Bij het bakken of frituren van aardappels wordt vet gebruikt. Dit vet wordt deels door de aardappels opgenomen en vervolgens geconsumeerd. Hiermee bevatten gebakken of gefrituurde aardappels vet, en leveren ze per portie meer calorieën dan gekookte of gepofte aardappels waarbij geen vet wordt toegevoegd.
Dat zwart gebakken aardappelen slecht voor je zijn, weten we allemaal al. Maar het Voedingscentrum gaat verder: aardappelen kun je beter ook niet goudbruin bakken. Ook die knapperige goudbruine rand zou de kans op kanker al kunnen verhogen.
De aardappel is een gezonde energieleverancier. Het levert energie in de vorm van complexe koolhydraten maar ook essentiële voedingsstoffen zoals voedingsvezels, mineralen en vitaminen. In de voedingsdriehoek staat de aardappel in de donkergroene zone, naast brood en andere volkoren graanproducten.
Zoete aardappel wint wel in de categorie voedingsvezels. Met z'n 2,4 gram per 100 gram bevat hij iets meer vezels dan gewone aardappel met 1,8 gram. Beide aardappelsoorten vallen met hun vezelgehalte onder levensmiddelen die een bron van vezels zijn.
Conclusie: een gewone aardappel is niet slecht, maar net handig bij het afvallen. Geen overdreven portie nemen is wel aangewezen, zeker bij aardappelbereidingen met meer vet. Extra wist-je-datje: een zoete aardappel heeft evenveel kcal als gewone aardappel, dus is ook helemaal OK!
Vergeleken met eenzelfde portie gekookte aardappelen leveren gekookte deegwaren en rijst meer calorieën, minder kalium en geen vitamine C. Vervang aardappelen daarom niet elke dag door een graanproduct en voorzie bij vervanging altijd een vitamine C-rijke bron in je voeding zoals een extra portie groenten of fruit.
100 gr bruin brood (ongeveer 3 middelgrote sneden) is ongeveer 240 kcal of 1 snede brood is ongeveer 80 kcal. 100 gr gekookte aardappelen (ongeveer 2 middelgrote aardappelen) is 76 kcal. Brood en aardappelen zijn dus geen calorierijke voedingsmiddelen maar wel zeer waardevol in onze voeding.
Op het platteland worden meer aardappels gegeten. 41% van de Nederlanders die op het platteland wonen, eten 4 keer in de week aardappels of vaker. Onder de inwoners van de grote steden is dit 20%. Gemiddeld eten 62% van de Nederlanders elke dag aan tafel.
Voor wie wil afvallen, adviseren we wat minder brood, aardappelen, rijst en pasta (vrouwen 200 gram per dag en mannen 250 gram) en iets minder noten (vrouwen 15 gram per dag en mannen 25-30 gram). Deze aanbevolen hoeveelheden zijn een richtlijn. Ieder mens is anders.
Wat zegt de gezonde meetlat? Met honderd gram gekookte aardappels op je bord, werk je 83 kcal naar binnen. Honderd gram spaghetti levert je 131 kcal aan energie. Aardappelen bevatten minder eiwitten (2 gram) dan volkorenpasta (5.5 gram).
Maak bijvoorbeeld eens verse frietjes van zoete aardappel. Of een puree van bloemkool. Vervang in een stamppot de aardappel door pastinaak of koolraap. Of chips van cassave…..
Aardappelen bevatten koolhydraten, vooral in de vorm van zetmeel. Ook leveren aardappelen vezels, vooral in de schil. Aardappelen bevatten vitamine C en vitamine B6, en in kleinere hoeveelheden ook andere B-vitamines. Daarnaast zit er in aardappelen kalium en in kleinere hoeveelheden ook calcium en fosfor.
Werk je met een voorgekookte aardappel, dan weet je in ieder geval zeker, dat deze al goed gaar is. Opwarmen en een beetje aanbakken is dan al voldoende om het gebakken aardappeltje op tafel te zetten.
Voor een normale portie aardappelen reken je best zo'n 200 gram. Uiteraard zullen de liefhebbers van onze populaire 'patatten' of grote eters wellicht wat meer van de knollen op hun bord willen zien liggen.
Maar wanneer je de aardappel eerst laat afkoelen, verandert dit zetmeel in resistent zetmeel. Dat houdt in dat je lichaam dit niet meer kan opnemen, waardoor het door je lichaam als voedingsvezel wordt gezien. Dit stimuleert een gezonde darmflora. In dat opzicht is een koude aardappel dus gezonder dan een warme.
Volgens het Voedingscentrum, is 280 tot 350 gram aardappelen (wat neerkomt op zo'n 4 tot 5 middelgrote aardappelen) een normale portie voor één persoon om te eten.
Koken in de schil
Aardappels in de schil koken is het beste: het zorgt ervoor dat er minder vitamines verloren gaan. In aardappelen zit vooral veel vitamine C. Daarvan gaat ongeveer eenderde deel verloren tijdens het koken. Door koken in de schil zal het vitamineverlies iets minder zijn.
Een vrouw van 30 jaar met een kantoorbaan en een gemiddelde lichaamsbouw heeft ongeveer 2000 kcal nodig op een dag. Een gezond dagmenu kan er dan als volgt uitzien: Ontbijt: een schaaltje halfvolle yoghurt (150 ml) met vijf el. ongezoete muesli en een stuk fruit.
Als je alleen op fruit en groente zou leven, ga je waarschijnlijk spiermassa en kracht verliezen, zegt Amy Shapiro, een voedingsdeskundige uit New York. “Je kunt de eiwitten die je nodig hebt uit een plantaardig dieet halen, maar zonder granen wordt het moeilijk om regelmatig genoeg eiwitten binnen te krijgen.”
De zoete aardappel bevat 10% meer calorieën, 40% minder eiwit (dat is wel flink), ruim 10% meer koolhydraten, een klein beetje vet en ruim 30% meer vezels. Zo heeft elk verschil een voor- en nadeel. Meer calorieën in een tijd van overgewicht is misschien niet zo handig, maar meer vezels is wel weer positief.