Er is namelijk een spellingregel die zegt dat we namen van feestdagen met een hoofdletter moeten schrijven, maar dat informele benamingen voor zulke feesten juist een kleine letter krijgen. Het is dus enerzijds 'Kerstmis' en anderzijds 'kerst'.
Hoofdregel feestdagen
De hoofdregel voor de schrijfwijze is als volgt: officiële namen van feestdagen worden met een hoofdletter geschreven. Het is dus Kerstmis met een hoofdletter. De woorden kerst en eerste kerstdag schrijf je met kleine letters, net als kerstavond, kerstfeest, kerstkransje en kerstdiner.
Waarom vieren we kerst op 25 en 26 december? Het midwinterfeest van de Germanen en het Romeinse Zonnedienst feest vonden beide net als Kerst plaats in de laatste week van december. Het is daarom niet vreemd dat christenen besloten om hun geboortefeest rond dezelfde dag te vieren.
Op 25 december vieren christenen de geboorte van Jezus. De naam Kerstmis komt van Christ-mis: de mis (viering) van Jezus Christus. Jezus kwam ruim 2000 jaar geleden ter wereld in een armoedige stal in het plaatsje Betlehem. Zijn ouders, Maria en Jozef, waren daar op bevel van keizer Augustus.
Rusland viert Kerstmis op 7 januari, en niet op 25 december. Dat komt omdat de Orthodoxe Kerk vasthoudt aan de juliaanse kalender, die met de huidige gregoriaanse tijdrekening dertien dagen verschilt.
"Joden vieren geen Kerstmis, maar in de maand december vieren wij het lichtfeest of Chanoeka. De datum verandert elk jaar, omdat joden de maankalender volgen. Dit feest duurt 8 dagen, en we branden op een kandelaar of Chanoekia elke dag een kaarsje tot ze alle 8 branden."
In de christelijke traditie zet men een kerstboom op met kerst, omdat de driehoekige vorm doet denken aan de heilige drie eenheid van de vader, de zoon en de heilige geest. In landen als Polen en Oekraïne werd de kerstboom ook wel op de kop gehangen, zodat het leek op het kruis van Jezus.
"Het idee dat Jezus de zoon van God is, is in strijd met de islam. Zijn geboorte dus ook", vertelt arabist Leo Kwarten. "Veel moslims vieren daarom geen Kerst." Harde cijfers zijn er niet, maar hij schat dat 30 tot 40 procent van de moslims toch iets doet: in de vorm van feestelijke verlichting of een boom.
Om maar wat te noemen. Die roodborst op onze kerstkaarten danken we aan de Engelse postbodes uit de Victoriaanse tijd. Die postbezorgers moesten destijds een rood uniform dragen, want die kleur hoorde bij het koningshuis en de Britse vlag.
Hij is niet op 25 december in het jaar 0 geboren, maar op 17 juni in 2 voor Christus.
Voorafgaande aan Jezus' dood volgens de Evangeliën
In waarschijnlijk zijn 33e levensjaar werd Jezus van Nazareth net voor het joodse paasfeest door Judas Iskariot, een van zijn volgelingen, met een kus verraden en door een groep van Romeinse soldaten, hogepriesters, oversten en tempeldienaars gearresteerd.
De eerste dag van dat joelfeest werd Eerste Kerstdag: de dag waarop nog steeds de geboorte van Jezus wordt gevierd. De tweede dag, nu Tweede Kerstdag, werd het feest van de Heilige Stefanus.
In de Scandinavische talen heet Kerstmis tot op de dag van vandaag jul. In de Romeinse kalender viel de winterzonnewende op 25 december. De viering van Kerstmis op 25 december ontstond in de vierde eeuw in Rome. Het is onbekend wie dit precies voor het eerst heeft ingesteld en waarom.
Kerstmis is een christelijke feestdag waarop men de geboorte van Jezus Christus viert. Over de oorsprong van de viering van het feest doen verschillende verhalen de ronde. In alle verhalen schuilt een overeenkomst, namelijk de connectie met nieuw leven.
Kerstmis is de viering van de geboorte van Jezus Christus, de verlosser der mensheid. Deze geboorte markeert de menswording van God. Kerstmis is dus het feest van de incarnatie van God de Zoon. Als cultureel verschijnsel is Kerst de gekerstende versie van het Winterzonnewendefeest.
Verwesterde Turken omarmden alle rituelen die horen bij nieuwjaar en kerstmis - zonder de religieuze uitingen. Al doen de Turken niet aan Sinterklaas (terwijl deze bisschop in het jaar 270 toch aan de Turkse zuidkust werd geboren), ze vieren tegenwoordig wel pakjesavond. Verwachtingsvol wordt er naar uitgekeken.
Anders dan de Bijbel, rept de Koran wel van een boom bij de geboorte van Jezus. Niettemin is er onder moslims discussie over de vraag of ze een kerstboom mogen optuigen.
De islam viert geen Kerstmis. Dat betekent geen opgetuigde sparren, geen uitgestalde cadeaus en geen opgehangen kerstverlichting. Toch zijn er moslims die wel een boompje opzetten. “We moeten van elkaars religies en culturen leren”, zegt Aminata Barry, een Antwerpse met roots in Guinee, en een kleurrijke kerstboom.
Want sinds jaar en dag vierde Oekraïne kerstmis op 7 januari. Net zoals de Russen nog steeds doen volgden ze de Juliaanse kalender, die gebruikt wordt in de Russisch-orthodoxe kerk.
Tijdens het Concilie van Mains, een kerkelijke vergadering in 813, werd er besloten dat er - naast 25 december - meer Kerstdagen moesten komen binnen de kersttijd. Uiteindelijk werden dit er vier. Op deze dagen was het verboden om te werken want dat zou ongeluk brengen. Ook kregen sommige dagen een eigen betekenis.
Het kerstfeest is ontstaan in de vierde eeuw na Christus, en wel tegelijk in Rome en Jerusalem. Daarom werd het feest op twee verschillende data gevierd: te Rome op 25 december, in Jerusalem op 6 januari. Vanuit beide steden verspreidde het feest zich naar de rest van het rijk.
De kerstboom herinnert de christen volgens Luther aan de boom in het paradijs; de kerstboomballen aan de vruchten waarvan Adam en Eva aten. De piek in de boom staat voor de ster die de Wijzen de weg wees naar de geboorteplaats van Jezus; soms wordt de piek daarom door een ster vervangen.
De Christelijke kerken, en vooral de Rooms-katholieke Kerk, hebben de kerstboom lange tijd geweerd. De kerstboom heeft met de inhoud van het christelijke kerstfeest namelijk helemaal niets te maken.
Volgens de traditie is 6 januari de datum waarop je je kerstboom aftuigt. Dan is het namelijk Driekoningen, de dag waarop volgens de Bijbel de Wijzen uit het Oosten in Bethlehem aankwamen. Deze feestdag symboliseert het einde van de kerstviering. Het zou ongeluk brengen om je kerstboom op een later moment af te tuigen.