Een tornado is een zware onweerswolk waaruit een kolom roterende lucht 'neerdaalt' tot op de grond. Omdat de windsnelheden in deze kolom erg hoog zijn richt zo'n tornado altijd erg veel schade aan. Zijn gemiddelde breedte is zo'n 50 meter, maar die kan variëren tussen tien meter en anderhalve kilometer.
Een tornado is een rondtollende draaikolk van lucht. Het ontstaat als er onder koude, droge lucht een laag van warme, vochtige lucht zit. De warme lucht stijgt in een spiraal op naar boven. Als het waait, gaat de spiraal steeds sneller draaien.
Een tornado is snel ronddraaiende lucht aan de onderkant van een onweerswolk. Dit is zichtbaar als soort slurf doordat waterdamp condenseert, maar ook doordat de tornado schade veroorzaakt en je dus voorwerpen, zoals zand, bladeren en takken, door de lucht ziet vliegen.
Tornado's ontstaan altijd vanuit een onweersbui, door een groot temperatuurverschil tussen de lucht aan de grond en de lucht op grote hoogte. In de onweersbui botsen de koude (neergaande) en warme (opgaande) luchtstromingen tegen elkaar op.
Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's.
Tao legt in zijn onderzoek uit dat het mogelijk is om met gigantische muren steden te beschermen tegen de verwoestende tornado's. Zo'n tornado werende muur zou volgens hem minstens 300 meter hoog moeten zijn en 50 meter breed om de tornado af te breken.
Het duurt meestal enkele tientallen seconden tot 2 á 3 minuten, bij zware tornado's soms wel een minuut of 5 á 10. Een F4 of F5-tornado kan een levensduur hebben van enkele uren en kan daarbij een spoor van vernieling van zo'n 100 km veroorzaken.
De snelheid bij tornado's is veel hoger dan bij orkanen, en de wind kan het in extreme gevallen bereiken de 500 kmh. In het geval van orkanen overschrijdt de windsnelheid zelden de 250 km / u.
De Tri-State Tornado was een tornado die op 18 maart 1925 de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana trof. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten, waarbij de windsnelheid 416 km/uur haalde.
Mart Verhees maakte de dodelijkste tornado in Nederland van nabij mee. Het is even geleden, maar ook Nederland is ooit getroffen door een hevige tornado. Het was op 25 juni 1967 nabij Chaam en Tricht. Als negenjarig jongetje zag Mart Verhees het van dichtbij gebeuren.
Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado. In de twintigste eeuw gebeurde dat slechts enkele malen.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht.
En zolang de tornado bestaat, bestaat het oog ook. Als de tornado beweegt, beweegt het oog mee. Dat betekent dat ook die BIC, die immers leeft in het oog van de lichttornado, robuust is en het licht dus langere tijd gevangen kan blijven.
Mensen die ooit werden geconfronteerd met een windhoos of tornado spreken van een oorverdovend lawaai. De combinatie van het rondvliegend puin, de daling van de luchtdruk en de ongelooflijke snelheid van het natuurfenomeen zorgen hiervoor.
Dit kan je niet met alle vliegtuigen doen. Zo'n vliegtuig heeft een speciale 'neus'. Ze meten een speciaal wolkenpatroon. Een verkenningsvlucht kan wel 12 uur duren en hierbij vliegt het vliegtuig dan vaak meer dan één keer door de kern van de tornado.
In Nederland met zijn zeeklimaat en relatief kleine temperatuursverschillen komen dergelijke onweerswolken heel weinig voor . De tornado's die hier voorkomen ( windhozen ) zijn dan ook veel zwakker.
Een enkele keer bereikt ook in Nederland of België een windhoos de kracht van een sterke (Amerikaanse) tornado, zoals op: 1 augustus 1674 met grote verwoestingen op vele plaatsen in Nederland; zie de storm van 1 augustus 1674. 10 augustus 1925 in Borculo; zie: stormramp van 1925.
Omdat de windsnelheden in deze kolom erg hoog zijn richt zo'n tornado altijd erg veel schade aan. Zijn gemiddelde breedte is zo'n 50 meter, maar die kan variëren tussen tien meter en anderhalve kilometer.
In België komen jaarlijks gemiddeld 3 tot 5 hozen tot ontwikkeling. Een van de belangrijkste tornado-situaties in onze streken was die van 25 juni 1967.
Verwoestend natuurverschijnsel niet precies voorspelbaar
Het gebied waar een tornado zich gaat ontwikkelen is vaak voorspelbaar maar niet de precieze plaats en het exacte tijdstip. Door die voorspellingen kunnen mensen voor de kick een tornado opzoeken.
Wanneer storm
Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan. Een echte orkaan komt in ons land zelden voor en dat is maar goed ook.
Bij windkracht 12, de hoogste categorie, waait de wind harder dan 117 kilometer per uur. De Fujitaschaal loopt van 0 tot 5. Een tornado met 'F0' heeft een windsnelheid van ongeveer 60 tot 111 kilometer per uur, een 'F5' haalt meer dan 400 kilometer per uur.
Toch kan je het een en ander doen om het te beschermen. Rolluiken zijn bijvoorbeeld een ideale beschermer, op voorwaarde dat je ze jaarlijks aan een controle onderwerpt en ze goed onderhoudt. Uiteraard kies je beter ook voor stevig glas en laat je vooral enkelglas achterwege.
De badkamer is in het uiterste geval de beste optie. Liggend in een badkuip met een matras over je heen ter bescherming beschut je jezelf tegen de storm én vallend puin. Voor camperreizigers: vrijwel alle campgrounds zijn voorzien van een kelder.
Stormjagen is het volgen van extreme weersomstandigheden zoals onweer, tornado's en stormen vanwege (maar niet beperkt tot) sensatie, nieuwsgierigheid, voor wetenschappelijk onderzoek of vanwege de nieuwswaarde. Vooral in de Verenigde Staten is stormjagen een begrip.