Dit artikel gaat over het creëren van zo'n prestatiecultuur. Want dat is exact wat de best presterende organisaties hebben: een cultuur gericht op accountability en prestatie. Waarin iedereen weet wat er verwacht wordt, en hoe dit op de beste manier uitgevoerd kan worden.
De prestatiecultuur wordt geregeld opgevoerd als de bron van veel ongenoegen of zelfs van kwaad. In de medische literatuur kom ik het tegen als een van de belangrijkste veroorzakers van te veel 'moeten', te veel stress, een te hoge werkdruk en te weinig plezier, waardering, medemenselijkheid en zingeving in het werk.
Wat is een organisatiecultuur? De organisatiecultuur van je bedrijf is het geheel van waarden, verwachtingen en praktijken die de dagelijkse handelingen van je medewerkers bepalen. Je kunt het zien als een geheel van eigenschappen die je bedrijf maken tot wat het is.
Typen organisatieculturen. Er bestaan verschillende soorten organisatiecultuur. Er zijn veel modellen in omloop. Quinn en Rohrbaugh onderscheiden bijvoorbeeld vier typen: mensgerichte, innovatieve, beheersgerichte en resultaatsgerichte culturen.
We kunnen zeggen dat de organisatiecultuur 4 aspecten heeft: motivatie, doel, overeenstemming en gedrag. Deze vier aspecten van de organisatiecultuur bepalen wat voor soort organisatie je hebt.
Persoonscultuur – Lage samenwerkingsgraad / Hoge machtsspreiding. Vooral in professionele organisaties waar medewerkers volledige zelfstandigheid hebben, vaak hoog zijn opgeleid en met hun eigen expertise uit de voeten kunnen, is er sprake van een persoonscultuur.
Teamcultuur verwijst naar de gedeelde waarden, overtuigingen en houdingen die bepalen hoe een groep individuen met elkaar omgaat en samenwerkt aan een gemeenschappelijk doel. In een goed presterend team is de cultuur de lijm die individuen bindt en een gevoel van saamhorigheid, vertrouwen en betrokkenheid bevordert.
Cultuur wordt gedefinieerd als het gehele complex bestaande uit kennis, overtuigingen, kunst, recht, ethiek, gewoonten en alle andere eigenschappen die door de mens zijn aangeleerd als onderdeel van een samenleving.
Volksgewoonten (tradities) als volksmuziek, volksdansen, klederdracht, traditionele bouwkunst en religieuze rituelen behoren tot het cultureel erfgoed van een volk. Bedrijfscultuur in een organisatie of overlegcultuur op een kantoor zijn vormen van cultuur op microniveau.
Een organisatiecultuur kun je het best vergelijken met de persoonlijkheid van een mens. Elke organisatie heeft net zoals de mens een unieke 'persoonlijkheid' met bijbehorende normen, waarden en gedragingen. De organisatiecultuur bepaalt hoe de medewerkers de dingen doen en zich gedragen.
In een taakcultuur draait het om samenwerking, flexibiliteit en het bereiken van gemeenschappelijke doelen. Teamleden werken samen in wisselende teams, afhankelijk van de taken en projecten die op dat moment relevant zijn. In deze cultuur is het belangrijk om resultaatgericht en aanpasbaar te zijn.
In een open bedrijfscultuur is een gesprek altijd mogelijk.Open en eerlijk.In zo'n cultuur kan een medewerker altijd een gesprek plannen met een leidinggevende. Dit kan gaan over werk gerelateerde zaken, maar ook over privéomstandigheden die invloed hebben op het werk.
Een succesvol team bestaat uit teamleden die samen zaken voor elkaar krijgen. Samenwerking is de sleutel tot succes, maar hierbij is het ook belangrijk om het eigen aandeel te dragen. Ieder teamlid draagt zijn of haar eigen deel van de werklast en begrijpt goed waar hij of zij in de bedrijfsvoering past.
Het cultuurmodel van Handy en Harrison is gebaseerd op twee assen: de mate van machtsspreiding en de mate van samenwerking. Deze twee assen leiden tot vier cultuurtyperingen: individu-cultuur, taakcultuur, machtscultuur en rolcultuur.
Clancultuur. Een clancultuur kenmerkt zich in de mensvriendelijke werksfeer en communicatie tussen teamleden en organisatoren. Vaak hebben medewerkers veel met elkaar gemeen en zijn ze nauw betrokken bij de belangen van de organisatie. Ook zijn leden loyaal en wordt er nauw met elkaar samengewerkt.
Wat vinden we een gezonde werkcultuur? Een cultuur waar werknemers zich gewaardeerd, veilig en op hun gemak voelen en waar er volop kansen zijn om door te groeien.
Een gesloten cultuur is de manier van bedrijfsvoering zoals we die van oudsher kennen. Er is een duidelijke hiërarchie binnen het bedrijf en de vastomlijnde procedures worden hoofdzakelijk aangezwengeld door de managementlaag. Medewerkers hebben weinig inspraak en de taken zijn afgebakend.
Een communicatiecultuur die gekenmerkt wordt door openheid, elkaar aanspreken op zaken, gericht op dialoog zowel bij medewerkers als bij gasten en met wederkerigheid is tussen leidinggevenden, medewerkers en bewoners.
De Markt cultuur
In bedrijven met een Markt cultuur wordt de externe gerichtheid van het bedrijf aangevuld met een focus op relaties. Voor deze relaties, met medewerkers en klanten, is er ook behoefte aan beheersbaarheid en stabiliteit.
Model van Harrison
Harrison (1972) maakt onderscheid in rol-, taak-, persoons- en machtsculturen. Deze cultuurtypen kunnen als volgt beschreven worden: Rolcultuur: De basis van deze cultuur wordt gevormd door regels, afspraken, procedures en hiërarchie. Rol en status zijn hier belangrijker dan prestatie.
Verder heeft cultuur te maken met taal (regionale taal, streektaal, dialect), religie, kunst, volkskunst, ambachten, klederdracht, mode, wetenschap, normen en waarden, gewoonten, en uiteindelijk de hele inrichting van een samenleving (een land, een streek of een volk).
De bedrijfscultuur heeft invloed op zowel de motivatie, prestaties en tevredenheid van werknemers. Volgens AFAS is daar een positieve bedrijfscultuur voor nodig, waar een enthousiaste inzet van werknemers wordt verwacht. Samen met een transparante en open bedrijfsvoering, weinig regels, en gezond verstand.