Januari, de tweede maand van de meteorologische winter, is gemiddeld gezien de koudste maand van het jaar. De maandgemiddelden van de maximumtemperatuur liggen, naargelang van de plaats, tussen 0 en 6°C en die van de minimumtemperatuur tussen –5 en 1°C.
Januari. Januari de tweede maand van de meteorologische winter is normaal gezien de koudste maand van het jaar.
Het koudegetal is een maatstaf voor de totale hoeveelheid kou in de koudste periode van het jaar (november tot en met maart). De meteorologische winter bestaat uit de maanden december, januari en februari. Vorst in november en maart telt voor de wintergemiddelde temperatuur dus niet mee.
Met een voor België gemiddelde temperatuur van 18,1°C is juli de warmste maand terwijl januari de koudste is met gemiddeld 3°C.
De door hogedrukgebieden gedomineerde maand was naast recordzonnig ook extreem droog en tevens vrij zacht, met een gemiddelde temperatuur van 7,3°C tegen 6,5°C normaal.
April 2022 was een zeer zonnige maand. De zon scheen gemiddeld over het land 233 uur tegen 196 uur normaal. Verder was de maand te koud met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal en de maand was gemiddeld iets te nat. Gemiddeld viel 51 mm tegen 41 normaal.
In de nacht en vroege ochtend van 1 april viel in grote delen van Nederland enige tijd sneeuw bij temperaturen rond of iets onder nul. Vooral in het westen en midden leidde dat tot een sneeuwlaag van 3-5 cm, die in de middag weer weg dooide bij temperaturen van 4 à 5 °C.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 6,8 graden, tegen 3,9 graden normaal stevent de laatste van de drie wintermaanden op een 4e plaats af in de lijst van warmste februarimaanden ooit. Landelijk viel 119 mm tegen 60 mm normaal, ook een vierde plek.
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Furnace Creek in Death Valley in de Amerikaanse staat Californië is de heetste plek op aarde. Op 10 juli 1913 werd het daar 56,7 graden en dat is officieel de hoogste temperatuur ooit gemeten.
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
De donkerste periode is na Kerst voorbij, maar het wordt in de winter juist kouder als de dagen langer worden. In januari is het kouder dan in december en halverwege februari hebben we gemiddeld de koudste nachten. Het is dan al twee uur langer licht dan met Kerst.
In februari lengen de dagen en komt de zon hoger. En toch blijft het koud. In februari is de temperatuur in Nederland gemiddeld ongeveer 3 graden, terwijl deze in oktober, als de zon even hoog staat, maar liefst 11 graden bedraagt.
Zo voorspelden wetenschappers vorig jaar de koudste winter ooit en al gauw bleek dat daar geen sprake van was. De eerste weermodellen voor de winter van 2022/2023 verwachten in ieder geval een redelijk natte winter. In januari zullen er waarschijnlijk 8 tot 15 dagen zijn waarop er neerslag valt.
Met een gemiddelde temperatuur van 5,3 graden tegen 3,6 normaal is ook de tweede wintermaand januari dit jaar veel zachter dan gebruikelijk verlopen. Januari eindigde hiermee op een 12e plaats in de lijst van warmste januarimaanden sinds 1901 en de maand begon direct met warmterecords.
Mooi-weerdagen in cijfers
Juli en augustus bieden doorgaans de meeste dagen met mooi weer. Gemiddeld over 100 jaar tellen die zomermaanden er in De Bilt elk 7, tegen 5 in april en juni. September levert gewoonlijk 4 mooi-weerdagen op, maart 3, oktober 2 en de wintermaanden gemiddeld 1 à 2.
Siberisch koud
De koudste plek op aarde waar mensen wonen, is het noordoosten van Siberië. Daar staat het kouderecord op 67,8 graden onder nul. De laatste keer dat die temperatuur werd gemeten was in 1933.
In de zomer van 2020 werd in De Bilt op acht opeenvolgende dagen meer dan 30 graden gemeten. Nog nooit eerder sinds het begin van de metingen telde De Bilt zoveel tropische dagen achter elkaar. Het record stamde uit 1975 en 1941, beide jaren telden 6 tropische dagen op rij.
39 graden is al uniek
Op 24 juli werd het 75(!) jaar oude hitterecord van Warnsveld gebroken toen het in Eindhoven39,3 graden werd. Ook dat was een barrière want nooit eerder werd er in ons land 39 graden gemeten. Tot op de dag van vandaag zijn 24, 25 en 26 juli 2019 de enige dagen geweest met maxima boven 39 graden!
Overdag stijgt het kwik naar gemiddeld 10,5 graden, in de nacht daalt de temperatuur naar 2,4 graden. Op gemiddeld acht dagen daalt de temperatuur tot onder het vriespunt en gemiddeld één dag daarvan levert matige vorst op met een temperatuur onder -5 graden.
De gemiddelde temperatuur week in maart met 6,4 °C nauwelijks af van het langjarig gemiddelde van 6,5 °C. Lange tijd leek de maand te koud te eindigen, maar de warme dagen aan het eind van de maand lieten het gemiddelde flink oplopen.
De laagste temperatuur van de winter, - 8,7 °C, werd op 26 december in Nieuw Beerta gemeten. De laatste vijf dagen van december verliepen echter zeer zacht en de hoogste temperatuur van de winter, 15,5 °C werd op 30 december in Eindhoven gemeten.
Overheersende noordoostenwind
Een week later, begin april, lag er een groot lagedrukgebied boven Scandinavië en Centraal-Europa en een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan. Tussen deze twee systemen ontstond een noordelijke stroming waardoor koude lucht van boven de Noordpool naar ons land gevoerd werd.
Overdag is het gemiddeld 14,8 graden en in de nacht 4,5 graden. Normaal daalt de temperatuur op vier dagen tot onder het vriespunt, maar ook wordt het vier keer warmer dan 20 graden. Daarvan stijgt de temperatuur gemiddeld op één dag tot boven de 25 graden.
Er zijn wolkenvelden en zonnige perioden en het blijft droog. De maximumtemperatuur ligt tussen 13 graden in het noorden en 17 graden in het zuiden. Breekt de bewolking nog wat meer dan kan de temperatuur zomaar een paar graden hoger uitpakken.