Het is een van de grootste rampen van de afgelopen 20 jaar: de tsunami in Zuidoost-Azië. Op tweede kerstdag 2004 veroorzaakte een zeebeving een verwoestende vloedgolf. Ruim 227.000 mensen kwamen om.
Waarom is een tsunami zo desastreus? Een tsunami is op de oceaan niet extreem hoog. Twee uur na de aardbeving had de tsunami van 26 december 2004 op de oceaan een maximale hoogte van ongeveer 60 cm (figuur 4).
Tsunami's kwamen in de loop van de geschiedenis veelvuldig voor. De meest bekende en meest verwoestende tsunami in de recente tijd is ongetwijfeld deze van 26 december 2004, die de kustlijn van de landen rond de Golf van Bengalen overspoelde. Nog recenter is de tsunami van 11 maart 2011.
Wie herinnert zich niet de dramatische Tweede Kerstdag van 2004? Een tsunami vernietigde de kustlijnen rond de Indische Oceaan. Ongeveer een kwart miljoen mensen vonden de dood na de tsunami die volgde op de zeebeving van 9,2 op de schaal van Richter in de oceaan ten westen van Sumatra.
De kans dat een tsunami in Nederland voorkomt, is gelukkig heel erg klein. Voor een tsunami heb je naast een ondergrondse zeebeving namelijk ook veel zeewater nodig. De Noordzee is voor een zee erg ondiep.
- De vermoedelijke eerste: 6000 à 6200 v. Chr. De eerste tsunami waarvan sporen zijn teruggevonden, sloeg toe aan de oostkust van Schotland, zuidwest-Noorwegen en op de Shetland-eilanden. Oorzaak was een onderzeese aardverschuiving in het Storegga-gebied, 100 kilometer uit de kust van zuidwest-Noorwegen.
Nederlanders collecteerden ruim 208 miljoen euro voor hulp aan slachtoffers. Dankzij uw bijdragen aan Giro555 kregen 3 miljoen mensen hulp.
Ontstaan tsunami
Een tsunami ontstaat als er in zeer korte tijd een grote hoeveelheid water vertikaal verplaatst. Dit gebeurt bijvoorbeeld als er een aardbeving in de korst onder de oceaan plaatsvindt, én als die aardbeving een vertikale bodembeweging veroorzaakt.
Door een zeebeving ontstond op 26 december 2004 voor het Indonesische eiland Sumatra een enorme vloedgolf, een tsunami. Die trof grote delen van de kusten van Azië en Oost-Afrika. Naar schatting stierven hierdoor 280.000 mensen. Het merendeel van de dodelijke slachtoffers viel op Sumatra.
Twee zware aardbevingen in Papua Nieuw-Guinea (Indonesië) hebben vier mensen het leven gekost. Er ontstond een kleine tsunami voor de kust van Japan, maar die stichtte geen gevaar.
Als uw huis dicht bij de kust ligt, is het belangrijk om een evacuatieplan te hebben waarmee u zo ver mogelijk van de kust of zo hoog mogelijk komt. Het is belangrijk om afspraken te maken met familieleden over communicatie na een tsunami in het geval dat familieleden gescheiden zijn, zoals ontmoetingsplaatsen etc.
Wat is een tsunami? Tsunami's zijn eigenlijk hele hoge golven die gehele kustgebieden volledig kunnen verwoesten. De bekendste en een van de schadelijkste tsunami's was die van Indonesië in 2004, waar 230.000 mensen overleden zijn door de golf en nog eens 2,5 miljoen mensen hun huis voor goed moesten verlaten.
De kans dat Nederland getroffen wordt door een tsunami is uiterst klein. Een zware aardbeving in de Noordzee is zeer onwaarschijnlijk. Mocht die toch plaatsvinden dan is de Noordzee te ondiep om een hoge tsunami te laten ontstaan. Waarschijnlijk is een halve meter het maximum.
De eerste tekenen van een tsunami herkennen
Kustbewoners moeten leren dat als de kustlijn zich plotseling heel sterk terugtrekt, er een grote golf aankomt. Dieren die plotseling na een aardbeving, zeebeving of vulkaanuitbarsting naar hoger gelegen gebieden vluchten is meestal een teken dat er iets vreselijks aan komt.
De beving veroorzaakte in totaal drie grote golven, waarvan de eerste zo'n 12 meter hoog was. De laatste was iets meer dan 6 meter hoog. > Een half uur na de beving bereikte de eerste golf de kust van Indonesië, Thailand en Maleisië, wat later ook Myanmar en Bangladesh.
Tsunami's komen het meest voor rondom de Grote Oceaan, omdat langs alle randen van deze oceaan door platentektoniek veelvuldig aardbevingen plaatsvinden.
Tsunami's treden langs de Grote Oceaan geregeld op. In de vorige eeuw werden er daar bijna 800 waargenomen. Zo verwoestend als de tsunami van 11 maart in Japan zijn ze echter slechts incidenteel. Op 11 maart 2011 werd Japan getroffen door een van de zwaarste aardbevingen in zijn geschiedenis.
Hoe weet ik waar mijn gedoneerde geld terecht komt? "Het geld komt binnen op één bankrekeningnummer. Na aftrek van campagnekosten wordt het verdeeld onder de hulporganisaties die deelnemen aan de actie. De samenwerkende hulporganisaties achter Giro555 verdelen het geld volgens een verdeelsleutel."
Na aftrek van de actiekosten en een reservering voor Giro555-bureaukosten wordt het geld verdeeld over de deelnemende organisaties. De penningmeester van Giro555 zorgt dat het geld volgens de verdeelsleutel wordt overgemaakt aan de deelnemende organisaties, die dit direct inzetten voor hulpverlening ter plaatse.
De donaties voor de landelijke Giro555-actie 'Samen in Actie voor Oekraïne' blijven binnenkomen. De nieuwe tussenstand is 150.113.413 miljoen euro. Daarmee heeft deze inzamelingsactie de op een na hoogste opbrengst ooit voor een Giro555-actie.
Doordat langs de randen van de Grote Oceaan en de Indische Oceaan veelvuldig aard- en zeebevingen voorkomen zien we hier de meeste tsunami's. In de Atlantische Oceaan komen dit soort zeer zware zeebevingen niet voor en ook aan de zuidelijke Noordzeekust is de kans op tsunami's heel gering.
De aardbeving en de tsunami in Japan hebben ruim 16,9 triljoen yen schade aangericht. Dat is zo'n 147 miljard euro.
Het is niet mogelijk om een tsunami te voorkomen, omdat we zeebevingen niet kunnen tegenhouden. Maar we kunnen een vloedgolf wel voorspellen. Speciale waarschuwingssystemen bewaken de beweging van het zeeoppervlak en meten aardbevingen diep in de zee.