Sommige poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) kunnen een risico voor uw gezondheid vormen. Zo kunnen PFAS het immuunsysteem beschadigen en kanker veroorzaken. Het hangt af van hoeveel u binnenkrijgt, hoe vaak en hoe lang. Dat verschilt dus sterk van persoon tot persoon.
Ze zitten in verschillende producten. Bijvoorbeeld in smeermiddelen, voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, anti-aanbaklagen van pannen, kleding, textiel en cosmetica. Ook worden ze gebruikt in verschillende industriële toepassingen en processen.
PFAS is een verzamelnaam voor 6000 chemische stoffen die in hogere concentraties schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid en het milieu. De stoffen zijn water-, vet- en vuilafstotend en worden enorm veel gebruikt: in producten die variëren van blusschuim tot teflon en cosmetica.
Het RIVM adviseert de overheid ervoor te zorgen dat mensen minder in contact komen met PFAS. Zelf kun je weinig doen om PFAS via je eten en drinken te vermijden. Het is belangrijk om genoeg water te drinken en gevarieerd te eten, zelfs al krijg je er kleine hoeveelheden PFAS mee binnen.
De pannen van Greenpan hebben een PFAS-vrije keramische Thermolon anti-aanbaklaag. Die laag is gemaakt op basis van natuurlijke materialen zoals diamant en zand. Dit is een unieke, keramische antiaanbaklaag die zonder de schadelijke stoffen, waaronder PFAS, vervaardigd is.
Er bestaan zo'n 6000 verschillende PFAS, waarvan enkele bekende PFOA, PFOS, PTFE (Teflon) en GenX zijn. Deze stoffen komen van oorsprong niet in de natuur voor en worden chemisch gefabriceerd. Overheden verscherpen de regels omdat bekend is dat sommige PFAS risico's opleveren voor gezondheid en milieu.
Mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen via voedsel en drinkwater, zo blijkt uit onderzoek van het RIVM. Dit komt vooral door voedsel (zo'n 83 tot 98 procent van de totale inname). Ook via drinkwater is dit mogelijk, maar dit percentage is veel kleiner (zo'n 2 tot 17 procent).
In 2019 werd duidelijk dat er in Nederland te veel stikstof wordt uitgestoot en dat er te veel giftige (PFAS-) stoffen in de bodem zitten. De politiek boog zich over een aanpak om de stikstofuitstoot en bodemvervuiling terug te dringen.
In eerste instantie komt PFAS in de lucht door de uitstoot uit fabrieken, die deze chemicaliën in producten verwerken of toepassen. Deze slaan vervolgens neer op de bodem.
Veilig koken: PFOA-vrije anti-aanbaklaag
Tefal-potten en -pannen bevatten geen oplosbare PFAS zoals PFOA, PFOS of PFHxA. Ze worden regelmatig gecontroleerd door externe en onafhankelijke laboratoria.
Pfas zijn daarnaast veel gebruikt in het vuil- en waterafstotend maken van regen- en buitensportkleding, papier met een afstotende coating, zoals bakpapier en pizzadozen, cosmetica, flosdraad, meubels en tapijt.
Wil je echter veilig en gezond koken zonder het comfort van een anti-aanbak pan te moeten opgeven? Kies dan voor een keramische anti-aanbak laag, die is gegarandeerd PFAS-vrij.
Zowel PFOS en PFOA zijn chemisch en kunnen niet door ons lichaam worden afgebroken. Ze blijven dus jaren in het bloed en de lever aanwezig.
De reden dat er nu veel bouwprojecten stil liggen is dat er tijdens het bouwen van een gebouw of weg veel stikstof wordt uitgestoten in omliggende Natura2000 gebieden. De oorzaak van deze uitstoot is groot materieel, zoals graafmachines, vrachtwagens, kranen, bulldozers en shovels.
Teveel stikstof is slecht voor de natuur. Planten die van stikstof houden, zoals grassen, brandnetels en bramen, groeien extra hard. Zo verdringen ze kwetsbare planten. Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mensen en de natuur.
Ongeveer 80 procent van de lucht die we inademen, bestaat uit stikstof (N2). Dit is een onschadelijk gas. Maar er zijn ook verbindingen met stikstof die wél schadelijk kunnen zijn, zoals ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). Te veel van deze gassen in de lucht is slecht voor de natuur en slecht voor de gezondheid.
Sinds 1 oktober mag grond of bagger niet meer worden versleept als het per kilo meer dan 0,1 microgram Pfas bevat. Pfas staat voor poly- en perfluoralkylstoffen en een microgram is het miljoenste deel van een gram. Die norm is het directe gevolg van het Nederlandse bodembeleid, legt Arjen Wintersen van het RIVM uit.
Op oefenterreinen van de brandweer (in gemeenten, industrie, vliegvelden, ...) en sites waar een grote brand werd geblust met fluorhoudend blusschuim is er een groot risico op verontreiniging van bodem en grondwater.
Het RIVM heeft berekend hoe vaak volwassenen een portie van vis (wijting, bot, spiering en zeebaars), garnalen, oesters, mosselen of lamsoor uit de Westerschelde kunnen eten.
De keramische pan is de uitkomst voor mensen die gezonder willen en van koken houden. De keramische pan heeft erg veel voordelen ten opzichte van de teflon pan. Los van het feit dat deze geen schadelijke stoffen bevat welke in het lichaam of het milieu komen, wordt het eten op een veel gezondere manier bereidt.
Er zijn wel merken bakpapier die van teflon zijn, die zijn vooral te koop bij webwinkels zoals bol.com en Amazon. Er staat ook vaak bij dat het gemaakt is van teflon en soms staat er zelfs eerlijk bij dat er PFAS in zit. Het wordt vaak merkloos verkocht. Dit is zeker niet zomaar bij elke winkel verkrijgbaar.
De beste pan uit de test is de WMF Durado. Met een rapportcijfer 7,7 scoort deze PFAS-loze pan het best, omdat de warmte gelijkmatig wordt verdeeld en de bodem niet vervormt.
Net zoals met PFOA, zijn er geen schadelijke hoeveelheden GenX stoffen aanwezig in de anti-aanbaklaag van de pan. Wil je weten of een chemische stof wel of niet in een product zit, vraag het na bij de producent.
De koekenpannen van IKEA zijn vrij van het giftige PFOA, dús goed voor de natuur. Dat de pannen wel een andere zeer giftige stof bevatten, stond niet vermeld op de site.