Melkvloed, melkuitvloed of galactorroe zijn termen voor een melkachtige afscheiding uit de tepels die niet het gevolg is van zwangerschap of van het geven van borstvoeding.
Tepeluitvloed of tepelafscheiding komt veel voor en is meestal een onschuldig verschijnsel. Het is niet vreemd als er wat vocht uit de tepel komt, wanneer er in de tepel wordt geknepen. Tepeluitvloed kan op elke leeftijd optreden, maar wordt vooral opgemerkt bij hormonale veranderingen.
Bij tepelafscheiding zal de arts altijd eerst de onderliggende oorzaak opsporen en behandelen. De arts stopt of vervangt zo nodig de medicatie die tepelafscheiding uitlokt. Bij vermoeden van een hormonale afwijking of tumor zal hij je verwijzen naar een specialist.
Het wonderbaarlijke is dat je melk al klaar is in je borsten voordat je baby wordt geboren. Dat betekent dat er uit je tepels een beetje colostrum – de eerste moedermelk – kan lekken, dat nogal dik en kleverig is. Dat kan al bij 14 weken gebeuren, maar het komt vaker voor in de laatste fase van de zwangerschap.
Deze tepeluitvloed komt uit beide borsten en kan verschillende kleuren hebben: wit, helder, geel, grijs, groen of bruin. Niet-melkachtig. Deze tepeluitvloed bevat bloed of ontstekingsmateriaal (pus). Wanneer er bloed bij zit, kan dit het gevolg zijn van geïrriteerde melkgangen door leegmasseren of een ontsteking.
Induceren van lactatie betekent het op gang brengen van de melkproductie zonder zwanger te zijn. Als er wel ooit melkproductie was, spreekt men van relactatie. Door inductie of relactatie kan de melkproductie succesvol gedeeltelijk of zelfs volledig opgebouwd worden mits de juiste ondersteuning.
Als de hormoonhuishouding voldoende verstoord is, bijvoorbeeld door een klierziekte, kan ook een mannenlichaam melk produceren. Prolactine, een hormoon dat de melkproductie stimuleert, komt ook bij mannen voor. Als het door ziekte overmatig aanwezig is, kan er melk gevormd worden.
Als er melk uit de tepel stroomt zonder dat er sprake is van een recente zwangerschap of wanneer het geven van borstvoeding langer geleden is dan 6 maanden, dan is er sprake van galactorroe. De oorzaak hiervan is een verhoogd prolactinegehalte in het bloed. Dit leidt tot afscheiding van melk uit de borsten.
Qua smaak is het lekker zoet en romig. Het doet een beetje denken aan amandelen. Maar soms smaakt moedermelk ook wel wat zuur, zeker als het al eventjes bewaard is geweest. Hoewel de melk dan gewoon nog goed is, valt deze niet altijd bij alle baby's meer in de smaak.
Symptomen zwangerschap en jouw lichaam
Je borsten kunnen gespannen aanvoelen alsof je ongesteld moet worden. Onder invloed van hormonen worden de tepels en het tepelhof donkerder. Ze worden groter en steviger. Dit komt omdat er meer klierweefsel en melkkliertjes bijkomen en je meer vocht vasthoudt.
Een ingetrokken tepel trekt in het midden naar binnen toe. De tepel kan er altijd zo uitzien of alleen indien gestimuleerd. Soms trekken ingetrokken tepels zich verder terug zodat ze helemaal niet meer boven de tepelhof uitsteken of ze kunnen zelfs nog dieper in het borstweefsel zinken.
Door het masseren van de tepel met de kaken wordt er oxytocine aan gemaakt in de hersenen. Het hormoon gaat via het bloed naar de melkklieren. Daardoor trekken de melkklieren samen en stroomt of spuit de melk naar buiten. Door het denken aan of het horen van uw baby kunt u ook al een toeschietreflex krijgen.
Colostrum, de eerste melk die je lichaam na de bevalling aanmaakt, is vaak geel van kleur. Je eet veel groentes met bètacaroteen. Groentes zoals wortel, pompoen en zoete aardappel zijn rijk aan deze vitamine en kunnen je moedermelk een lichte gele of oranje kleur geven.
Wat kleur betreft: alle kleuren zijn normaal. Krijgen je tepels ineens een andere kleur of zijn ze gebarsten of rood door irritatie, ga dan naar je huisarts. Er gebeurt nogal veel bij je tepels. Bijvoorbeeld die kleine bobbeltjes die eruitzien als kippenvel en bijna alle vrouwen hebben.
Gynaecomastie (borstvorming bij mannen) komt vrij vaak voor. Soms is het aangeboren en soms ontstaat het op latere leeftijd. Bij baby's en jongens in de pubertijd komt borstvorming regelmatig voor en dit verdwijnt meestal vanzelf weer. Echter ook medicijnen, hormonen of ziekten kunnen de oorzaak zijn van borstvorming.
Een pijnlijke, rode, gezwollen borst (meestal een van de twee borsten). Verhoging of koorts. Soms krijg je ook griepachtige verschijnselen zoals koude rillingen en spierpijn. Als er een abces (holte gevuld met vocht) is ontstaan, kan een pijnlijke, vaste zwelling in de borst worden gevoeld.
Moedermelk nuttigen is volgens Steele zelfs gevaarlijk als volwassenen een gezond en gevarieerd dieet voor de moedermelk inruilen. Een ander gevaar schuilt in bacteriën: kolfapparatuur moet goed gesteriliseerd worden en de gekolfde melk moet op de juiste manier opgeslagen en getransporteerd worden.
Vooral in de colostrum, de allereerste moedermelk, zit veel Immunoglobuline A (IgA). Dit is een antistof die een ontstekingsremmende en ziektewerende werking heeft. Door die antibacteriële werking wordt de melk ook op de huid en wondjes van baby's gesmeerd.
Kleine hoeveelheden afgekolfde melk kunnen worden toegevoegd aan hetzelfde flesje dat je in de koelkast bewaart, maar alleen als de melk die je wilt toevoegen van tevoren is gekoeld in de koelkast. Voeg geen melk op lichaamstemperatuur toe aan reeds gekoelde melk.
De melk wordt nooit ongezond en blijft zich aanpassen aan de noden van het kind. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt borstvoeding aan tot het kind 2 jaar oud is: tussen 0 en 6 maanden enkel moedermelk en erna moedermelk gecombineerd met vaste voeding.
Borsten dikker en gespannen
Ze voelen gespannen. Dit gebeurt als er meer vrouwelijke hormonen in uw bloed zitten. Bijvoorbeeld voordat u ongesteld wordt of als u zwanger bent. Ook in de pil zitten vrouwelijke hormonen.
Moedermelk blijft nog vele maanden de belangrijkste bron van voedingsstoffen voor je baby." Een gemiddelde baby van zeven maanden oud haalt nog steeds 93% van zijn calorieën uit melk. Zelfs tussen 11 en 16 maanden mag de helft van de dagelijkse calorie-inname van je baby nog steeds van melk afkomstig zijn.
Moedermelk is de perfecte voeding voor baby's, maar dat geldt niet voor volwassenen. De voedingsstoffen in moedermelk worden door een volwassene anders afgebroken dan door een baby. ,,Voor een volwassene zitten er minder eiwitten in moedermelk dan in andere melk zoals koemelk'', aldus Steele.
Waarom heeft hij dan toch van die fopspenen op zijn borst? Het mannenlichaam en het vrouwenlichaam zijn in het begin van de zwangerschap nog hetzelfde. Inclusief tepels. Tot een week of zeven hebben zowel jongens als meisjes een opening in het kruis, met een knopje ('genitaal uitsteeksel') erboven.
Maar kan een man dan ook melk geven als gevolg van overmatige borstontwikkeling? Ja. Als de hormoonhuishouding verstoord is, bijvoorbeeld door een klierziekte, kunnen ook tepels van mannen melk produceren.