Met thematische relatie wordt in de syntaxis en de semantiek de rol van een nominale constituent met betrekking tot het hoofdwerkwoord van een zin bedoeld. De zin Zij eet een appel bevat twee thematische relaties: de agens (zij) en de patiëns (de appel).
Bij thematisch werken staan vakken niet op zichzelf, maar zijn ze met elkaar verbonden door een overkoepelend thema. Een goed voorbeeld hiervan in het voortgezet onderwijs zijn projectweken. Thematisch onderwijs wordt ook wel vakoverstijgend genoemd.
Thematisch coderen is een methode om teksten of gesprekken te analyseren door specifieke thema's of categorieën te labelen en te identificeren.
Bij thematisch onderwijs zijn inhoudelijke concepten uitgangspunt voor de leeractiviteiten. Een thema biedt een betekenisvolle context voor het oefenen van lees-, schrijf- en luistervaardigheden. Taalvaardigheden worden dan op een functionele en holistische manier ingezet, bij voorkeur in authentieke contexten.
De onderwerpen of het onderwerp van een verhaal kun je vaak in één woord aangeven, bijvoorbeeld liefde, vriendschap, reizen of oorlog [ook dit wordt vaak wel thema genoemd].
Doordat je het thema vanuit verschillende kanten benadert, kunnen leerlingen gemakkelijker hun eigen talenten tot uiting laten komen want leidt tot een positiever zelfbeeld. Dan bij elkaar kan weer leiden tot betere leerresultaten.
Bij thematisch werken laat je meerdere vakken aansluiten op één centraal thema. De mate waarin je dat doet, hangt deels af van de mogelijkheden die je hebt.
Bij een thematische analyse ga je op een top down manier analyseren.Je gaat namelijk niet vanuit de data analyseren, maar juist vanuit de eerder opgestelde theorie. Er wordt dus gecodeerd op basis van de theorie die eerder is besproken in het theoretisch kader.
Met een thema wordt een betekenisvolle omgeving gecreëerd, waarin kinderen kunnen leven en leren en initiatieven nemen. Bij thematisch werken wordt (vrijwel) alles in het thema door de leerkracht bepaald. Thematiseren is een betekenisvol, dynamisch en interactief proces van kinderen en jou als professional.
De gefundeerde theoriebenadering is fundamenteel, in de zin dat je in deze benadering altijd bezig bent met theorievorming. Het stappenplan van thematische analyse zijn richtinggevend, maar, in tegenstelling tot de gefundeerde theoriebenadering, niet dwingend.
Thematisch werken biedt samenhang tussen de verschillende activiteiten en is goed voor de stimulering van de taalontwikkeling. Binnen een thema kunnen kleuters woordbetekenissen herhalen en toepassen.
Thematiseren: thematisch werken opzetten
In deze fase gaat het om de voorbereiding van de leerkracht: wat is de inhoud, wat zijn de betekenissen voor de kinderen, wat is de bedoeling van het thema en wat is het activiteiten aanbod. Er wordt een voorlopige planning gemaakt (die ruimte biedt om bij te stellen).
Het moet een thema zijn wat iedereen leuk vindt en waar we een tijdje over kunnen werken. We moeten er allerlei dingen bij kunnen bedenken. Denk er maar vast goed over na, dan mag iedereen morgen 1 ding noemen.”
Wanneer je in het boek dan terugleest dat een personage zo heerlijk op een bankje zit, dan kan dat het motief zijn om terug te denken aan het thema: die herinnering van vroeger. Het is dus goed om deze twee van elkaar te onderscheiden. Een motief is vaak een aanleiding tot en dus niet het thema.
Woorden horen bij een bepaald thema (gebruikt bij woordenschat ontwikkeling bij taalonderwijs). Kat, hond, poes, kanarie zijn themawoorden bij het thema huisdieren.
thema (zn) : aangelegenheid, boodschap, gegeven, inhoud, issue, item, kwestie, punt, stof, thematiek, topic, vraag. thema (zn) : materie, onderwerp, vraagstuk.
Door activiteiten thematisch en planmatig aan te bieden, creëer je een beredeneerd aanbod waarmee jonge kinderen leren samenwerken, delen en communiceren. Thematisch werken bied je de mogelijkheid om steeds nieuwe activiteiten, kennis en vaardigheden aan te bieden aan jonge kinderen op een samenhangende wijze.
Met vakoverstijgend onderwijs maak je de lessen interessanter en aantrekkelijker voor leerlingen. Het vraagt wel wat extra's van leraren om zelf lesmateriaal te ontwikkelen. Voordeel is wel dat je leerlingen maatwerk kunt leveren, vinden leraren van Zonecollege. Zij vertellen over hun ervaring en delen tips.
Leerlingen die bij taal geïntegreerde lessen kregen in plaats van traditionele instructie deden het beter op woordenschat (jongere leerlingen) en leesbegrip (oudere leerlingen). Ook ontwikkelden de leerlingen een positieve houding ten opzichte van wetenschappelijke onderwerpen.
Kleuters gaan zelf initiatief nemen om activiteiten te ondernemen en ontdekken. Ze bedenken samen ideeën voor spel en komen voor zichzelf op. In de klas leren ze samenwerken, opdrachten maken en zich voor iets langere tijd te concentreren. Ze leren om zich steeds beter aan afspraken en regels te houden.
Ze ontwikkelen het vermogen om terug te kijken, om over het verleden te praten. Ze leren terug te kijken op persoonlijke ervaringen. Vergeet hierbij niet dat kleuters leren met hun hele lijf. Ze kunnen niet op alles reflecteren, maar wel op gebeurtenissen waarbij zij zelf actief en emotioneel betrokken waren.
Gefundeerde theorie (Engels: grounded theory) is een sociaal-wetenschappelijke onderzoeksmethode voor de ontwikkeling van theorieën door het systematisch verzamelen en analyseren van kwalitatieve gegevens (interviewtranscripten, observatieprotocollen).