Hoogsensitief persoon of hsp is een term uit de psychologie die in 1996 werd geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe dr. Elaine N. Aron en staat voor: highly sensitive person, oftewel 'zeer gevoelig persoon'.
HSP of hooggevoeligheid wordt gekenmerkt door een gevoeliger zenuwstelsel. Hoogsensitieve mensen beleven geur, smaak, gevoel en geluid intenser. Je merkt meer abstracte dingen op, zoals een bepaalde sfeer of stemming. Dit kan zorgen voor een overdaad aan prikkels waardoor je je soms overweldigd voelt.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
Dit wil zeggen: hoogsensitieve mensen denken langer en dieper na over vraagstukken en belichten het van alle kanten. Dit betekent ook dat HSP'ers dingen te complex kunnen maken en de neiging hebben om te piekeren.
Hoogsensitiviteit is geen psychische klacht, maar een persoonlijkheidskenmerk. Mensen die zich hierin herkennen zouden gevoeliger zijn voor omgevings-, sociale en emotionele prikkels. Dit betekent dat je meer prikkels waarneemt dan anderen en/of de prikkels die je binnenkrijgt harder binnenkomen.
Daarnaast hebben veel hsp'ers moeite om duidelijk te zijn naar de ander. Dat heeft te maken met de het denkbrein links, de taal. Bij hsp'ers zijn antwoorden niet wit en niet zwart, maar alle kleuren van de regenboog en ook nog eens wollig, vaag en zweverig voor anderen.
De meest zuivere definitie van hoogsensitiviteit is dat je een sterk verhoogde tot extreme gevoeligheid hebt voor externe prikkels. Het kan gaan over geluid, licht, geur, sfeer, emoties van anderen, aanraking, 'iets dat in de lucht hangt'.
Oorzaak van een HSP
Het werd vaak als een stoornis gezien, maar hooggevoeligheid is een aangeboren eigenschap waarbij je zenuwstelsel extra gevoelig is. Je hebt als het ware geen filter, waardoor op elk moment prikkels bij je binnenkomen.
4. En … wat is hooggevoeligheid dan? Hooggevoeligheid is, in tegenstelling tot hoogsensitiviteit, niet aangeboren en gaat over een verhoogde kwetsbaarheid of overgevoeligheid die zich uit in een (over)emotionele reactie. “Die kan ontstaan door een opstapeling van stress die niet tijdig heeft kunnen ontladen.
HSP tip 1: Goede communicatie is cruciaal
Daarom is het essentieel om goed te communiceren en je partner deelgenoot te maken van wat je voelt en waar je behoefte aan hebt. Zo kan je partner je beter begrijpen en rekening met je houden.
Een HSP ervaart overprikkeling vaker door externe prikkels, waar ADHD dit voornamelijk door interne prikkels ervaren. Iemand met ADHD vindt het bijna altijd lastig om zich goed te concentreren, terwijl een hoogsensitief persoon zich in de juiste omgeving prima kan concentreren.
Hoewel hooggevoeligheid een erfelijke eigenschap is, betekent dit niet dat het rechtstreeks van een ouder moet komen. Vaak zie je wel dat een van de ouders hoogsensitief is, maar het kan ook worden geërfd van een naast familielid in de stamboom.
Kan je van hoogsensitiviteit afkomen? Hoogsensitiviteit wordt gezien als een karaktereigenschap net zoals je introvert of extravert kunt zijn. Daar kom je niet vanaf. Wel kun je leren om met de lasten ervan om te gaan en te gaan genieten van de kwaliteiten die bij je hoogsensitiviteit horen.
Hooggevoelig kun je op latere leeftijd worden. Bijvoorbeeld door een trauma, overbelasting of een langere periode van extreme stress. Zie het als een alarmfase van jouw lichaam (het zenuwstelsel). Je lichaam kan de overbelasting/stress niet meer aan.
De verschillen
Waar kinderen met Autisme het vaak lastig vinden om hun eigen (en die van anderen) emoties en gevoelens te erkennen, kan een hooggevoelig kind stemmingen juist erg goed aanvoelen. Het waarnemen van lichaamstaal is erg lastig voor kinderen met Autisme.
BEHANDELING VAN HOOGSENSITIVITEIT EN CRANIOSACRAAL THERAPIE
De therapeut gaat samen met de cliënt de zelfregulatie oefeningen doornemen zodat deze kan toepassen in zijn/thuissituatie. Tevens wordt er gekeken naar je grenzen wanneer neem je deze waar hoe kan je ze beter bewaken.
Hoogsensitiviteit is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, een stukje temperament dat je maakt tot wie je bent. Het is dus geen aandoening, handicap of stoornis. Diepgaande informatieverwerking is hét kenmerk van hoogsensitiviteit.
In deze drukke, snelle tijd hebben de meeste mensen af en toe angstige gevoelens. Er is altijd iets dat onze aandacht vraagt en er is constante druk om meer te doen. Je combineert werk en gezin, je doet een cursus voor je werk, je sociale contacten en familie vragen tijd en aandacht, er is altijd tijd te kort.
Een HSP-coach die bij je past
Een op de vijf mensen wordt geboren met deze gevoeligheid voor omgevingsprikkels. Het is dus niet mogelijk een diagnose te krijgen; je hébt geen HSP maar je bént het. Je kunt hier een test doen om te kijken of je hoog scoort op hooggevoeligheid.
Veel hsp'ers hebben behoefte aan een intense verbinding met hun medemens. Een verbinding van wederzijds vertrouwen, respect en uiteraard liefde. Die behoefte aan verbinding kan soms zo groot zijn, dat ze niet meer zien dat een bepaalde vriendschap eigenlijk niet meer zo gezond is.
Hsp'ers hebben het zogenaamde 'Pauze-to-check'-systeem. In een nieuwe situatie wordt eerst de situatie geanalyseerd. Het brein maakt verbinding met eerdere ervaringen om de situatie te kunnen analyseren. Zo lang als het niet helemaal duidelijk is hoe de nieuwe situatie geduid moet worden, blijft het brein zoeken.
Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap
Madelon: 'Mensen die hoogsensitief zijn hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels. Het kost simpelweg meer tijd en energie om deze prikkels, zoals bijvoorbeeld geluid en drukte, te verwerken. Hierdoor raak je sneller uitgeput.
De belangrijkste kenmerken van ADHD bij mannen en vrouwen zijn: problemen met de aandacht of de concentratie, moeite met organiseren, hyperactief of overbeweeglijk zijn en impulsiviteit.
Toch zijn er veel mensen die zich herkennen in de beschrijving van HSP, oftewel Hoog Sensitieve Persoon. Het staat vooral voor overgevoeligheid voor prikkels uit je omgeving. Deze overgevoeligheid kennen ook veel mensen met ADHD of ADD, want als je AD(H)D hebt komen alle prikkels ongefilterd binnen.
Bij kinderen die problemen hebben met hun concentratie en/of hyperactief zijn, wordt al vaak gedacht aan ADHD. Rusteloosheid, onoplettendheid, erg energiek zijn of dagdromen zijn zaken die bij hoogbegaafde kinderen vaak voorkomen en tevens allemaal kenmerken zijn van ADHD.