Wanneer spreken we van een slechte voedingstoestand? Als de inname van energie en voedingsstoffen al enige tijd minder is dan de behoefte en/of het verlies aan energie en voedingstoffen hebben we het over een slechte voedingstoestand.
Bij ondervoeding heeft iemand een tekort aan energie of voedingsstoffen. Dat leidt vervolgens tot een lager gewicht en het slechter functioneren van het lichaam. Dit komt vooral door de afname van de spiermassa en een tekort aan eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen.
Als je ondervoeding hebt, krijg je minder energie (calorieën) eiwitten, vitamines en mineralen binnen dan je nodig hebt. Het lichaam gebruikt dan reservevoorraden in vet- en spierweefsel. Zo worden vet en spieren afgebroken. Vooral de afbraak van spieren is nadelig.
Men spreekt van ondervoeding als iemand onbedoeld meer dan 5 procent gewichtsverlies heeft binnen een maand of meer dan tien procent binnen een halfjaar. Ook bij ondergewicht (een BMI lager dan 18.5, bij 65-plussers een BMI lager dan 20) is sprake van ondervoeding.
Nee, je kunt niet zwaarder worden als je minder en gezonder eet. Als je minder energie via eten en drinken binnenkrijgt dan je verbruikt, val je altijd af.
Minder of geen eetlust hebben (anorexie) is niet erg, als het niet lang duurt. Maar als je te lang te weinig eet, kan dat leiden tot ondervoeding en cachexie. Dan is je lichaam verzwakt, vermagerd en is je weerstand laag. Cachexie wordt veroorzaakt door langdurig en ernstig ziek zijn.
En hoe kun je als 70-plusser toch wat gewicht kwijtraken? Als je ouder wordt neemt je spiermassa af en krijg je wat meer vetweefsel. Ook bewegen mensen vaak minder naarmate ze ouder worden. Als je dan niet minder gaat eten, krijg je meer calorieën binnen dan je lichaam gebruikt, waardoor je wat zwaarder wordt.
Onbedoeld gewichtsverlies is een vermindering van ten minste 5 à 10% van het lichaamsgewicht in minder dan 6 maanden tijd. Dat kan verschillende oorzaken hebben, hoewel er bij een op vier geen verklaring wordt gevonden.
Een gevolg van ouder worden is dat spieren afnemen in omvang. En spieren verbruiken meer energie dan vetweefsel. Omdat je spiermassa afneemt, heb je dus minder energie nodig en daarom wat minder eten. Gemiddeld hebben mensen vanaf een jaar of 60 minder energie nodig.
Stille ondervoeding wil zeggen dat een kindje het niet goed doet, zonder dat er veel van wordt gemerkt. Het kindje is 'braaf' of 'lief' en huilt niet en slaapt veel, meldt zichzelf niet of maar af en toe voor een voeding.
Onderzoekers hebben regels opgesteld voor wanneer gewichtsverlies alarmerend is. Als het gewichtsverlies binnen een maand meer dan 5% van het totale lichaamsgewicht bedraagt en binnen 6 maanden meer dan 10% is er een probleem.
De vitamines B2, B3, B5, B6, B12, C activeren extra energie bij vermoeidheid. Zorg daarom dat je voldoende graanproducten, zuivel, groente en fruit binnenkrijgt. Tip: neem een multivitamine ter aanvulling op je dagelijkse voeding, zodat je zeker weet dat je deze energievitamines binnenkrijgt.
Veel mensen kampen zonder het te weten met een vitaminetekort. Dat kan zich uiten in klachten als vermoeidheid, slapeloosheid, lusteloosheid of concentratiestoornissen. Bij een vitaminetekort heeft je lichaam een gebrek aan bepaalde essentiële voedingsstoffen. Hierdoor functioneert het niet naar behoren.
Voor 65-plussers ligt een gezonde BMI tussen 23-28 kg/m². Bij ouderen spreken we van een ondergewicht en een toegenomen sterfterisico bij een BMI < 23 kg/m² met onvrijwillig gewichtsverlies. Overgewicht (BMI 28-33) bij 65-plussers gaat niet gepaard met een toegenomen risico, wel bij een BMI > 33 kg/m² (obesitas).
Door stress kan je jouw eetlust bijvoorbeeld verliezen, waardoor het mogelijk is dat je afvalt. Dit kan gebeuren om verschillende redenen: Je stofwisseling versnelt. Door het cortisol en de verhoogde adrenaline in je lichaam word je stofwisseling versnelt en gaat je hartslag omhoog.
Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 2 tot 3 eieren per week te eten. Dit omdat eigeel cholesterol en verzadigd vet bevat. Beiden, maar vooral verzadigd vet verhogen het cholesterol in je bloed. Dit is slecht voor je hart en bloedvaten.
De raad adviseert om ongeveer 250 g fruit per dag te eten. Dat komt overeen met een tweetal stukken fruit. Niet alle fruit is even groot. Denk bij één stuk fruit aan de grootte van een appel, peer of banaan, een sinaasappel of perzik, …
Gemiddeld eten we namelijk zo'n 134 gram brood per dag. Dat staat gelijk aan 3,5 tot 4 sneetjes. Maar als je kijkt naar onderstaande tabel van het Voedingscentrum ligt dat toch echt op de ondergrens van het advies. Volwassen mannen hebben namelijk zo'n 6 tot 8 sneetjes brood per dag nodig en vrouwen zo'n 4 tot 5.
Te weinig eten kan er ook voor zorgen dat je diverse klachten krijgt. Denk aan haaruitval, slechte nagels, droog haar, slapeloosheid, duizeligheid etc. Je lichaam krijgt bij te weinig eten een tekort aan vitaminen en mineralen.
Je kunt heel praktisch kijken naar wat je lichaam nodig heeft; de basis. Gezonde voedingsstoffen, een regelmatig voedzaam eetpatroon. Energie, suikers, vetten, vitamines en mineralen. Dat zijn allemaal dingen die je lichaam echt nodig heeft en die vaak ook op een makkelijkere manier te herkennen zijn.
Het spijsverteringsstelsel moet het voedsel verteren. En zaken als vitamines en mineralen eruit halen, die je lichaam broodnodig heeft. Daarbij hebben de organen in kwestie even wat meer bloed nodig, waardoor er tijdelijk wat minder bloed beschikbaar is voor je brein en bijvoorbeeld je spieren.