China veruit koploper in de stikstofuitstoot", zegt hoogleraar Wim de Vries (Universiteit Wageningen). "In delen van het land stoten ze zelfs per hectare veel meer uit dan wij, maar gemiddeld over het hele land is het minder."
1. Elektriciteitsproductie stoot meeste CO2 uit. De energieproductie is de grootste uitstoter van CO2 ter wereld. Hoeveel CO2 stoot de elektriciteitsproductie uit: 32,10 miljard ton CO2 per jaar.