Hunebedden zijn de restanten van stenen grafkelders waarin het boerenvolk dat het noorden van ons land circa 5400 jaar geleden bewoonde, zijn doden bijzette. Vrij algemeen wordt aangenomen dat het massagraven waren, waarin veel generaties een laatste rustplaats kregen.
In de grootste hunebedden was plek voor wel 40 personen. Toch werd niet iedereen hier begraven. Sterker nog: in een hunebed werd helemaal niet begraven. De overledene werd op een vloer van keien gelegd en kreeg giften mee zoals werktuigen, wapens en aardewerken potten met voedsel.
In die tijd was er nog geen landsgrens zoals nu, laat staan een provinciegrens. Op de plekken waar stenen te vinden waren, bouwden ze hunebedden op hogere plaatsen in het landschap. In Drenthe liggen op de Hondsrug de meeste hunebedden, omdat dit gebied hoger ligt en stenen daardoor makkelijker te verzamelen waren.
In het Zuid-Spaanse stadje Antequera (Málaga) is een Hunebed te vinden dat is opgebouwd uit enorme stenen. De zwaarste steen is een deksteen die maar liefst 180 ton weegt.
Lang zijn de Lage Landen alleen bevolkt geweest door rondtrekkende jagers en verzamelaars. Maar vijfduizend jaar geleden verbouwen de eerste boeren hier hun voedsel. Het weinige dat zij nalaten, raakt in de volgende eeuwen diep verscholen onder de grond. Dat geldt niet voor de hunebedden.
Hunebedden zijn de restanten van stenen grafkelders waarin het boerenvolk dat het noorden van ons land circa 5400 jaar geleden bewoonde, zijn doden bijzette. Vrij algemeen wordt aangenomen dat het massagraven waren, waarin veel generaties een laatste rustplaats kregen.
Deze mensen jaagden op zoogdieren (land- en zeedieren) en visten. Naast het jagen speelde het verzamelen een grote rol, denk aan het verzamelen van planten, korstmossen, paddenstoelen, eieren van vogels en schaal- en schelpdieren (KARG, 2011).
De vijf imposantste mooiste hunebedden zijn de D17 en D18 in Rolde, D27 in Borger, D42 in Emmen en D49 in Schoonoord. Wie meer wil weten over hunebedden en het Trechterbekervolk, kan terecht in het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum.
Dolmenstructuur
Soms werd het geheel bedekt met aarde of kleinere stenen om een heuvel te maken, een tumulus genoemd . Deze monumenten bestaan meestal uit twee of meer rechtopstaande grote stenen die een grote platte horizontale sluitsteen ondersteunen, waardoor het op een "tafel" lijkt.
Het beroemde hunebed D27 bij Borger is met zijn lengte van 22,5 meter het grootste stenen grafmonument van Drenthe.
In de hunebedden lag een keienvloer oftewel een vloer gemaakt van keitjes.Bij opgravingen werden ook afscheidingen in de grafkamer gevonden. Dus mogelijk was de grafkamer in meerdere ruimtes verdeeld, zie hieronder. De overledenen lijken op de keivloer te zijn neergelegd met daar omheen grafgiften.
Sommige hunebedden hebben een eigen naam gekregen, maar de meeste hebben een nummer. Door ze een nummer te geven, kun je ze makkelijk terug vinden en weten onderzoekers op welke plaats ze staan.
Van diverse plekken is bekend dat er ooit een hunebed heeft gestaan maar daarvan is niets meer te zien. Het grafmonument is afgebroken om de stenen elders te kunnen hergebruiken.
De hunebedden zijn grafkamers van stenen waarin meerdere mensen werden begraven. De overledenen kregen eten en drinken in potten mee, maar ook gereedschap, sieraden en wapens. Deze grafgiften bewijzen dat de hunebedbouwers geloofden in een tweede leven of leven na de dood.
Dolmens dateren van ongeveer 2500 v.Chr. en zijn over het algemeen in grote concentraties te vinden in oostelijke delen van Ierland langs de kust. Ze werden gebruikt om de doden te herdenken en fungeerden mogelijk ook als centra voor verschillende ceremonies in het gebied .
Een hunebed of dolmen is een megalithische (Oudgrieks: μέγας megas: groot, λίθος lithos: steen) grafkamer uit het neolithicum (4000-3000 v. Chr.) die bestaat uit ten minste drie, maar vaak (veel) meer staande draagstenen, overdekt door een of meer dekstenen.
De grootste concentratie dolmens ter wereld is te vinden op het Koreaanse schiereiland . Met een geschatte 35.000 dolmens is Korea alleen al goed voor bijna 40% van het totaal in de wereld.
Hunebed bouwen – stap voor stap
Deze stenen werden verplaatst met rollers of een slede en touwen door de hunebedbouwers. In de winter was het gemakkelijk om de stenen over de bevroren grond te verplaatsen. De dekstenen plaatsen op een stapel van boomstammen of een heuvel van aarde.
Dolmen is de benaming voor een soort hunebed in Frankrijk en Engeland. In Frankrijk heeft de dolmen vaak één deksteen. Voor meer informatie over dolmens en het verschil met een hunebed, zie bij hunebed.
De oudste dolmens die in West-Europa zijn gevonden, zijn ongeveer 7.000 jaar oud . Hoewel archeologisch bewijsmateriaal over hun makers onduidelijk is, worden de structuren vaak geassocieerd met tombes of grafkamers. Menselijke resten, soms vergezeld van artefacten, zijn gevonden in de buurt van dolmen-sites.
Heb je weleens van hunebedden gehoord? Vast wel. Stonehenge kun je daar een beetje mee vergelijken. Een beetje maar, want dit prehistorische monument was niet alleen een begraafplaats, maar werd ook gebruikt als zon- en maanobservatorium.
Het hunebed is gratis te bekijken. Daarnaast kan je ook het museum van het Hunebedcentrum bezoeken. Hunebed D27 is het grootste hunebed van Nederland. Het hunebed is 22,6 meter lang en weegt naar schatting zo'n 20.000 kilo!
Leefden er ook mensen tijdens de ijstijd in Europa? Jazeker. Ongeveer in het midden van de laatste ijstijd heeft zich zelfs een belangrijke verandering van de menselijke cultuur voorgedaan. Toen verscheen de moderne mens in Europa, en verdween de Neanderthaler.
Groot brein vraagt veel energie
Een groot brein verbruikt namelijk heel veel extra energie. Een verklaring die daar meestal voor wordt gegeven, is dat de mens die extra energie verkreeg door vlees te gaan eten. Dat bevat immers veel eiwitten en vetten.
Sommige onderzoekers suggereerden dat deze individuen uit de ijstijd willekeurige verzamelaars waren van planten, kleine dieren en zelfs vissen . Andere onderzoekers beweerden dat deze gemeenschappen op jacht waren naar groter wild.