Het vrijeschoolonderwijs in Nederland, ook wel Waldorfonderwijs genoemd, is een onderwijsvorm gebaseerd op de educatieve filosofie van Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie.
Kenmerken van de vrijeschool
Verder krijg je naast de gewone schoolvakken veel kunstzinnige lessen zoals handenarbeid, schilderen, muziek, zang en toneel. Ook kenmerkend voor de vrijeschool is dat het jaarklassensysteem hier doortelt na de basisschool.
Op een Waldorf school leren kinderen dezelfde dingen als op een reguliere basisschool, maar dan méér en breder. Ze leren niet alleen basisvaardigheden als lezen, schrijven en rekenen, maar krijgen ook les in vreemde talen en in dansen, toneelspelen, zingen en schilderen.
Zelfontplooiing, creativiteit en kunstzinnig onderwijsaanbod spelen hier een grote rol in. Naast aandacht voor onderwijs, besteedt de vrijeschool ook veel aandacht aan opvoeding. De vrijeschool gelooft erin dat onderwijs uit meer bestaat dan goed leren lezen of rekenen en wil betekenis hebben in het leven van een kind.
De vrijeschool ziet de geestelijke wereld als een realiteit zoals de fysieke wereld. Deze werelden zijn verbonden en beïnvloeden elkaar. Ieder mens wordt in de wereld geboren met een levensbestemming en begint een ontwikkeling van geest, ziel en lichaam.
Antroposofisch opvoeden betekent dat je je heel erg bewust bent dat je kindje 'ergens' vandaan komt, dat het een uniek wezen is met een eigen 'way to go'.
Een steinerschool, genoemd naar grondlegger Rudolf Steiner (1861-1925), is een methodeschool waar les wordt gegeven op basis van de steinerpedagogie. Het steineronderwijs maakt deel uit van een internationale schoolbeweging en omvat scholen voor basisonderwijs en secundair onderwijs.
Montessori is een onderwijsconcept voor de voorschool, basis- en voortgezet onderwijs. Op een montessorischool leren kinderen zelfstandig werken en zitten zij met meerdere jaargroepen in een klas. Tegenwoordig combineren montessorischolen vaak montessorimateriaal met reguliere taal- en rekenmethodes.
De vrijeschool heeft als uitgangspunt: onderwijzen is ook opvoeden. Onderwijs gaat verder dan alleen goed leren lezen of rekenen. Onderwijs staat ook in dienst van de persoonlijkheidsvorming, zowel individueel als in relatie tot de sociale gemeenschap. De vrijeschool wil in het leven van een kind van betekenis zijn.
Hoeveel vrijescholen zijn er in Nederland? Er zijn in totaal 120 vrijescholen in Nederland die via een bestuur zijn aangesloten bij de Vereniging van vrijescholen. Dat gaat om 94 vrijescholen in het primair onderwijs en 26 vrijescholen in het voortgezet onderwijs.
Hij is bekend geworden als grondlegger van de antroposofie en haar praktische toepassingen. Een belangrijk uitgangspunt van Rudolf Steiner is dat elk kind uniek is en de gelegenheid moet krijgen om zich volledig te ontplooien. De nadruk ligt op de natuur en natuurlijke materialen zoals wol, steen, hout of bijenwas.
Vrijeschoolonderwijs (internationaal ook wel Waldorfonderwijs genoemd) is gebaseerd op de antroposofische pedagogiek van de Oostenrijkse schrijver en pedagoog Rudolf Steiner (1861-1925), die ervan uitgaat dat kinderen leren door te ervaren.
Op de middelbare vrijescholen worden de verschillende religies tijdens de godsdienstlessen behandeld, die ook wel vensteruren of religieuze oriëntatie worden genoemd.
Het Montessori onderwijs is niet per definitie geschikt voor iedere kind. Dit komt door de hoge mate van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid die kinderen hebben binnen dit onderwijs. Daarom zijn sommige mensen van mening dat kinderen die wat meer structuur nodig hebben, beter gedijen in het regulier onderwijs.
Wat is het grootste verschil tussen klassikaal- en montessorionderwijs? Het klassikale onderwijs kiest voor kennisoverdracht aan een hele groep ineens. Het montessorionderwijs gaat uit van het individuele kind; elk kind wordt individueel begeleid. Het montessorionderwijs ziet opvoeding en onderwijs als één geheel.
In een montessoriklas (onderbouw, middenbouw of bovenbouw) zitten twee of drie leeftijdsgroepen leerlingen door elkaar. Volgens Maria Montessori is dit essentieel voor een harmonische ontwikkeling. Ook in een gezin is een kind omringd met oudere en jongere kinderen.
Op de steinerschool leren kinderen rekenen en schrijven, leren ze omgaan met de computer, krijgen ze les in vreemde talen, in aardrijkskunde en geschiedenis. Ze krijgen vakken als wiskunde, scheikunde en biologie. Hiermee leggen ze een basis voor hun toegang tot hoger onderwijs en beroepsvoorbereiding.
Het referentiebedrag voor een kleuter bedraagt 45 EUR/jaar en voor een scholier 90 EUR/jaar. In de middelbare school wordt een vast bedrag per leerling gefactureerd aan de ouders. het is een forfaitair bedrag dat over 10 maanden wordt gespreid.
Het gaat hier om een woonhuis dat gebouwd is volgens principes die gebaseerd zijn op de antroposofische leer, dit is een leer waarbij de 'bewustwording van de mens van het grotere geheel waar hij deel van uitmaakt' centraal staat.
De definitie van antroposofisch speelgoed
Nu we bovenstaande informatie kennen is de betekenis van 'antroposofisch speelgoed' of 'Waldorf speelgoed' niet meer zo lastig. Antroposofisch speelgoed is speelgoed dat het kind uitdaagt, en vrij laat in het verzinnen van een eigen spel. Er is geen goed of fout.
Onder de noemer antroposofische kinderopvang vallen kinderdagverblijven, gastouderopvang, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang die hun pedagogische visie en werkwijze baseren op de antroposofie. Deze organisaties voldoen tevens aan de (wettelijke) eisen zoals onder meer omschreven in de Wet Kinderopvang.
In 1923 richtte Steiner in samenwerking met de Nederlandse Antroposofische Vereniging de eerste antroposofische school in Nederland op: De Vrijeschool in Den Haag.
De antroposofie (3) als mens- en wereldbeeld ontstond door het werk van de Oostenrijkse filosoof en esotericus Rudolf Steiner (1861-1925) (4), die zich na zijn studies aan de Technische School in Wenen en aan de Universiteit van Rostock onder meer toelegde op het filosofisch funderen van zijn gedachten en ervaringen.
Dr. Thomas Gordon, een klinisch psycholoog, ontwikkelde een communicatiemodel om effectief, respectvol en op basis van gelijkwaardigheid met elkaar te communiceren. Daarin zitten begrippen als actief luisteren, ik-boodschappen en een overlegmethode om conflicten op te lossen zonder verliezers verwerkt.