Een gevoelssignaal is een innerlijke aanwijzing dat een situatie die zich voordoet je op een bepaalde manier raakt. Er zijn veel uitdrukkingen van lichamelijke gevoelssignalen: Vlinders in je buik, een knoop in je maag, verstijfd staan, brok in je keel, etcetera. Maar een gevoelssignaal kan ook vanuit het hoofd komen.
Het gevoelssignaal is de gewaarwording dat je je in een situatie prettig of juist onprettig voelt, of een ander gevoel bij jezelf herkent: kwetsbaar, opgelaten, verlegen, opgetogen, enthousiast, geblokkeerd, vrolijk, etc.
Reflecteren wil zeggen: weergeven of spiegelen van het gevoel van de ander. Dit houdt in dat je verwoordt wat de ander voelt of vindt door je op de ander te richten. Als je wilt weten wat iemand écht bezighoudt is de vaardigheid om te kunnen reflecteren noodzakelijk.
Bij reflectie gaat het om het beschrijven van een situatie: een casus waarin niet het verhaal van de cliënt centraal staat, maar waar de casus een (kern)schets is van jóuw vraag, jouw dilemma, jouw worsteling. Hier onderzoek en achterhaal je jouw vraag en jouw gedrag, jouw motieven en drempels.
Je reflecteert overmatig wanneer je: Alles op jezelf betrekt of bepaalde gebeurtenissen teveel aan jezelf wijt. Jezelf verantwoordelijk houdt voor zaken waar je niet verantwoordelijk voor was of waar je geen invloed op hebt gehad. Jezelf beschuldigt of verwijten maakt die niet terecht zijn.
Het model van Korthagen is een methode die je kunt gebruiken in je reflectieverslag om te reflecteren op je handelen. Het reflectiemodel van Korthagen bestaat uit 5 stappen: Je ervaart een betekenisvolle situatie. Je blikt hierop terug (de reflectie).
Door te reflecteren: · Vergroot je je zelfkennis.· Ben je je bewust van de emoties die in bepaalde situaties bij jou een rol spelen.· Krijg je inzicht in hoe je daarnaar handelt.
Door het reflecteren kun je verbindingen leggen tussen wat je hebt gezien, ervaren, gedacht en gedaan. Hierdoor krijg je nieuwe inzichten; je leert hoe je het de volgende keer anders kunt aanpakken. Bij reflectie kijk je naar jouw rol in een situatie, hoe je daarmee omging en wat dat beïnvloedde.
Een vaardigheid betekent dat je reflecteren op jezelf kan leren. Door regelmatig te reflecteren op je eigen handelen (en daar ook acties aan te koppelen!) ben je in staat om jezelf te ontwikkelen en je gedrag en prestaties te verbeteren.
Starr-reflectie
De Starr-methode wordt het meest gebruikt om te reflecteren op jezelf. Met deze manier van zelfreflectie kijk je naar jouw taak in een geheel, je acties die je onderneemt en het resultaat ervan. Deze reflectiemethode is heel effectief en werkt in 5 stappen: situatie, taak, actie, resultaat en reflectie.
Strategische reacties - Benadrukken autonomie - Herkaderen (vanuit een ander gezichtspunt bezien) - Mee eens zijn en er een draai aan geven - Volledig instemmen (als al het andere niet werkt kan dit soms een trigger geven) - Vooruitlopen op: zelf de 'voordelen' van hoe het nu is benoemen, daarna vragen naar de nadelen.
Een situatie waarover je kunt reflecteren wordt een betekenisvolle situatie genoemd. Een gevoelssignaal geeft aan dat er voor jou sprake is van een betekenisvolle situatie: je voelt je ergens onprettig of juist prettig over. Dit gevoel is iets wat je overkomt, je hebt er niet altijd invloed op.
Met kritische reflectie wordt de stap gemaakt van eersteoredeobservaties naar tweedeordeobrvaties. Met kritische reflectie wordt inzicht gekregen in de overtuigingen en beweegredenen van belanghebbenden.
De centrale vraag van de starr reflectie is steeds om zo concreet mogelijk te kijken wat er in een situatie gebeurt. Om je vervolgens af te vragen: wat gaat al goed, wat is er nog te leren en wat zou je de volgende keer anders kunnen doen.
A - Actie: welk gedrag vertoont jouw cliënt met dementie? B - Bewegers: wat is de aanleiding voor het probleemgedrag? C - Consequenties: welke gevolgen heeft het gedrag? s - samen: bespreek mogelijkheden voor verandering met andere betrokkenen.
Zelfreflectie is een goede manier om deze bekwaamheden te ontwikkelen. Met zelfreflectie neem je de tijd om jezelf een spiegel voor te houden, om te zien hoe je bijvoorbeeld werkt, welke keuzes je maakt, welke vaardigheden je inzet en hoe dat voelt. Kritisch kijken naar je eigen handelen leidt tot meer zelfkennis.
Reflectief leren is het verkennen van ervaringen om mensen bewuster te maken van hun handelen. Dit soort leren omvat persoonlijker ervaringen, overtuigingen, waarden, houdingen, aannames en angsten. Een zelfanalyse met leren als kern.
De STARR-methode is de meestgebruikte methode om te reflecteren op je eigen handelen, bijvoorbeeld in een reflectieverslag. STARR staat voor situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Als je de STARR-methode gebruikt, geef je antwoord op vragen over de situatie, taak, actie, het resultaat en de reflectie.
Het 5G schema is een reflectiemodel dat inzicht geeft in jouw gedachten, gevoelens en gedrag. Op deze manier kan je vaak (automatisch) disfunctioneel gedrag beter begrijpen, en dus ook (bewust) beter handelen in de toekomst.