Een plantengal is een afwijking van het normale uiterlijk van een plant als gevolg van een specifieke reactie op de aanwezigheid van een bepaald organisme. Die organismen kunnen heel verschillend zijn zoals insecten, mijten, schimmels en bacteriën.
Galwespen (superfamilie Cynipoidea) zijn een groep vliesvleugelige insecten, die met een lange legboor hun eitjes in planten leggen, waarna gallen ontstaan. Ze moeten niet verward worden met de galmuggen, die ook gallen maken maar tot een andere orde behoren (tweevleugeligen).
Bepaalde galwespen zorgen dat een eik galappeltjes produceert. In deze bolletjes en knikkers zit veel looizuur.
Galwespen lijken op de wespen die we kennen maar zijn kleiner en steken niet. Ze vormen dus geen gevaar voor de mens. Volgens het ILVO is het de eerste keer dat de galwesp opduikt in ons land. Het is een van de meest schadelijke insecten voor tamme kastanjebomen, zegt Greet Ribbels.
De gallen zijn karakteristiek voor de soort galwesp, zodat je aan de vorm van de gal kan zien welke soort galwesp erin zit te groeien. Van elders uit de plant wordt voedsel – zetmeel, suikers, vetten en eiwitten – aangevoerd dat zich ophoopt in de sterk vergrote cellen.
Gal wordt gemaakt door de lever. Via de galwegen komt de galvloeistof in de galblaas terecht. Als vet eten de maag verlaat, trekt de galblaas samen. Galvloeistof komt dan via de galwegen in de twaalfvingerige darm terecht.
Galwespen (superfamilie Cynipoidea)
Kenmerkend voor deze groep insecten is dat ze een legboor hebben waarmee ze eitjes leggen in planten en bomen waardoor gallen ontstaan. Een gal kan je omschrijven als een woekering van een plant of boom die wordt veroorzaakt door een parasiet of symbiont.
Wetenschappers hebben meer dan 80 verschillende gallen ontdekt op eikenbomen. Want niet alleen galwespen kunnen zorgen voor gallen, er zijn ook soorten muggen, vliegen, luizen en mijten die hun eitjes leggen in bladeren. Gallen kunnen overal op de plant zitten.
Eikels (vooral groene) en groen eikenblad bevatten tannine. Deze stof kan bij paarden vergiftigingen veroorzaken. Met name groene eikels zijn giftig, maar ook eikenbladeren zijn niet ongevaarlijk.
Maak er bladaarde of compost van
Maak op een schaduwplek een korf van kippengaas. Gooi ze vol bladeren, en maak goed nat; nat blad verteert sneller. Es, beuk, berk, kers, olm, haagbeuk, linde, eik, populier en wilg verteren het snelst, binnen een jaar. De hoop omkeren hoeft niet.
Het is verstandig eikenblad niet te laten liggen op je gazon of in de border, maar het weg te halen. Eikenbladeren bevatten relatief veel looizuur, waardoor ze de kiemkracht van planten negatief kunnen beïnvloeden. Het blad verteert erg langzaam en het looizuur maakt de bodem zuur.
De galwesp is eigenlijk geen wespensoort. Ze ziet er namelijk niet uit als een gewone wesp. Ze is kleiner, niet gestreept en ze heeft vaak een roodbruine tot zwarte kleur, afhankelijk van de soort. Galwespen vallen geen mensen lastig, maar bepaalde soorten kunnen bloemen, planten en bomen wel aantasten.
Geuren om wespen op afstand te houden
Wespen houden niet van kruidnagel. Zet een schaaltje met kruidnagel op bijvoorbeeld de tuintafel en de wespen komen niet meer in de buurt. Zet een bakje met azijn (eventueel verwarmd) op tafel en de diertjes zullen op afstand blijven. Nog beter: voeg een paar kruidnagels toe.
De volwassen sluipwesp eet honingdauw of nectar en bezoekt daarvoor bloemen. Sluipwespen die zich met nectar kunnen voeden, leven veel langer en leggen veel meer eieren dan sluipwespen zonder voedsel. De belangrijkste hulp voor deze nuttige rovers is een bloemrijke akkerrand of éénjarige bloemenrand langs gewassen.
Sommige onderzoeken suggereren dat cafeïne het samentrekken van de galblaas kan veroorzaken en zo de ophoping van galstenen voorkomt 10. Er is echter meer onderzoek nodig naar het mechanisme dat hierbij een rol zou kunnen spelen.
Zijn galstenen gevaarlijk? Als u geen last heeft van de galstenen, hoeft u zich geen zorgen te maken. Pas bij klachten als hevige pijn, koorts en misselijkheid kan dit een teken zijn dat een galsteen de galweg blokkeert. Dit kan wel een ontsteking veroorzaken.
Gal is een vrij dikke, geelgroene vloeistof. Wanneer deze vloeistof teveel indikt, ontstaat er een galsteen. Als je veel last hebt van galstenen, kan er worden besloten de galblaas te verwijderen. Dit kan met een kijkoperatie (laparoscopie) of met een open buik operatie.
Als je een wesp doodt, komt er namelijk via hun gif een bepaald feromoon vrij. Daardoor worden andere wespen agressiever en maak je dus meer kans op een wespensteek. Het fabeltje dat wespen hun dode soortgenoten wreken, klopt dus echt.
4. Doe geen fel gekleurde kleding aan. Felle, heldere kleuren trekken wespen en andere insecten aan. Doe dus zo min mogelijk felle kleuren aan, zoals geel, paars, rood en blauw, zodat je minder aantrekkelijk bent voor wespen.
Vul ter voorbereiding een spuitfles met 40% natuurlijk citroensap en 60% witte azijn. Vervolgens hoef je dit mengsel alleen maar op verschillende belangrijke plaatsen te spuiten.
Zie je een raat met daarin een stuk vijf tot twintig open cellen, dan is dat een beginnend wespennest. Het ziet eruit als een soort schaal van dun papier met allemaal vakjes. Dit papier is eigenlijk hout dat is fijngekauwd door wespen. De vakjes zijn cellen waar de koningin eitjes in legt.
Wespen komen af op vlees en zoetigheid, maar houden niet van de geur van citroen, kruidnagel en geranium. Er is onderzoek gedaan naar geuren waarbij wespen uit de buurt blijven en deze passen goed in een kruidentuin.
Wespen maken een wespennest in april of mei. Dit nest houdt nog geen jaar stand, tenzij de wespen door goed weer en veel voedsel de herfst en de winter overleven.
Maar bladeren in de borders kun je het best laten liggen. En wel om de volgende redenen: Isolatie Het blad vormt namelijk een isolerende laag rond de planten, zodat ze beter beschermd zijn tegen de vorst. Fijn voor de dieren Je doet er dieren zoals egels, muizen en insecten een groot plezier met de bladeren.
Het bladerenpakket zorgt er voor dat niet genoeg zuurstof door kan dringen tot het gras. Het gazon zal verstikken. De bladeren zorgen er verder voor dat het gazon gaat rotten doordat het niet kan drogen. Om er voor te zorgen dat je gazon in glorie blijft is het dus van groot belang om het blad te verwijderen.