Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Minder verzadigd vet met halvarine en margarine
Het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet kan je risico op hart- en vaatziekten verlagen. Wij adviseren daarom halvarine of margarine uit een kuipje of fles te gebruiken.
Olijfolie versus boter
Olijfolie is niet beter voor de lijn dan boter, maar wel beter voor de gezondheid. Oliën hebben namelijk als voordeel dat ze veel onverzadigde vetzuren bevatten. Die zijn goed voor je cholesterol: ze houden het slechte LDL-cholesterol laag en helpen zo hart- en vaatziekten voorkomen.
"We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond", legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Kies daarom voor halvarine, margarine of vloeibare boter. Deze botersoorten bevatten in verhouding meer onverzadigde vetzuren en minder verzadigde vetzuren dan roomboter, kokosvet, harde margarine of bak- en braadvet uit een pakje.
Eet je gemiddeld 2000 kcal per dag, is dit berekend op zo'n 22 gram verzadigd vet per dag, voor mannen ligt dt per 2500 kcal neer op zo'n 28 gram verzadigd vet per dag. Dir zou voor een vrouw neerkomen op zo'n 20 gram roomboter per dag.
Onverzadigde vetten (meer in margarine) zijn beter dan verzadigde vetten (meer in boter). Dus gebruik in de regel zo veel mogelijk zachte vetten en oliën, want die zijn gezonder.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten. Het eten van veel verzadigd vet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
Gelukkig zijn er genoeg alternatieven die je kunt gebruiken. Vervang zonnebloemolie simpelweg door andere neutrale plantaardige oliën. Zoals koolzaadolie, arachideolie, rijstolie, raapzaadolie of slaolie.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
High oleic zonnebloemolie is de variant olie die meer omega 9 (oliezuur) bevat en minder omega 6 (linolzuur). Deze soort zonnebloemolie kan dus helpen om je n-6: n-3 ratio te verbeteren. Vergeleken met olijfolie heeft een high oleic zonnebloemolie bovendien een hogere rookgrens.
Bramen: door het grote aantal gezonde voedingsstoffen kunnen bramen worden gezien als het gezondste fruit! Bramen bevatten veel belangrijke vitamines (A, B1, B2, B6, B11, C en E) en mineralen (natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium en koper).
Rookvlees, rosbief, kipfilet en kalkoenfilet zijn goede voorbeelden van magere vleeswaren. Tip: bepaalde soorten rauwe ham bevatten geen toevoegingen of hulpstoffen en behoren daarmee tot de ideale vorm van gezond broodbeleg!
Filet americain staat niet in de Schijf van Vijf; eet het dus niet te vaak. Kant-en-klare filet americain bestaat uit fijngemalen rauw vlees met een saus erdoor. Vooral in deze saus zitten vaak toevoegingen die niet gezond zijn, zoals zout of suiker. Filet americain kan soms veel verzadigd vet bevatten.
De mix van plantaardige oliën in Becel bevat van nature de goede meervoudig onverzadigde vetten, Omega 3 en Omega 6. Omega 3 en 6 dragen bij tot de instandhouding van een normaal cholesterolgehalte in het bloed, en daarmee zijn ze goed voor het hart.
"Roomboter bestaat uit verzadigd vet, wat minder goed voor je is omdat het je cholesterolgehalte verhoogt. Margarine en halvarine bestaan uit goede, onverzadigde vetten en er is vitamine A en D aan toegevoegd."
De beste opties zijn volgens Van Boekel zonnebloemolie en olijfolie. Al vindt hij dat je ook gerust roomboter kunt gebruiken. "Veel mensen vinden dit lekker, onder wie ikzelf. Het bevat wel verzadigd vet, maar ook weer niet zoveel.
Om je cholesterol te verlagen, is het verstandig minder verzadigde vetten te eten, meer onverzadigde vetten te eten en helemaal te stoppen met transvetten. Verzadigde vetten bevatten een hoog gehalte aan verzadigde vetzuren. Het zit veel in dierlijke producten, zoals rood vlees, volvette kaas en volle melkproducten.