Van projectie is sprake wanneer je eigenschappen of emoties van jezelf tracht te ontkennen, verbergen of verdringen door deze aan iets of iemand anders toe te schrijven. Projectie gebeurt vaak onbewust. Projectie is dan ook een afweermechanisme tegen negatieve emoties.
Projectie heeft van zichzelf een vrij negatieve lading. In de psychologie wordt er van projectie gesproken wanneer iemand eigenschappen van zichzelf of emoties van zichzelf probeert te verdringen of verbergen door deze te toe te kennen aan iemand anders.
Projectie is wanneer men zich niet bewust is van eigenschappen, motieven of emoties van zichzelf en deze bij een ander plaatst. Volgens de psychoanalyse functioneert projectie als afweermechanisme met als doel de gevoelens (o.a. schaamte, schuld , faalangst) niet te hoeven voelen of te (h)erkennen.
Feitelijk is projectie een onbewuste manier om het bestaan van iets in jezelf te ontkennen en het aan anderen toe te kennen, het te externaliseren. De narcist projecteert omdat hij/zij eenvoudigweg geen verantwoordelijkheid voor zijn pathologie kan en wil nemen.
Er is verschil tussen overdracht en projectie: bij overdracht gaat het om de poging om iets te herstellen wat eerder in de relatie mis ging, bij projectie kan het bovendien óók nog gewoon gaan over je eigen gevoelspatronen en overtuigingen.
Projectie is iets anders dan Overdracht, bij projectie worden gevoelens die iemand op een bepaald moment voelt, geprojecteerd op een ander. Iemand denkt dan dat de ander precies hetzelfde als hij denkt en voelt over een situatie of persoon, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn.
Narcisten gebruiken deze zinnen om je uit balans te halen, in verwarring te brengen waardoor je twijfelt zodat je alle aandacht op de narcist richt in plaats van op jezelf en op je eigen leven. Wat alle narcisten zeggen: “Ik heb dat nooit gezegd!” en: “Jij verdraaid ook echt alles wat ik zeg.!”
Een neiging tot narcisme is vooral genetisch bepaald. Antisociaal gedrag: geeft anderen de schuld als iets niet lukt. Is licht ontvlambaar als hij niet krijgt waarop hij meent recht te hebben. Van het duistere drietal hangt narcisme volgens Delroy Paulhus het minst samen met criminaliteit.
Pas als je de juiste context weet (moet je dan wel naar willen zoeken) zie je wat niet klopt. Narcistische mensen spiegelen dus continu. Met als doel: nooit ontmaskerd te worden. Als ze denken dat je nooit weg zult gaan, komt de ware negatieve aard naar boven.
Patroon 3: Verlatingsangst
Deze mensen reageren vaak op de moeilijke eisen van narcisten door juist harder te gaan werken. Ze geven niet hun eigen grenzen aan, maar spannen zich juist harder in om maar te voldoen aan de eisen van de narcist.
Een liefdesrelatie met een narcist blijft in de 'passionele' fase en komt niet in de hechtingsfase (wel lust, geen liefde). Bovendien moet de partner van een narcist altijd enorm zijn best doen om het leuk en gezellig te hebben samen.
Het principe perceptie is projectie is bekend geworden door Carl Jung. Alles wat je waarneemt wordt onbewust gefilterd. De objectieve waarneming wordt gegeneraliseerd en vervormd en er wordt veel informatie weggelaten. Zo ontstaat je subjectieve interne representatie.
Je bent getriggerd. Als je merkt dat je zomaar overmatig gespannen of emotioneel wordt, dan ben je blijkbaar – wat we noemen- “getriggerd”. Een trigger is iets in je omgeving of in het contact met anderen, waar het onbewuste deel van je brein extra aandacht aan besteedt.
Overdracht: de cliënt draagt (onbewust) oude gevoelens over op de hulpverlener of op degene van wie de cliënt in zekere mate afhankelijk is. Als de hulpvrager het doet, noem je het overdacht. Tegenoverdracht: de hulpverlener draagt (onbewust) in zijn functie als autoriteit eigen oude (kind)gevoelens over op de cliënt.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing.
Mensen met narcisme zijn vaak veel energie kwijt aan hun gevoel van minderwaardigheid en hebben weinig oog voor anderen en hun eigen gevoelens. Toch voelen ze zich ook speciaal en uniek, waarbij ze vanuit hun minderwaardigheid kunnen denken dat ze bepaalde dingen niet hoeven doen, gewoon omdat ze er recht op hebben.
Narcisten houden van ruzie maken. Ze zullen je porren, uitlokken en provoceren. Als je niet hapt vinden ze dat frustrerend, omdat hun behoefte niet bevredigd wordt. Na een tijdje zullen ze boos worden, dan verveeld raken en uiteindelijk laten ze het los (in ieder geval met jou).
Je moet je voordoen alsof je dood bent voor hem. Vanaf vandaag kan hij niets meer over jou te weten komen, hij kan niet meer achterhalen hoe je je voelt, wat je aan het doen bent, of je er wel of niet mee zit etc etc. Negeren, wordt verteld, is het ergste wat je een narcist kan aandoen.
Hij voelt zich superieur aan anderen en eist bewondering en respect, zonder het te verdienen. Een narcist is buitengewoon moeilijk om mee te leven, hij eist het beste van alles en verwacht dat je continu aan zijn behoeften voldoet.
Herkennen van overdracht
Er zijn namelijk verschillende signalen die erop kunnen duiden dat er sprake is van overdracht: Overdreven emotionele reactie: een medewerker reageert heftiger op jou dan passend is bij de betreffende situatie. De reactie van de medewerker is dan buitenproportioneel.
Werken met overdracht en tegenoverdracht.
Op het moment dat je bewust bent van de overdracht en tegenoverdracht, is het belangrijk om het bespreekbaar te maken. Dit kan in een intervisiegroep en met de coachee zelf. Intervisie helpt je als coach om bewust te worden van bepaalde (tegen)overdrachtsprocessen.
Positieve overdracht is de projectie van een reddersbeeld op de coach of leidinggevende, en bestaat uit prettige emoties als: Aandacht, volledige acceptatie, veiligheid, zorg, waardering, bewondering.