Wereldwijd gezien was de zomer van 2023 met afstand de warmste zomer ooit op aarde gemeten, maakte het Europese klimaatcentrum Copernicus woensdag bekend. In Europa komt de zomer op plek vijf, na 2022, 2021, 2010 en 2003. Sinds 1980 worden de zomers hier elk jaar ongeveer een tiende graad warmer.
Alleen de zomers van 1947, 1976, 1983, 1994, 1995, 1997, 2003 (recordwarm), 2006, 2010 en 2015 waren daar warmer dan de zomer van dit jaar. Zowel gemiddelde de nachttemperaturen als de gemiddelde middagtemperaturen waren op dit weerstation deze zomer 0,7 graden hoger dan normaal.
De aarde was in 2023 gemiddeld bijna 1,5 graad warmer dan aan het einde van de 19e eeuw. Daarmee is het vorige wereldwijde hitterecord, uit 2016, ruim gebroken, blijkt uit een analyse van Copernicus, het aardobservatieprogramma van de Europese Unie.
Het zomergemiddelde bedraagt in ons land 17,3 graden, in De Bilt 17,5 graden gemiddeld over 1991-2020. De uitersten gemiddelden van de laatste ruim honderd jaar lagen in De Bilt tussen 14,1 (1907) en 18,9 (2018). De zomers zijn tegenwoordig warmer. Tussen 1941 en 1970 lag het gemiddelde in De Bilt 0,7 graden lager.
2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks.
In de nadagen van de late middeleeuwen waren er nog geen klimaatdeskundigen. Toch is er aardig wat bekend over de heetste zomer ooit, in 1540.
De zomer van 2023 was wereldwijd 'met afstand' de warmste ooit gemeten. Dit meldt EU-dienst Copernicus Climate Change Service. De temperatuur op aarde was in de maanden juni, juli en augustus gemiddeld 16,77 graden, becijfert de dienst. Dat is 0,66 graden hoger dan gemiddeld.
Met een gemiddelde temperatuur van 18,4 °C tegen 17,5 °C normaal komt de zomer van 2023 in de top-10 van warmste zomers sinds 1901.
Zomer weersverwachting 2024
De kans op een vrij warme zomer met een bovengemiddeld aantal zonuren lijkt ook dit jaar groot. Net als in de lente lijken lagedrukgebieden vanaf de oceaan geregeld over ons deel van Europa te schuiven, met neerslag. Een landelijke hittegolf is ook tegenwoordig nog steeds geen zekerheid.
Nederland: 40,7°C op 25 juli 2019 op Vliegbasis Gilze-Rijen.
Warmterecord geëvenaard
De temperatuur komt dit jaar naar verwachting uit op gemiddeld 11,7 graden en daarmee wordt het record van het warmste jaar ooit in Nederland gemeten geëvenaard. Ook in de jaren 2014 en 2020 was het gemiddeld net zo warm, meldt Weeronline.
Met gemiddeld over het land 1151 mm regen tegen 853 normaal is het record voor het natste jaar ooit gebroken. Dit stond op 1109 mm uit 1998. Dat betekent dat gemiddeld ruim 1,1 meter water is gevallen over ons hele land!
Record hoogste temperatuur
De hoogste temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen is 40.7°C op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen. In de zomer van 2019 kwam voor het eerst in Nederland de temperatuur boven de 40°C.
Met een gemiddelde temperatuur van 18,4°C tegen 17,5°C normaal bevindt de zomer van 2023 zich in de top 10 van warmste zomers sinds 1901. Hoewel veel mensen het gevoel hadden dat het veel regende, viel dat in de cijfers best mee: er viel iets meer dan de normale hoeveelheid neerslag.
Vroeger toen 25 graden heet was
Als het 30 graden was, dan was het pas écht heet en stelden alle scholen een tropenrooster in. Een temperatuur van 40 graden was toen ondenkbaar. Sterker nog, het was statistisch gezien ook onmogelijk.”
De winter van 1963 was de koudste van de twintigste eeuw. Op veel plaatsen vroor het bijna drie maanden achtereen elke dag. Over de drie wintermaanden december 1962 en januari en februari 1963 had De Bilt een gemiddelde temperatuur van -3,1 graden (+2,6 graden is normaal).
De laatste jaren maken we de ene na de andere warme zomer mee, maar topzomer in ruim honderd jaar is nog steeds die van 1947. In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 18,7 graden tegen 16,6 normaal (gemiddeld over 1971-2000).
Al met al kwam de zomer van 1983 uit op maarliefst 51 dagen met een Tx van 25+ en een recordhoge zomergemiddelde Tg van 19,5 graden.
Zeer zonnig jaar
Normaal is 1774 uur. Het grootste deel van het overschot kwam op naam van de zeer zonnige zomer met een recordzonnige junimaand. De combinatie van een extreem nat en zeer zonnig jaar is bijzonder. Eerdere natte jaren verliepen meestal ook somber.
Vanaf dat moment stijgt het kwik en kunnen we temperaturen rond de 25, en wellicht tot wel 30 graden verwachten! Volgens Weeronline wordt het in de tweede helft van augustus niet helemaal droog, maar wél zonniger en een stuk minder wisselvallig.
De gemiddelde temperatuur kwam uit op 17,5 graden tegen 14,7 normaal. De zon scheen vaak uitbundig deze maand. Het aantal zonuren was met 211 uur tegen 159 normaal uitzonderlijk hoog. De maand verliep vrij droog maand met gemiddeld 65 mm tegen 79 normaal.
De koudste zomer sinds 1901 was die van 1907 met een gemiddelde middagtemperatuur van 18,1 graden. Ter vergelijking: de zomer van 2023 heeft tot nu toe een gemiddelde maximumtemperatuur van 25,2 graden!
De zachte winters en lange zomers, met een gemiddelde temperatuurstijging van niet meer dan twee graden, zorgden voor een iets betere graanopbrengst, meer weidegronden (waardoor de veestapel toenam) en de komst van de wijnstok in zones waar die eerder niet groeide – en ook nu niet groeit.
Het is een tendens die over heel Europa wordt waargenomen. De zomertemperaturen in de laatste drie decennia waren de warmste in minstens 2.000 jaar, aldus het KMI. Op basis van de statistieken kunnen we ervan uitgaan dat onze zomer dus warmer zal zijn dan normaal.