Een lentigo (syn.: ouderomsvlek, levervlek, grafvlek; meervoud: lentigines) is een goedaardige pigmentvlek die vooral gezien wordt op latere leeftijd op zonbeschenen huid gebieden zoals gelaat, borststreek en handruggen. Mensen met een blanke huid hebben meer risico op het ontwikkelen van lentigines.
Wat is lentigo maligna ? Lentigo maligna is een vroeg stadium van de huidkanker die melanoom heet. “Lentigo” verwijst naar de bruine vlek die je hierbij ziet en “maligna” betekent “kwaadaardig”. Kwaadaardig, omdat uit deze aandoening een melanoom kan ontstaan.
Een lentigo maligna (ofwel ziekte van Dubreuilh) is een vlek die bestaat uit onrustige pigmentcellen. Die pigmentcellen zitten in de meest oppervlakkige laag van de huid (opperhuid). De diepere huidlaag (lederhuid) is niet aangedaan. Per jaar komt het lentigo maligna bij 4 op de 100.000 mensen voor.
Levervlekken (officieel lentigo solaris, lentigo senilis) zijn goedaardige, lichtbruin gepigmenteerde vlekjes. Ze zijn het gevolg van schade die is aangericht door de zon, en komen vanaf middelbare leeftijd het meest voor bij mensen met een bleke huid.
Hoe ziet lentigo solaris eruit ? Op zon beschenen huiddelen (met name het gezicht) zien we scherp begrensde ronde, ovale of grillig gevormde licht- tot donker bruine egaal gekleurde vlekken. De doorsnede varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters.
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Dit worden ook wel zonnevlekken of levervlekken genoemd. In medische termen 'zonne-lentigo', pigmentaties veroorzaakt door een combinatie van genetische en blootstelling aan de zon. Ze verschijnen vaak op de rug van de handen en het gezicht, maar nooit op zon-beschermde gebieden zoals de billen.
Over het algemeen zijn pigmentvlekken goedaardig, maar zoals we aangaven zijn ook moedervlekken vormen van pigmentvlekken. Soms kan een moedervlek zich ontwikkelen tot een melanoom, dat beter bekend staat als huidkanker. Wanneer de moedervlek donkerder of groter wordt, ga dan direct naar de huisarts.
Ouderdomsvlekken komen evenveel bij mannen en vrouwen voor. Hoewel de meeste vlekken pas na je 50ste jaar ontstaan kun je ze soms ook op jongere leeftijd zien verschijnen, vanaf je 30ste jaar al. Ouderdomsvlekken zijn onschuldig en zullen later nooit kwaadaardig worden.
Een druppel appelazijn kan 's avonds voor het slapengaan worden aangebracht op pigmentvlekken en littekens van puistjes. De azijn helpt bij het vervagen van de plekjes. 's Ochtends was je de appelazijn er weer af. Gebruik het niet onverdund over je hele gezicht, daar is appelazijn te sterk voor.
Een nodulair melanoom groeit heel snel, in een paar weken. Vaak ontdek je een soort wondje, een zweertje. Daardoor gaat het melanoom makkelijker bloeden. Omdat het melanoom snel dikker wordt, heeft het een slechtere prognose.
Een melanoom in situ is een zeer oppervlakkige variant van een kwaadaardige moedervlek (melanoom). De kankercellen bevinden zich hierbij nog aan de oppervlakte van de huid en zijn nog niet in de diepere lagen gegroeid. Een melanoom in situ komt bij mannen en vrouwen voor.
Een amelanotisch melanoom presenteert zich als een onopvallend huidkleurig, roze of rode rond bultje, bolletje of een plakkaat met een afmeting van enkele millimeters tot enkele centimeters.
De arts maakt een sneetje in de huid en snijdt de moedervlek voorzichtig weg. De arts snijdt ongeveer 2 millimeter extra huid om de moedervlek weg. Vaak hecht de arts de wond. De hechtingen kunnen na 5 tot 14 dagen worden verwijderd, afhankelijk van waar de wond zit (gezicht, been, rug).
Je herkent een melanoom aan een vlekje op je huid of een moedervlek die verandert. Als een melanoom op tijd herkend en behandeld wordt, is de kans op genezing groot. Ga met gekke plekjes op je huid dus altijd naar de huisarts. Bij melanoom zit er een kwaadaardige tumor in de huid.
Het melanoom kan uitzaaien. In eerste instantie worden de kankercellen via lymfevaten in de huid vervoerd naar de lymfeklieren in de hals, oksels of in de lies. Bijvoorbeeld, een melanoom op een been zaait het eerst naar de lymfeklieren in de lies.
Hoe herken ik een kwaadaardige moedervlek ? De moedervlek mag niet a-symmetrisch groeien; d.w.z de ene helft ziet er anders uit dan de andere helft van de vlek. Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood.
Bruine vlekken op handen, ook wel ouderdomsvlekken of levervlekken genoemd kunnen snel worden verwijderd met een laserbehandeling of medische peeling. Bij een laserbehandeling wordt er een verkoelende laag gel op de huid gebracht. Vervolgens worden er lichtflitsen gezet op de pigmentvlekken.
Vitamine C kan de overmatige productie van melanine door het enzym tyrosinase onderdrukken. Hierdoor kunnen pigmentvlekken worden voorkomen. Vitamine C is een sterk anti oxidant en kan reeds bestaand pigment ophelderen.
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood. Wanneer de vlek groter wordt dan 6 mm in doorsnee is het vaak verdacht. Dit is echter een erg arbitraire grens.
Overmatige stress kan resulteren in 'stress uitslag' of netelroos. Netelroos bestaat uit verhoogde, roodkleurige plekjes of striemen. Het kan jeuken, soms ook tintelen of een brandende sensatie oproepen. Al treedt netelroos in de meeste gevallen op in reactie op een allergene stof.
Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Limoen en citroen zijn goede middelen om pigmentvlekken te verwijderen of te verminderen. Biedt bavetten namelijk een zuur dat melanine kan afbreken. Melanine bepaalt de kleur van de huid en wordt aangemaakt in de pigmentcellen. Limoen en citroen staan er om bekend dat ze gezichtsvlekken aanzienlijk kunnen verminderen.