De uitbreiding van landbouwactiviteiten, zowel op grote als kleine schaal, is de belangrijkste oorzaak van ontbossing. Bossen worden vaak gekapt om gewassen te planten of om vee te laten grazen. Bijvoorbeeld, grote delen van het Amazonegebied zijn omgevormd tot sojateelt.
Bedreigingen voor de Amazone
Veel bos wordt gekapt om plaats te maken voor veeteelt en kleinschalige landbouw. Maar ook de aanleg van grote plantages zorgt voor ontbossing.
Wereldwijd zijn rundvlees en soja de belangrijkste oorzaken van tropische ontbossing en de omzetting van andere habitats. In Zuid-Amerika verwoesten veeboerderijen en sojavelden niet alleen de Amazone, maar ook de Cerrado- en Gran Chaco-landschappen.
Bossen worden gekapt voor het verbouwen van producten als soja (voor veevoer), palmolie en cacao en voor het houden van vee voor de productie van vlees en zuivel. Daarnaast verdwijnen bossen door houtkap, voor pulpplantages (voor de productie van papier), voor de aanleg van wegen en door mijnbouw.
Vandaag de dag zijn echter grote boeren, en vooral veehouders, de voornaamste verantwoordelijken voor het omvormen van oerwoud in weidegrond. Ook de opkomst van grote commerciële soja-, palmolie- en rietsuikerplantages, de aanleg van wegen en waterkrachtcentrales en bosbouw zijn belangrijke oorzaken van ontbossing.
De belangrijkste oorzaak van ontbossing is het kappen van land voor landbouw en veeteelt . Hoewel het jaarlijkse ontbossingspercentage in Brazilië de laatste jaren sterk is afgenomen, bedraagt het nog steeds 2,6 miljoen hectare (de grootte van Luxemburg).
Met het verdwijnen van het regenwoud verliezen miljoenen dieren hun leefgebied, wordt de omgeving droger, verdwijnen inkomstenbronnen en draagt dit bij aan klimaatverandering. Nu al stoten delen van de Amazone meer CO2 uit dan ze kunnen opnemen.
De ontbossing is het ernstigst in tropische bossen in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië, waar jaarlijks miljoenen hectare bos worden vernietigd.
De 'bomenkap-alerts' worden getoond op de website van de natuurorganisatie Global Forest Watch op een grote wereldkaart. Als er in een bepaald gebied ontbossing plaats, verschijnen op die plek rode pixels.
Toch heeft ontbossing een aantal voordelen. Ontbossing zorgt er onder andere voor dat producten op een grotere schaal geproduceerd kunnen worden, waardoor deze dalen in prijs. Daarnaast verschaft ontbossing - direct en indirect - een grote hoeveelheid werk in gebieden die minder welvarend zijn.
Uit een onderzoek blijkt dat de helft van het Amazone-regenwoud tegen 2050 een omslagpunt zou kunnen bereiken als gevolg van waterschaarste, ontbossing en klimaatverandering.
Ontbossing is verantwoordelijk voor ongeveer 10% van alle door de mens veroorzaakte broeikasgasemissies. Ontbossing vermindert ook het aantal bomen op aarde dat in staat is om koolstofdioxide uit de lucht te absorberen, waardoor het probleem verergert en de klimaatverandering versnelt.
Volgens de FAO heeft Nigeria het hoogste ontbossingspercentage van oerbossen ter wereld. Het land is in de afgelopen vijf jaar meer dan de helft van zijn oerbos kwijtgeraakt. De genoemde oorzaken zijn houtkap, zelfvoorzienende landbouw en het verzamelen van brandhout.
Al tientallen jaren duiken de berichten op: iedere vijftien seconden verdwijnt er een stuk Amazonebos ter grootte van een voetbalveld, inmiddels een stuk bos ter grootte van twee keer Duitsland verdwenen. Al sinds de jaren 60 is er sprake van serieuze ontbossing.
Het grootste regenwoud van de wereld ligt in het Amazonebekken in Zuid-Amerika: het Amazoneregenwoud. Deze ligt verspreid over tien verschillende landen, waarvan het grootste deel in Brazilië. Het op één na grootste regenwoud ter wereld ligt in het Afrikaanse continent in het stroomgebied van de Kongo rivier.
Het motto van de Braziliaanse militaire dictatuur in de jaren 60, 70 en 80 was: 'Terra sem homens para homens sem terra. ' Land zonder mensen voor mensen zonder land.
De omzetting van bossen in akkerland is de belangrijkste oorzaak van bosverlies. Volgens de FAO veroorzaakt dit minstens 50% van de wereldwijde ontbossing, voornamelijk voor de productie van palmolie en soja. Veeteelt en begrazing zijn verantwoordelijk voor bijna 40% van de wereldwijde ontbossing.
De satellietbeelden haalt Google bij derde partijen en zijn nooit meer dan drie jaar oud.
#2 Het Amazonewoud
Het is het bekendste en grootste tropische regenwoud ter wereld, het is ongeveer even groot als Australië en verspreid over de landen Brazilië, Venezuela, Bolivia, Guyana, Suriname, Ecuador, Peru en Frans-Guyana. De Amazone wordt ook wel de longen van de aarde genoemd.
Brazilië heeft het hoogste ontbossingspercentage ter wereld. Het land verloor meer dan de helft van zijn vegetatie in de afgelopen vijf jaar. Elk jaar verliest Brazilië 1,78 miljoen hectare van zijn bos. De wereld verliest ongeveer 10 miljoen hectare bos per jaar, wat gelijk is aan de grootte van Portugal.
Ontbossing kan op natuurlijke wijze plaatsvinden, bijvoorbeeld wanneer bossen worden vernietigd door bosbranden, ziekten of insectenplagen. Menselijke activiteiten zoals houtkap, mijnbouw en landbouw zijn echter de belangrijkste oorzaken van ontbossing in het Amazoneregenwoud en wereldwijd.
Meer dan 5,5 miljoen vierkante kilometer. 16.000 boomsoorten. 390 miljard bomen. Dat zijn de duizelingwekkende cijfers van het Amazonewoud.
Het vernietigen van het Amazone-regenwoud zou betekenen dat een hotspot voor biodiversiteit verloren gaat. De afwezigheid ervan zou leiden tot meer koolstof in de lucht en oceanen, het verlies van medisch en cultureel belangrijke soorten en verergerende droogte en overstromingen .
Een volledige stop van ontbossing in het Amazonewoud is volgens Van Leeuwen belangrijk voor Lula. "Momenteel is 17 procent van het Amazonewoud verdwenen, dat is 26 keer de oppervlakte van Nederland. Als daar nog vijf procent bij komt, wordt er een kantelpunt bereikt. Dan zullen grote delen van het regenwoud uitdrogen."
We kunnen niet zonder bossen. Ze zorgen voor zuurstof en regen, ze bieden een thuis aan bijzondere planten, dieren én mensen en ze spelen een belangrijke rol in het tegengaan van klimaatverandering. Zonder bos is er geen leven.