De diagnose kan op verschillende leeftijden gesteld worden. In de meeste gevallen gebeurt dit bij kinderen tussen de 6 en 10 jaar of bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar. Het is nog onduidelijk of deze tweede groep mogelijk al langere tijd coeliakie heeft of dat de aandoening zelf op latere leeftijd ontstaat.
Als een van je ouders coeliakie heeft, dan heb jij een verhoogde kans op coeliakie met ongeveer 10 tot 15 procent. Maar daarbij zijn er ook veel mensen die geen aanwijsbare erfelijke verbanden hebben met deze ziekte. Bij hen kan het dus inderdaad 'zomaar' ontstaan.
De gluten veroorzaken bij mensen met coeliakie een overgevoeligheidsreactie in de darm. Door die overgevoeligheidsreactie raakt het slijmvlies aan de binnenkant van de darm beschadigd. Voedingsstoffen kunnen dan minder goed worden opgenomen. Er ontstaan darmklachten, zoals buikpijn en diarree.
Coeliakie wordt vastgesteld met een bloedonderzoek. Een bloedtest kan vaststellen of er antistoffen tegen gluten in het bloed aanwezig zijn. Bij volwassenen wordt ook het dunne darmslijmvlies onderzocht. Als de diagnose coeliakie is vastgesteld bestaat de behandeling uit het volgen van een levenslang glutenvrij dieet.
Maar vaak is het lastig erachter te komen of het gaat om een glutenallergie. Veelvoorkomende klachten zijn, obstipatie, buikpijn, een opgezette buik, aanhoudende diarree, verminderde eetlust, overgeven en een plakkende ontlasting.
Direct na het eten van een product met gluten, waaronder brood, kunnen klachten ontstaan zoals misselijkheid, een opgezette buik, buikpijn, energietekort, diarree of juist verstopping. Wanneer je elke keer nadat je iets met gluten eet, last hebt van buikpijn of een andere klacht, dan kan dit duiden op coeliakie.
Om de coeliakieklachten te voorkomen, is het belangrijk om helemaal geen gluten meer te eten. Neem dus geen graanproducten zoals brood, pasta, beschuit, crackers, koekjes, koek, cake, gebak, muesli en pizza. Lees het etiket op de verpakking goed voordat u een voedingsmiddel koopt of gebruikt.
Wat zijn de klachten bij coeliakie? Door de reactie van het afweersysteem op de inname van gluten kunnen klachten ontstaan zoals diarree, buikpijn, vermoeidheid, depressie en gewichtsverlies.
Een andere benaming voor coeliakie is ook wel glutenintolerantie. Het is dus een intolerantie maar wel een die afwijkt van de andere intoleranties. Het lichaam maakt namelijk wél antistoffen aan tegen bepaalde eiwitten in gluten (gliadines) en eigen lichaamscellen in de darm na het eten van gluten.
Sommige personen krijgen direct klachten, bij anderen komen de klachten na een aantal dagen opzetten. Iemand met glutensensitiviteit zal waarschijnlijk minder heftig reageren op het binnenkrijgen van gluten dan iemand met coeliakie die per ongeluk gluten gegeten heeft.
Coeliakie en kans op overlijden
Mensen met gediagnosticeerde coeliakie hebben géén verhoogd overlijdensrisico. Met andere woorden: coeliakiepatiënten sterven niet vroeger of later dan niet-patiënten. Dit wordt bevestigd door onderzoek.
Mensen met glutensensitiviteit krijgen klachten zoals buikpijn en vermoeidheid na het eten van graanproducten. Hoewel deze mensen geen aantoonbare coeliakie hebben, leidt het vermijden van glutenbevattende producten wel tot vermindering van de klachten.
Glutensensitiviteit is minder zeldzaam dan coeliakie. Maar liefst 5% tot 8% van de bevolking kan gluten slecht verdragen en krijgt er klachten door. Het klachtenbeeld lijkt op dat van coeliakie en er is daarom niet direct duidelijk of iemand NCGS of coeliakie heeft.
Kun je ook glutenintolerantie op latere leeftijd krijgen? Ja, dat kan! Sterker nog, veel mensen met coeliakie zijn al volwassen. Dat kan komen omdat de beschadiging aan de darmen niet zo snel gaat.
Coeliakie kan ook aanwezig zijn bij mensen met weinig of geen klachten. Bij familieleden van mensen met coeliakie, die immers een groter risico lopen op coeliakie, kan deze ziekte daarom alleen gediagnosticeerd worden door gericht onderzoek.
Uit onderzoek van diverse instituten is gebleken dat mensen met coeliakie een verhoogd risico hebben op kanker. Hoe hoog dit risico exact is, is nog niet bekend. De meest voorkomende vorm is lymfeklierklanker, en dan met name de vorm in de dunne darm, bekend als enteropathy associated T-cell lymphoma (EATL).
Coeliakie kan zich overal in het lichaam uiten, zoals in de spijsvertering, huid, gewrichten en hersenen. Iemand die ziek is door het eten van gluten kan o.a. last hebben van diarree, verstopping, gewichtsverlies of juist overgewicht.
Bij iemand met coeliakie ontstaan door het eten van gluten ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Hierdoor beschadigen de darmvlokken. Bij langdurige schade aan het darmslijmvlies worden belangrijke voedingsstoffen niet goed meer opgenomen.
Haver is van nature glutenvrij. Maar in de Europese wetgeving via de Verordening EG Nr. 828/2014 staat dat haver een glutenbevattende graansoort is. Dat is opmerkelijk omdat haver van nature geen gluten bevat.
Alle verse groenten en fruit zijn van nature glutenvrij! Hoera! Genoeg lekker fruit om te nuttigen zoals banaan, appel, mango, perziken en mandarijntjes.
Op de signalen letten. Signalen van coeliakie negeren kan gevaarlijk zijn, aldus de MDL-arts. Onder meer ondergewicht, bloedarmoede, remming in de groei, humeurigheid en botontkalking kunnen gevolgen zijn. “In het ergste geval kan de ontsteking kwaadaardig worden, dan kan je het niet meer stoppen met gewone medicatie.
De klachten nemen soms al na een paar weken af, soms kunnen ze nog een hele tijd aanhouden. Het kan wel tot 2 jaar duren voordat het dunnedarmslijmvlies volledig is hersteld. Bij een zeer kleine groep volwassen patiënten zal het darmslijmvlies nooit helemaal herstellen. Dit heet refractaire coeliakie.
Chocolade op zichzelf is glutenvrij, maar in eindproducten van chocolade zitten toch vaak gluten of sporen van gluten verwerkt. Kies daarom altijd chocolade met het kenmerk 'glutenvrij', zo weet je zeker dat je ongestoord kan genieten!
Ja, pindakaas is normaal gesproken een glutenvrij product. We moeten wel een kanttekening maken: sommige andere soorten of merken pindakaas bevatten mogelijk (sporen van) gluten. Door zogeheten 'kruisbestuiving' is het namelijk mogelijk dat er in sommige soorten pindakaas gluten zitten verstopt.