De vleugels van sperwers zijn relatief kort en meer rechthoekig, terwijl die van de havik langer zijn in verhouding tot de staart, en puntiger van vorm. Een goed kenmerk is de vorm van de staartpunt: duidelijk afgerond bij haviken, de staart van sperwers heeft recht afgesneden hoeken.
Bruingrijs, met vaalwitte onderdelen en fijne, donkerbruine dwarsstrepen. Juveniele vogels hebben een bruiner verenkleed, de buik is lichter beige, met donkere druppelvormige strepen. Een volwassen havik heeft een witte wenkbrauwstreep boven het oog, die sterk contrasteert met de donkere kruin en oorstreek.
Herkenning. De sperwer (Accipiter nisus) is een kleine havikachtige. Hij is grijs van boven en lichtgekleurd van onder, altijd met strepen.In vlucht te herkennen aan de brede, korte vleugels en lange staart met scherpe hoeken.
Ecologie van roofvogels. De meeste roofvogelsoorten zijn geen probleem, de algemene torenvalk en buizerd vangen geen duiven. Bij sperwers vangt het mannetje, dat een stuk kleiner is dan het vrouwtje, vooral zangvogels als mussen en merels. Vrouwtjes kunnen zeker een duif aan.
Sperwers hebben stompe vleugels met een relatief groot oppervlak.De vleugels zijn veel breder dan van valken, waarvoor ze vaak worden aangezien. Opvallend is het grote verschil in formaat tussen mannetje en vrouwtje. Vrouwtjes zijn groter en zwaarder dan mannetjes en jagen op grotere prooien.
De vleugels van sperwers zijn relatief kort en meer rechthoekig, terwijl die van de havik langer zijn in verhouding tot de staart, en puntiger van vorm. Een goed kenmerk is de vorm van de staartpunt: duidelijk afgerond bij haviken, de staart van sperwers heeft recht afgesneden hoeken.
Onze grootste roofvogel is de zeearend. Van snavel- tot staartpunt meten deze vogels bijna een meter, en ze hebben een spanwijdte (dus gemeten van vleugelpunt tot vleugelpunt) tot wel 2.40 meter.
We zitten momenteel dus weer op een keerpunt voor de roofvogels. Vooral slechtvalk en havik, in mindere mate wijfje sperwer, zijn van belang voor predatie op reisduiven.
De sperwer eet bijna uitsluitend kleine vogels. Mannetjes gaan vooral voor vinken, mussen, mezen en gorzen, vrouwtjes hebben een voorkeur voor lijsters, spreeuwen en duiven. Naast vogels kunnen sperwers ook kleine zoogdieren, zoals muizen en konijnen, vangen.
Zeker kuikens en kleine kippen zijn een gewilde prooi voor deze jagers. Voorbeelden hiervan zijn de havik, sperwer, kiekendief en buizerd. Echter kunnen kraaien, eksters en gaaien je kippen ook aanvallen en flink verwonden.
Mogelijke oorzaken hiervoor zijn: toename van haviken (grootste vijand van de sperwer) en minder voedsel (bijvoorbeeld op de Veluwe). Is ook als wintergast afgenomen, wellicht doordat zangvogels op het boerenland sterk zijn afgenomen.
Vanaf de tweede helft van april keert de koekoek weer terug naar Nederland en op veel plekken zijn ze nu weer luidkeels te horen. Als je er een van dichtbij ziet, dan valt op dat ze soms erg op een sperwer lijken. Waarom is dat?
Mannetje met donker leigrijze bovendelen, roodbruine wangen, soms een wittige plek op achterhoofd, fijn roodbruin gebandeerde onderdelen en grijze staart met 4-5 dwarsbanden. Vrouwtje met donker bruingrijze bovendelen, witachtige wenkbrauwstreep, bruin gebandeerde onderdelen.
Een van de meest opvallende verschillen is hun grootte. Arenden zijn veel groter dan haviken en hebben een langere spanwijdte . Haviken lijken op elkaar, maar als je goed kijkt, zul je zien dat de vleugels van haviken meestal ronder zijn en dat ze korte, brede, ronde staarten en een gedrongen bouw hebben.
Sperwer - Accipiter nisus - Havikachtigen (Accipitridae)
Lange gebandeerde staart - lange gele poten - opvallend gele iris. Jaagt vanuit de dekking of vanuit een snelle vlucht op zangvogels, vrouwtje vangt prooien met het formaat van een duif.
In Nederland hebben we niet zoveel van vogels te duchten, maar er zijn wel enkele vogelsoorten die agressiever op mensen reageren dan andere. Dat zijn voornamelijk grotere vogels en roofvogels, als kraaien, meeuwen, buizerds, arenden, haviken, valken en Europese oehoe's.
Uit onderzoek en ondervinding van duivenliefhebbers blijkt dat vooral in het voorjaar veel duiven ten prooi vallen aan roofvogels, zoals de sperwer, havik en slechtvalk. Dat de krombekken nu ook erg actief zijn in volle zomer, is nieuw.
Bescherm je kippen tegen roofvogels
Heb je roofvogels zoals buizerds en havikken in jouw omgeving dan dien je de kippen ter bescherming in een ruime overdekte ren te plaatsen. De geredde legkippen zijn een te makkelijke prooi voor deze roofvogels omdat ze geen notie van dit gevaar in de natuur hebben.
Duiven verjagen door geur
Er is nog een manier om duiven te verjagen. Duiven en andere vogels staan er om bekend dat ze een hekel hebben aan sterke kruiden en pittige specerijen. Strooi dus cayennepeper, knoflook, peper of kaneel op je balkon als je wilt dat de duiven weggaan.
Hun veren laten deze kleurenwaaier zien. Doffe kleuren, zoals grijs en bruin, komen vooral voor bij vogels die in de bergen of in het bos leven. Denk aan de steenarend, de houtduif en veel soorten uilen. Met deze schutkleuren maken vogels zich onzichtbaar voor roofdieren en prooien.
Aan de andere kant heb ik oude vogels, en met name het mannetje, een klein vogeltje op een veel dunnere tak helemaal zien opeten . Tijdens de broedperiode is het vrijwel altijd de regel dat het mannetje alle jacht doet en van tijd tot tijd de vangst naar het nest voor het vrouwtje brengt.
Samen vormen ze een belangrijke schakel in de voedselketen. Voor Kerkuil, Bosuil, Buizerd en Torenvalk zijn ze een onmisbare hap.
Bij een torenvalk zijn staart- en vleugelpunten ongeveer even lang, bij een sperwer zijn de vleugelpunten veel korter (het is een echte bosjager dus zijn korte vleugels belangrijk). Bovendien heeft de torenvalk (zoals alle valken) altijd een zwarte iris, bij de sperwer is die steeds geel.
De mooiste roofvogel, rode wouw Smaken verschillen maar ik denk dat we over deze soort niet hoeven te twisten. De rode wouw heeft een opvallend silhouet met een lange, diep gevorkte staart en vrij smalle, iets gehoekte en vanaf de vleugelbocht naar achter gehouden vleugels.