Bij gevoel horen langetermijn ervaringen zoals liefde, geluk, verbitterdheid, gevoelens van wrok, depressie en tevredenheid. Met emotie gaat het leven veel meer met pieken en dalen gepaard. Emoties gaan over 'veilig' of 'niet veilig'.
Dankzij ons zenuwstelsel en onze hersenen zijn we in staat om lichamelijke structuren en toestanden 'in kaart te brengen', door het vormen van neurale patronen. Vervolgens zetten we deze patronen, die zelf nog lichamelijk zijn, om in mentale patronen en beelden. Zo ontstaan gevoelens.
Liefde kan bijvoorbeeld een speciaal soort aantrekking tot een persoon of voorwerp zijn. Het is dan een gevoel of emotie. In de sterkste vorm geeft het mensen de indruk dat ze zonder het object van hun liefde niet meer verder kunnen in het leven, de indruk dat ze psychologisch afhankelijk zijn van de aanwezigheid.
Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging zoals vreugde, angst, boosheid, verdriet en kan door een situatie of gebeurtenis worden opgeroepen. Gevoelens kunnen ook spontaan opkomen. Emoties zijn subjectieve belevingen en gaan samen met lichamelijke reacties, gelaatsuitdrukkingen en gedrag.
Bij de primaire gevoelens onderscheiden we o.a. blij, boos/frustratie, bang en verdrietig. Blijheid/tevredenheid zijn signalen die aangeven dat een of meer behoeftes vervuld zijn: vast te stellen dat veel vrienden je omringen op een feestje is een bron van blijheid omdat mijn behoefte aan vriendschap vervuld is.
Ga het gesprek aan (vanuit 'ik'-perspectief) In contact komen met je gevoel lukt het best als je dicht bij jezelf blijft. Maak dus niet zozeer verwijten naar een ander toe, maar leg de focus op jouw gevoel. Benoem wat jij vervelend, kwetsend of verdrietig vindt en wat dat met jou doet.
Kenmerken: je betrekt kritiek van anderen te veel op jezelf. je laat je te vaak of te veel leiden door jouw gevoel in negatieve zin. je pikt te veel sfeer of negatieve gevoelens op van de ander en je neemt dit mee zonder dat je daarvan los kunt komen.
Dit is een relatie waarbij beide partners bereid zijn om 100% van zichzelf te geven, wat er ook gebeurt. Als je echt van iemand houdt, moet je er niet aan denken of je aan het geven bent of aan het nemen, maar je moet langs beide kanten bereid zijn om te geven, te geven, te geven en dan nog wat meer te geven.
De in 2017 overleden neuropsycholoog Jaak Panksepp onderscheidde in zijn baanbrekend hersenonderzoek zeven emotiesystemen namelijk Zoek, Spel, Lust, Zorg, Paniek/Verdriet, Angst en Woede.
Hevige emoties
En wat bleek: vernedering leidt inderdaad vaak tot heviger emoties dan boosheid of blijdschap. Sterker nog: het is een van de sterkste emoties die een mens kan voelen.
Psychologen hebben lang gedacht dat onze emoties zijn onder te verdelen in 6 hoofdcategorieën: blij, boos, verdrietig, angstig, afschuw en verbazing. Maar onderzoekers van de University of California veronderstellen dat het anders zit. Er zouden geen 6 maar wel 27 verschillende groepen te onderscheiden zijn.
Vreugde, verdriet, angst, woede, verbazing en afschuw worden de basisemoties genoemd omdat er bij deze emoties sprake is van universele expressie.
Verdriet is een intense emotie die vaak het gevolg is van een vervelende, pijnlijke of teleurstellende gebeurtenis. Verdriet is een belangrijke basisemotie die symbool staat voor een moment van intens lijden waarbij we ons ongelukkig voelen.
Angst is een emotie die je helpt te reageren op gevaar. Het lichaam raakt in opperste staat van paraatheid waardoor het hart sneller gaat kloppen, de ademhaling versnelt, de bloeddruk omhoog gaat en de spieren zich aanspannen. Deze plotselinge en hevige angst duurt vaak niet lang en ervaart iedereen wel eens.
Wanneer het lichaam een schadelijke stimulus detecteert, signaleren de pijnreceptoren in de hersenen deze om de dreiging te beoordelen en een bijbehorende actie in te zetten. In deze vorm is pijn niet gerelateerd aan gevoelens of emoties; het is gewoon een lichamelijke functie.
Boosheid is een emotie, een gevoel waarmee iedereen wel eens te maken heeft. Boosheid gaat gepaard met emotionele spanning. Als u boos bent, verhoogt dat de bloeddruk en maakt dat het hart sneller gaat kloppen. Dit is een natuurlijke reactie van het lichaam op gevaar.
In “De 5 B's van …” vragen we aan een van onze medewerkers naar hun associatie bij de woorden Blij, Bang, Boos, Bedroefd en Beschaamd.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
Drie van de vier basisemoties worden bij de meesten van ons door ons denkvermogen als 'onprettig' gecategoriseerd. Deze vier basisemoties zijn: Boos, Bang, Blij en Bedroefd.
Heel kort samengevat gaat hoogsensitief zijn over de binnenkomst van prikkels in de hersenen en de verwerking daarvan terwijl hooggevoeligheid een sterk emotionele reactie is op een meegemaakt trauma, aandoening als autisme of signalen voor een (aankomende) burn-out.
Alexithymie (uitgesproken als: /ˌalɛksiti'mi/, uit het Griekse ἀ-, λέξις en θυμός, letterlijk zonder woorden voor emoties) is een persoonlijkheidstrek gekenmerkt door moeilijkheden in het beschrijven en onderscheiden van gevoelens, een beperkt fantasieleven en een denken dat voornamelijk gericht is op de buitenwereld ...
Het probleem met het niet uiten van emoties – het zogeheten binnenvetten – is dat ze daar sterker van worden. Mensen die hun gevoelens onderdrukken zijn dan ook vatbaarder voor depressie en angst en bovendien kunnen ze er allerlei vervelende andere gevoelens bij krijgen.
Een emotie zoekt altijd een uitweg, zoals water ook altijd blijft stromen. En desnoods een overstroming veroorzaakt als het niet anders kan. Als jij een emotie onderdrukt, kan deze je lichaam niet verlaten. En zal van zich laten spreken door middel van lichamelijke klachten en in het ergste geval zelfs ziekte.