Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Volgens hoogleraar Levensmiddelentechnologie Tiny van Boekel (Wageningen University & Research) kun je het best met olie bakken en braden. "In oliën zitten onverzadigde vetten. Die zijn beter dan de verzadigde, die in boter en andere harde vetten zitten.
Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
Bakken in zonnebloemolie
Dat het rookpunt van zonnebloemolie op 227 graden Celsius zit is een voordeel ten opzichte van olijfolie. Toch wordt olijfolie aangeraden. Dit komt vooral door het feit dat zonnebloemolie relatief veel meervoudige onverzadigde vetten kent wanneer je dit vergelijkt met olijfolie.
Niet alle olies zijn geschikt om te verhitten. Het kan zelfs ongezond zijn omdat er kankerverwekkende stoffen kunnen ontstaan. Deze worden PAK's genoemd: polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie.
Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Minder verzadigd vet met halvarine en margarine
Het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet kan je risico op hart- en vaatziekten verlagen. Wij adviseren daarom halvarine of margarine uit een kuipje of fles te gebruiken.
Kies daarom voor halvarine, margarine of vloeibare boter. Deze botersoorten bevatten in verhouding meer onverzadigde vetzuren en minder verzadigde vetzuren dan roomboter, kokosvet, harde margarine of bak- en braadvet uit een pakje.
Vloeibare margarine is van nature vloeibaar door al z'n plantaardige oliën. Becel bevat bovendien Omega's 3 en 6 die bijdragen aan het behoud van een gezond cholesterolgehalte in het bloed en daarmee bijdragen aan de gezondheid van het hart.
Het Voedingscentrum zegt daarover: "Palmolie bevat meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Verzadigd vet staat erom bekend niet goed te zijn voor de gezondheid. Zo verhoogt verzadigd vet het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten."
Conclusie, is olijfolie gezond(er)?
Zowel extra vierge olijfolie als kokosolie hebben gezondheidsbevorderende effecten. Toch is de Voedingswaardetabel duidelijk in zijn oordeel: waar extra vierge olijfolie een 8,3 scoort op gezondheidswaarde, scoort kokosolie een 5,6.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
In gewone olijfolie kunt u rustig bakken en braden. Maar extra vierge olijfolie kunt u beter alleen gebruiken voor koude gerechten. Wanneer u 'extra vierge' olijfolie verhit, verbranden er stoffen die in de olie zitten. Dit is ongezond en op de lange termijn zelfs kankerverwekkend.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Roomboter is doorgaans vetter dan margarine, maar nauwelijks calorierijker. Voor afvallen hoeft het elkaar dus weinig uit te maken. Je moet dan ook margarine blijven smeren als je je prettig voelt bij chemische bestanddelen. Als je liever natuurlijke ingrediënten in je lijf stopt, kun je beter boter eten.
Zij stellen dat je roomboter beter kunt vervangen door zachte margarineproducten zoals Blue Band Halvarine. Sowieso is het overkoepelende advies om meer plantaardige (zoals margarine) en minder dierlijke producten (zoals roomboter) te gebruiken vanwege het positieve effect op de gezondheid.
De winnaar: Kokosolie is de gezondste keuze voor frituren
Kokosolie is alles bij elkaar genomen de beste keus. Uit onderzoek blijkt dat zelfs na 8 uur continu frituren bij 180°C de kwaliteit niet afneemt (2). Meer dan 90% van de vetzuren in kokosolie zijn verzadigd, waardoor het zeer goed tegen verhitting kan.
Omdat ossenwit een volledig natuurlijk product is dat niet chemisch is gezuiverd en zonder kustmatige toevoegingen, is het goed door je lichaam te verwerken. Ossewit is daarom een gezond vet om te gebruiken.
Gewone olijfolie en vierge olijfolie zijn heel geschikt voor bakken en braden. Extra vierge olijfolie wordt koud gebruikt voor pasta, salade, vinaigrettes, tapenades en koude sauzen. Extra vierge olijfolie is minder geschikt voor verhitten bij hele hoge temperaturen voor langere tijd.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
Zonnebloemolie, olijfolie, vaak kun je uit de naam opmaken van welke plant de zaden of pitten geperst zijn voor de olie. Bij slaolie is dit niet zo, er wordt immers geen sla geperst om de olie te maken. Slaolie is een mengsel van plantaardige oliën. Meestal van sojaolie en raapzaadolie.