Vervang zonnebloemolie simpelweg door andere neutrale plantaardige oliën. Zoals koolzaadolie, arachideolie, rijstolie, raapzaadolie of slaolie. Zo kun je onbezorgd blijven genieten van al je zoete baksels.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Koolzaadolie heeft inderdaad een hoog rookpunt en de neutrale smaak maakt het een uitstekende olie om mee te frituren, maar het is geen ongezonde olie. Net als de meeste van de andere gezonde oliën op deze lijst is koolzaadolie laag in verzadigde vetten. Beste voor: bakken, braden en frituren.
Het hoge gehalte aan ALA maakt koolzaadolie dus een gezond keuze. Maar het heeft ook een nadeel: het kan snel ranzig worden en dan smaakt het niet meer lekker. In de voedingsindustrie bewerken ze de koolzaadolie zodat die minder ALA bevat en dus minder snel bederft. Maar daardoor wordt het ook minder gezond dus!
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Olijfolie heeft, net als koolzaadolie, een goede verhouding onverzadigde vetten en verzadigde vetten. Wat olijfolie nog gezonder maakt, is het feit dat extra vierge olijfolie een hoger aantal gezonde, antioxidanten kent. Koolzaadolie/raapzaadolie bevat een grote hoeveelheid onverzadigde vetten en antioxidanten.
Koolzaadolie wordt gewonnen uit koolzaad. Deze olie is niet geschikt om te verhitten en bewaar je best in de koelkast. Koolzaadolie bevat veel omega 3-vetzuren.
Raapzaadolie is gezond door het hoge onverzadigd vetgehalte
Zonnebloemolie: 10% verzadigd vet, 90% onverzadigd vet. Raapzaadolie: 7% verzadigd vet, 93% onverzadigd vet.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
Wanneer koolzaadolie wordt gehydrogeneerd, wat vaak gebeurt om er een gedeeltelijk gehydrogeneerde olie van te maken, wordt het transvetgehalte hoger. Dit is een groep vetten die je zoveel mogelijk wilt vermijden sinds wetenschappelijk bekend is dat het LDL cholesterol verhoogt en HDL cholesterol verlaagt.
Koolzaadolie bevat de grootste hoeveelheid omega 3-vetten en is rijk aan vitamine E. De vraag is nu: mag deze olie verhit worden? Daar zijn de meningen over verdeeld, maar doe je het wel, dan mag de olie in elk geval maar één keer gebruikt worden en de baktemperatuur mag niet hoger worden dan 180 °C.
Er is een simpel trucje om dat te voorkomen. Vooral extra vierge olijfolie kan flink spetteren wanneer je die verhit in de pan. Deze olie is dan eigenlijk ook het meest geschikt om te gebruiken in koude gerechten. Gewone olijfolie is zuiverder, waardoor je er beter in kunt bakken en hij minder zal spetteren.
De houdbaarheid van de meeste oliën is zes tot twaalf maanden. Geopende flessen zijn iets minder lang houdbaar dan dichte. Laat, om kwaliteitsverlies te voorkomen, een oliefles niet te lang in het licht laten staan.
Toch kleven er enkele risico's aan het gebruik van koolzaadolie. Want wetenschappers verklaren dat maar liefst 90% van de koolzaadolie in de winkelschappen genetisch gemanipuleerd wordt. En daarmee gaan er veel van de gezonde vitamines en mineralen verloren.
Volgens hoogleraar Levensmiddelentechnologie Tiny van Boekel (Wageningen University & Research) kun je het best met olie bakken en braden. "In oliën zitten onverzadigde vetten. Die zijn beter dan de verzadigde, die in boter en andere harde vetten zitten.
Wat betreft hoeveelheid calorieën en het soort vet is er ook (nagenoeg) geen verschil. Vooral in Duitsland wordt koolzaadolie veel in de keuken gebruikt. Vanuit daar is het komen overwaaien naar ons. In de voedingsmiddelenindustrie wordt de olie als ingrediënt gebruikt in bijvoorbeeld margarines en koekjes.
High oleic zonnebloemolie is de variant olie die meer omega 9 (oliezuur) bevat en minder omega 6 (linolzuur). Deze soort zonnebloemolie kan dus helpen om je n-6: n-3 ratio te verbeteren. Vergeleken met olijfolie heeft een high oleic zonnebloemolie bovendien een hogere rookgrens.
Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten. Het eten van veel verzadigd vet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
In palmolie zit meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Verzadigd vet staat bekend om de ongunstige gezondheidseffecten. Zo verhoogt verzadigd vet het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.
En kokosolie en palmolie bevatten veel meer verzadigd vet dan andere plantaardige oliën. Verzadigde vetzuren worden over het algemeen gezien als 'slechte' vetzuren. Ze dragen bij aan een verhoging van het slechte LDL-cholesterol in het bloed, maar verhogen ook het goede HDL-cholesterol.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.