NAVO is de afkorting van de 'Noord-Atlantische Verdragsorganisatie'. In het Engels: North Atlantic Treaty Organization (NATO). Om misverstanden te voorkomen: er is dus geen verschil tussen NAVO en NATO.
Het Strategisch Concept van 2022 herbevestigt dat het hoofddoel van de NAVO erin bestaat de collectieve verdediging van haar leden te waarborgen, gebaseerd op een 360-gradenaanpak, en geeft drie kerntaken aan: afschrikking en verdediging, crisispreventie en -beheersing, en coöperatieve veiligheid.
De volgende landen van de Europese Unie zijn geen lidstaten van de NAVO: Ierland, Oostenrijk, Zweden, Cyprus en Malta. Oostenrijk wil geen lid worden omdat het land, toen het na inwerkingtreding van het Oostenrijks Staatsverdrag in 1955 weer zelfstandig werd, verklaarde voor eeuwig neutraal te blijven.
De Navo is een militair bondgenootschap met een hoop Europese landen maar ook de VS, Canada en IJsland maken deel uit van de Navo. De EU daarintegen een burger bondgenootschap die tot doel heeft samenwerking tussen de lidstaten te bewerkstelligen op economisch en andere gebieden.
Wanneer een Navo-land wordt aangevallen, bepaalt de lidstaat zelf hoe die reageert. De aangevallen lidstaat kan ervoor kiezen om niets te doen, om zelf tot een onderhandelde oplossing te komen of om artikel 5 in te roepen. In dat laatste geval komt de Navo in spoedzitting bijeen.
Defensie levert een bijdrage aan de versterkte militaire aanwezigheid in Litouwen, Roemenië en andere NAVO-landen. Deze NAVO-aanwezigheid dient als geruststellende maatregel voor de bondgenoten om buurland Rusland af te schrikken. Nederland levert 390 militairen voor de multinationale battlegroups.
Als reactie op de aansluiting van West-Duitsland bij het Westen richten communistische landen in Oost-Europa op voorstel van de Sovjet-Unie in 1955 het Warschaupact op. Dit militaire samenwerkingsblok is bedoeld als tegenhanger van de NAVO en om de Oost-Europese landen sterker aan de Sovjet-Unie te binden.
#1 Verenigde Staten
De Verenigde Staten heeft het grootste militaire budget wereldwijd en heeft de modernste technologie en wapensystemen. Het leger is goed getraind en heeft een uitgebreid netwerk van bondgenoten. We kunnen dan ook wel zeggen dat de Verenigde Staten het sterkste leger ter wereld heeft.
Wanneer een EU-lidstaat op zijn grondgebied gewapenderhand wordt aangevallen, moeten de andere EU-lidstaten te hulp schieten en met alle mogelijke middelen bijstand bieden. Deze verplichtingen komen overeen met de verplichtingen die de EU-lidstaten hebben als lid van de NAVO.
De NAVO is in 1949 opgericht om de Westerse democratieën tegen de toenmalige dreiging van de Sovjet-Unie te beschermen. In essentie is de NAVO een bondgenootschap van politieke democratieën.
Het aantal EVA/EER-leden nam echter spoedig af: Zwitserland besloot de overeenkomst na een negatief referendum niet te ratificeren, en Oostenrijk, Finland en Zweden traden in 1995 toe tot de EU. Alleen IJsland, Noorwegen en Liechtenstein bleven deel uitmaken van de EER.
Wat kost het NAVO-lidmaatschap? Landen moeten contributie betalen op basis van een verdeelsleutel, legt Demmers uit. "Hoeveel dat is, heeft te maken met hoe groot de economie van een land is. De jaarcontributies van alle lidstaten bedragen samen ongeveer 3,3 miljard euro.
Er zijn 196 internationaal erkende onafhankelijke staten. Dat zijn de 193 leden van de Verenigde Naties plus Palestina en Vaticaanstad, die beide een waarnemersstatus hebben bij de VN, en Kosovo.
Secretaris-generaal NAVO
Stoltenberg met de Premier van Finland Sanna Marin in Helsinki op 25 oktober 2021.
Artikel 5 is de belangrijkste afspraak in het zogenaamde Noord-Atlantisch Verdrag, het akkoord dat de basis vormt van de NAVO. Als één NAVO-lid wordt aangevallen, zullen alle leden het land militair steunen. Het aangevallen land staat er dus niet alleen voor.
Bijdrage landen
Nederland levert bijvoorbeeld schepen aan de Standing NATO Maritime Groups (SNMG). Dit zijn snel inzetbare maritieme eenheden. De SNMG houdt zich onder meer bezig met humanitaire hulpverlening, escortetaken en inlichtingenwerk. Ook stelt zij zeegebieden veilig door mijnen op te sporen en te ruimen.
Alle 27 EU-landen zijn lid van de EER. IJsland, Liechtenstein en Noorwegen zijn de enige landen in de EER die geen EU-land zijn.
In 1951 richtten zes landen (Frankrijk, Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg) de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op.
Global Firepower brengt jaarlijks een lijst uit van krachtigste legers ter wereld. Amerika, Rusland en China staan in de top 3. Suriname staat op een na onderaan.
Op de Military Strength Ranking van 2023 staat de Verenigde Staten, zoals gebruikelijk, bovenaan. De ranglijst kijkt naar factoren zoals de beschikbare hoeveelheid militair materieel van een leger, het aantal manschappen, de financiering van het leger en geografische factoren.
De betrokken landen stemden hun buitenlands beleid op elkaar af en spraken af om elkaar met diplomatieke en militaire hulp bij te staan wanneer dat nodig was. Na de Koude Oorlog bleef de NAVO bestaan en richtte het zich wereldwijd op het bestrijden van conflicten, zoals in Kosovo of Libië.
Einde van de Koude Oorlog
De val van de Sovjet Unie zorgde er vanaf 1991 voor dat het communistisch regime zijn greep op Oost-Europa verloor. Na het einde van de Koude Oorlog brak er een nieuw tijdperk aan, maar volgens schrijver Henk Hofland ontbrak het in de jaren negentig aan een duidelijke nieuwe ideologie.
De Communistische Partij van de Sovjet-Unie kon de veranderingen niet tegenhouden en verloor halverwege 1991 de macht in het land. Hierdoor viel de Sovjet-Unie aan het einde van 1991 uit elkaar. De Verenigde Staten zagen zich daarom als winnaar van de Koude Oorlog.