Je hebt een verhoogd cholesterolgehalte als je: totaal cholesterol hoger is dan 5 mmol/l óf. LDL-gehalte hoger is dan 3,0 mmol/l.
Voor het slechte LDL-cholesterol is een zo laag mogelijke waarde het beste; het liefst 2,5 mmol/l of lager. Voor mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten is de streefwaarde voor LDL-cholesterol lager: lager dan 2,6 mmol/l bij mensen met een hoog risico op hart- en vaatziekten.
Een LDL-cholesterol onder de 3 mmol/L is goed.
Belangrijke grenswaarden hierbij zijn: LDL-cholesterol: minder dan 2,5 mmol/l = optimaal, meer dan 3,5 mmol/l = te hoog. HDL-cholesterol: minder dan 0,9 mmol/l = te laag.
Over een normaal cholesterolgehalte zegt de Hartstichting het volgende: Lager dan 5,0 mmol/l is normaal. Tussen 5,0 en 6,4 mmol/l is licht verhoogd. Tussen 6,5 - 8,0 mmol/l is verhoogd.
Het probleem ontstaat echter wanneer er teveel cholesterol is dat opgehoopt blijft in de vaatwand. Dit zorgt voor een vernauwing wat bloed en zuurstoftoevoer verslechterd. Dit zorgt voor bijvoorbeeld het hebben van etalagebenen, sneller moe worden of andere doorbloedingsklachten.
Ook door stress kun je een hoge cholesterol hebben. Veel stress verhoogt het hormoon cortisol. Dit heeft op zijn beurt een effect op de verwerking van vet en suikers. Wat daarop volgt is een verhoging van de cholesterolwaarden.
Haver, peulvruchten en fruit die pectine bevatten (zoals citrusvruchten, appels en grapefruits) helpen om je cholesterol te verlagen. In je darmen gaan de pectinevezels een verbinding met gal aan. Daardoor worden er minder vetten door je lichaam opgenomen.
Het eten van ongezouten noten en pinda's verlaagt het LDL-cholesterol, dat slecht is voor de bloedvaten, en verkleint de kans op hart- en vaatziekten.” Andere tips voor verantwoord beleg die het Voedingscentrum meegeeft: Zuivelspread is kant-en-klaar beleg dat ook in de Schijf van Vijf staat.
LDL-cholesterol noemen ze ook wel slecht cholesterol. Dat komt omdat je bij een hoog LDL-cholesterol meer kans hebt op vernauwingen in je slagaders. De LDL-deeltjes hopen zich op in de bloedvaten. Dit gebeurt sneller als de wand van het bloedvat beschadigd is.
Normaalwaarden cholesterol
Je totale cholesterol zou niet hoger dan 200 tot 238 mg/dl zijn. Wanneer je totale cholesterolgehalte boven de 240 mg/dl is, wordt het zelfs gevaarlijk en met je je cholesterol verlagen. Naast de totale cholesterol waarde heb je ook de LDL en de HDL waarde.
Het risico op een hart- en vaatziekte bij het wel of niet behalen van de streefwaarde met een behandeling met een statine is ook onderzocht. De gebruikte streefwaarde voor LDL-C was lager dan 2,6 mmol/l en voor non-HDL-C lager dan 3,4 mmol/l.
Waar in deze module LDL-C-streefwaarden staan, kan ook non-HDL-C worden gelezen. In grote populaties komt gemiddeld een LDL-C 1,8 mmol/l overeen met non-HDL-C 2,6 mmol/l, en LDL-C 2,6 mmol/l komt gemiddeld overeen met non-HDL-C 3,4 mmol/l (zie ook de module 'Non-HDL-cholesterol').
Klachten. Van een verhoogd cholesterol merk je meestal niets. Enkel bij mensen met een familiaire hypercholesterolemie, zijn er soms aan de buitenkant symptomen waar te nemen zoals verdikkingen in de pezen, bij de knokkels, op de handrug. Of een witte ring rond het regenboogvlies (de iris) van het oog.
Een langzaam werkende schildklier (hypothyreoïdie) heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte. Het veroorzaakt een hoger totaal cholesterol en een hoger LDL-cholesterol. Soms veroorzaakt het ook een hoger triglyceridengehalte. Dit komt doordat er minder LDL-cholesterol in de lever wordt afgebroken.
In koffie zit cafestol. Dit stofje verhoogt het slechte (LDL-)cholesterol in het bloed. Bij filterkoffie blijft cafestol achter in het papieren filter. In koffie uit een filtermachine of koffiepad-apparaat zit dan ook weinig cafestol.
In kaas, melk en andere melkproducten zit verzadigd vet, wat het LDL-cholesterol verhoogt. Toch zijn het producten die goed zijn voor je gezondheid. Kies daarom voor producten met minder vet, zoals 20+ en 30+ kazen, mozzarella, hüttenkäse en zuivelspread en voor halfvolle en magere melk(producten).
Chocolade bevat veel verzadigd vet (ongeveer 20 gram op de 100 gram). Verzadigd vet verhoogt het LDL-cholesterolgehalte van het bloed en een te hoog LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten. Ook bevat chocolade veel calorieën.
Om je cholesterol te verlagen, is het verstandig minder verzadigde vetten te eten, meer onverzadigde vetten te eten en helemaal te stoppen met transvetten. Verzadigde vetten bevatten een hoog gehalte aan verzadigde vetzuren. Het zit veel in dierlijke producten, zoals rood vlees, volvette kaas en volle melkproducten.
Tegelijkertijd activeert magnesium speciale enzymen die zorgen voor de afbraak van het slechte LDL-cholesterol en in te hoge hoeveelheden bloedvetten. Daarnaast zorgt magnesium zelfs voor het opbouwen van de goede HDL cholesterol. Magnesium heeft een uiterst positief effect op de bloedsamenstelling.
Om je cholesterol te verlagen, kan het daarom helpen om een ontbijt te maken waarin je wat minder producten met relatief veel verzadigde vetten (boter, volvette kaas en zuivel) eet en wat vaker producten rijk aan onverzadigde vetten (plantaardige margarines, avocado, noten en zalm) in je voeding probeert op te nemen.
Uit onderzoek blijkt dat het eten van noten het LDL-cholesterol verlaagt. Noten behoren daarom tot de cholesterolverlagende voeding. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld: walnoten, amandelen, hazelnoten, cashewnoten, pistachenoten, macadamianoten, paranoten, pecannoten en ook pinda's.
HDL-cholesterol
Er is geen streefwaarde. Maar een hogere waarde geeft mogelijk een lager risico op hart- en vaatziekten. Dit geldt voor HDL-waarden: hoger dan 1,0 mmol/l bij mannen.