Een aantal voorbeelden van thema's: liefde, gelijkwaardigheid, religie, gezondheid, culturen, ouderdom, kinderwens, vrouwenrechten, familiesystemen, marketing, management, klimaatproblematiek, psychologie, specifieke werkvelden, pesten, mantelzorg, spiritualiteit, financiën, oorlog… et cetera.
Om het thema te bepalen moet je ontdekken op welke manier personages, gebeurtenissen en ruimtes met elkaar te maken hebben. Ook uit de afloop van een verhaal kun je soms afleiden wat het thema is. Terugkerende aspecten hebben vaak met het thema te maken. Zo'n terugkerend aspect in een verhaal heet een motief.
Een thema is wat er in een boek in grote lijnen naar voren komt. Elk persoon kan een ander thema zien in een boek en boeken kunnen ook meerdere thema's hebben. Wat blijft is dat het thema meerdere keren in het boek naar voren komt. Heel erg vroeger was het heel duidelijk wat het onderwerp van een boek was.
Het thema is de algemene noemer waarop een reeks inhoudelijke elementen kan worden teruggebracht of, zoals Drop het definieert 'de kortste aanduiding van het centrale probleem waarover een tekst gaat'.
Het thema van een literair werk is datgene — een indruk, een gezichtspunt, een levensvisie — wat als grote lijn in het werk naar voren komt. Dat thema kan expliciet worden genoemd en uitgedragen, en dan valt het te vergelijken met een boodschap.
Wanneer je in het boek dan terugleest dat een personage zo heerlijk op een bankje zit, dan kan dat het motief zijn om terug te denken aan het thema: die herinnering van vroeger. Het is dus goed om deze twee van elkaar te onderscheiden. Een motief is vaak een aanleiding tot en dus niet het thema.
Het thema van een zin is een vooral in de functionalistische taalkunde gebruikte term voor een zinsdeel waar het in de rest van de zin min of meer om draait. Als zodanig wordt dit zinsdeel onderscheiden van het rhema, de rest van de zin, namelijk datgene wat over het thema wordt 'uitgezegd'.
Een verhaal kan meerdere thema's bevatten, zeker wanneer je deze tweede betekenis aanhoudt. Niet alleen kan het bijvoorbeeld twee centrale thema's tegelijk behandelen, maar het thema van een verhaal verschilt ook afhankelijk van de interpretatie van de lezer.
Een thema is een stelling of meer in het algemeen een onderwerp van denken, schrijven en spreken. Thema heet ook de grondgedachte van een kunstwerk of muziekstuk. In het onderwijs is een thema een vertaaloefening bestaande uit losse zinnen, van eigen in vreemde taal of omgekeerd.
Een genre is een structurele kwestie, terwijl het thema een inhoudelijke kwestie is. Het thema is het antwoord op de vraag 'Waar gaat het over? '. Een genre is een categorie en een thema een onderwerp.
Een thema is het centrale idee, de grondgedachte, die als een rode draad door een scenario of kunstwerk heenloopt. Aldus de gangbare omschrijving. De waarde van een centraal thema valt eigenlijk samen te vatten in één woord: samenhang. Het is een bindmiddel, het dna van je verhaal.
De genres waarin de literatuur wordt opgedeeld zijn zeer talrijk. Men onderscheidt in de praktijk hoofdgenres (lyriek, epiek, dramatiek), subgenres (roman, novelle, verhaal, sonnet, kwatrijn e.d.) en historisch bepaalde genres (dageraadslied, ridderroman, klassiek blijspel e.d.).
Het thema is de aankleding, verpakking van het beredeneerde aanbod en zorgt voor verbinding met passende inhouden van deze doelen in een betekenisvolle context. Het is dus belangrijk om vanuit de doelen de activiteiten te bepalen. Maak daarbij gebruik van bronnen die je kunnen ondersteunen voor de verdere invulling.
Het moet een thema zijn wat iedereen leuk vindt en waar we een tijdje over kunnen werken. We moeten er allerlei dingen bij kunnen bedenken. Denk er maar vast goed over na, dan mag iedereen morgen 1 ding noemen.”
Een thema duurt zo'n zes tot acht weken en bestaat uit drie fasen: In de eerste fase leid je het thema in. Met een prikkelende activiteit vang je meteen alle aandacht. Oriënteer je samen met de kinderen op het thema en de sub-thema's.
Een genre (spreek uit: zjanre) is een groep van dezelfde soort verhalen, films, muziek of andere werken.
Een exempel of exemplum is een verhaal, dat vooral in de middeleeuwen werd ingezet om het publiek te overtuigen van een bepaald geloof en om het gegeven voorbeeld na te laten volgen.
Begrip uit de verteltheorie ter aanduiding van de locatie, de plaats waar of de omgeving waarin de handeling of geschiedenis van een literair werk zich afspeelt. Deze kan op meer impliciete of expliciete wijze worden opgeroepen.
Motto Soms bevatten romans een motto: dit staat dan in de vorm van een klein tekstfragment voor in het boek (een citaat uit een gedicht, een andere roman of een songtekst). Een schrijver neemt een motto natuurlijk niet zomaar op; hij of zij vindt deze woorden toepasselijk en veelzeggend voor zijn eigen verhaal.
Doordat je het thema vanuit verschillende kanten benadert, kunnen leerlingen gemakkelijker hun eigen talenten tot uiting laten komen want leidt tot een positiever zelfbeeld. Dan bij elkaar kan weer leiden tot betere leerresultaten.
Misschien is angst daarom ook een literaire emotie bij uitstek. In de hele letterkundige geschiedenis is angst een terugkerend thema.
Met 'motief' wordt meestal verwezen naar een (deel van een) melodie, maar een motief kan bijvoorbeeld ook puur ritmisch zijn. Een bekend voorbeeld is het popnummer We Will Rock You van Queen; het melodieloze ritmische motief 'BOOM-BOOM-BAP' vormt de basis van deze pophit.
Neem een groot vel papier. Maak een mindmap van de inhoud van het thema, beginnend met de begrippen uit de woordenschatlijstjes in 'Logboeken antwoorden verzameld'. Blader door de handleidingen om aan te vullen. Bestudeer welke kerndoelen centraal staan, welke 'haakjes' er zijn om kennis (topografie, tijdlijn enz.)