De hoeveelheid ferritine in je bloed zegt iets over de hoeveelheid opgeslagen ijzer in je lichaam. Als je ferritinegehalte te laag is, kun je te weinig ijzer in je lichaam hebben.
Bij een hoog ferritinegehalte is er niet noodzakelijk een teveel aan ijzer. Infecties zorgen er bijvoorbeeld voor dat ferritine in het bloed te hoog is, maar het ijzergehalte is dan normaal. Als je lichaam te veel ijzer opneemt, dan lijd je aan ijzerstapeling of hemochromatose.
De normale waarden (referentiewaarden) kunnen daarom per ziekenhuis verschillen. Globaal houden we als bovengrens voor vrouwen 200 microgram per liter (µg/L) aan en voor mannen 300 µg/L. Wanneer vrouwen in de overgang zijn geldt voor hen ook 300 µg/L.
Een te hoog ferritine of ijzer kan worden veroorzaakt door hemochromatose, ook wel ijzerstapelingsziekte genoemd. Dit is een erfelijke aandoening waarbij er te veel ijzer in het lichaam aanwezig is. Hierdoor stapelt dit zich op in de lever en kan het daar en op andere plekken schade veroorzaken.
Eet niet te veel rood vlees van rund, varken, schaap of geit. Dat vlees bevat veel ijzer. De aanbeveling is maximum 300 gram per week. Of het voor jou zinvol is om minder rood vlees te eten, bespreek je best met je arts of diëtist.
Je ferritinegehalte is grotendeels genetisch bepaald, dus je hebt er niet veel invloed op. Toch kan een aanpassing in je voedingspatroon soms helpen het gehalte op peil te houden. In bepaalde voedingsmiddelen zit veel ijzer zoals vlees, vis, aardappelen, groenten, bonen, peulvruchten en granen.
Eet regelmatig vlees(waren). Vooral rund- of lamsvlees bevatten veel ijzer. Kies bij voorkeur vleesvervangers die ijzer bevatten, zoals ei, peulvruchten (zoals bruine bonen en linzen), tofu, tempé, noten, pinda's, pitten of kies voor kant-en-klare vleesvervangers. Gebruik volkorenbrood, volkorenpasta.
Alcoholconsumptie van gemiddeld meer dan twee glazen per dag leidt tot een verhoogde waarde van het serum ferritine en de transferrineverzadiging (ferritine > 400 ng/ml bij mannen, > 300 ng/ml bij vrouwen en transferrineverzadiging: OR 3,7, B.I. 1,5-9,5).
Welk drinken bevat veel ijzer? Als we het over ijzer hebben, hebben we het vooral over ijzerhoudende voeding. Toch kan drinken ook ijzer bevatten. Dranken waar ijzer in zit, zijn bijvoorbeeld pruimensap, groene sapjes met biet of smoothies met ingrediënten als framboos, cashewnoten en spinazie.
Wellicht vraag je je af of bloed dan ook smaakt en ruikt naar ijzer? Omdat ijzer deel uitmaakt van bloed kan dit dus. Voor mannen is een ijzerwaarde tussen de 14 en 35 micromol per liter normaal, voor vrouwen is het normaal om tussen de 10 en 25 micromol per liter ijzer in het bloed te hebben.
Een normaal hemoglobinegehalte ligt bij mannen tussen de 8,5 en 11 millimolen per liter en bij vrouwen tussen de 7,5 en 10 millimolen per liter. Bij zwangere vrouwen mag de waarde na 30 tot 32 weken zwangerschap 6,3 millimolen per liter zijn.
Bij ontstekingsprocessen (chronische ziekten) is ferritine verhoogd (acute fase eiwit). Daarom is het aan te bevelen om voor de interpretatie van ferritine uitslagen bij chronische ziekte CRP mee te bepalen. Bij een ferritine > 100 ug/l is ijzergebrek onwaarschijnlijk.
Het teveel aan ijzer wordt opgeslagen in je organen, vooral de lever, hart en alvleesklier. Het teveel aan ijzer kan vergiftigen deze organen, wat leidt tot levensbedreigende aandoeningen zoals kanker, hart-ritmestoornissen en cirrose.
Transferrine saturatie en Ferritine zijn eiwitten in het bloed. Deze testen worden gedaan bij verdenking van een storing in de ijzerstofwisseling. In deze test wordt hetzelfde gemeten als in het onderzoek "ijzerstapeling". Een laag ijzergehalte in het bloed kan zorgen voor ovulatieproblemen.
Het is belangrijk te weten dat ferritine ook verhoogd kan zijn in andere gevallen, bijvoorbeeld bij infecties, ontsteking van de lever, leververvetting of overgewicht. In die gevallen wijst een verhoogd ferritine niet op overtollig ijzer in het lichaam.
Er is vastgesteld dat de ferritinespiegels verhoogd zijn bij alcoholisme . GGT is een marker voor alcoholische leveraandoeningen.
De kans op levercirrose neemt toe als het gehalte aan ferritine uitkomt boven de 1000 microgram per liter bloed. Ook alcoholgebruik vergroot de kans op levercirrose.
Welke klachten heb je bij een te hoog ferritine gehalte? Er kunnen verschillende klachten ontstaan bij een ferritinegehalte dat langdurig te hoog is. Maar wat zijn de gevolgen van een te hoog ferritine gehalte? Het stapelen van ijzer zorgt voor klachten als diabetes, gewrichtsklachten en hartaandoeningen.
Een verhoogd ferritine kan ook het gevolg zijn van ontstekingen, infecties, leveraandoeningen, maligniteiten, alcoholgebruik, metabool syndroom.
Als u koffie of thee drinkt, wordt het ijzer minder goed opgenomen. Dit geldt zowel voor ijzer uit de dierlijke als plantaardige producten. Ook calcium kan de opname van ijzer tegengaan, vooral als u grote hoeveelheden calcium gebruikt.
Te veel ijzer in de lever kan leiden tot een vergrote lever, leverfalen, leverkanker of levercirrose (=vorming van littekenweefsel in de lever). Te veel ijzer in het hart kan leiden tot een onregelmatige hartslag en hartfalen. Te veel ijzer in de alvleesklier kan leiden tot diabetes.