De afschaffing van de doodstraf is daarnaast een vereiste voor toetreding tot de Unie. In Europa handhaven alleen Wit-Rusland en de niet erkende Volksrepubliek Donetsk de doodstraf. Rusland handhaaft de doodstraf, maar er is een moratorium. De laatste executie in Rusland was in 1999.
Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Amnesty International naar de doodstraf. China staat op de eerste plaats met duizenden executies. De Chinese regering geeft geen officiële cijfers vrij waardoor Amnesty niet kan inschatten hoeveel veroordeelden werkelijk jaarlijks terecht worden gesteld in dat land.
Veruit de wreedste methode van executeren behoorde echter toe aan de oude Perzen. Zij bedachten namelijk de praktijk genaamd 'scaphisme', dat is afgeleid van het Griekse woord voor 'uitgehold'. Bij deze methode werd het slachtoffer vastgebonden in een overdekte boot, waarbij alleen zijn hoofd en ledematen uitstaken.
Ophanging, vuurpeloton, elektrocutie, onthoofding en dodelijke injectie. Het zijn vijf officiële manieren waarop vandaag de dag mensen worden gedood, met goedkeuring van de regering. Overheden doden mensen voor uiteenlopende misdrijven – soms zelfs voor handelingen die helemaal geen misdaden zijn.
Sinds de Grondwetsherziening van 1983 staat in artikel 114 van de Grondwet dat de doodstraf niet meer kan worden opgelegd.
De doodstraf kost ongeveer vier keer zo veel als een levenslange gevangenisstraf. De grootste kostenpost is de slopende rechtsgang. De afgelopen jaren is het geregeld voorgekomen dat ter dood veroordeelden onschuldig bleken te zijn. Rechters zijn daardoor zeer huiverig geworden om fouten te maken.
Wit-Rusland is het enige land in Europa dat executies blijft uitvoeren. Rusland heeft een moratorium ingesteld.
De doodstraf wordt in Japan uitgevoerd door ophanging en gevangenen worden pas enkele uren van tevoren op de hoogte gebracht van hun executie. Mensenrechtenorganisaties vechten al jaren tegen de onmenselijkheid daarvan. Het levert veel extra stress op bij de gevangenen die weten dat elke dag hun laatste kan zijn.
De elektrische stoel wordt tegenwoordig in een beperkt aantal Amerikaanse staten gebruikt: In Alabama, South Carolina en Virginia kan de veroordeelde kiezen tussen de stoel en een dodelijke injectie. Ook in Florida kan de veroordeelde kiezen tussen stoel en injectie.
Doodstraf per staat
In staten die nog wel gevangenen ter dood brengen, is een dodelijke injectie de gebruikelijke methode. Van de mensen die dit jaar zijn geëxecuteerd, hadden er meerderen een psychische aandoening of waren slachtoffer van verwaarlozing of misbruik.
De Amerikaanse moordenaar Willie Francis (1929-1947) overleeft de elektrische stoel op 3 mei 1946. Hij is dan zeventien jaar. Het voltage is klaarblijkelijk niet hoog genoeg, want de getuigen horen hem schreeuwen: “Take it off!
Een correct uitgevoerde onthoofding waarbij één slag genoeg is, is een snelle en relatief pijnloze manier om te overlijden. Sommige experts schatten dat je binnen een paar seconden het bewustzijn verliest door de snelle bloeddrukverlaging in de hersenen.
Sinds 1993 is in Marokko niemand meer geëxecuteerd. De laatste persoon die in Marokko voor het vuurpeloton – de wettelijk vastgelegde executiemethode – stond, was een meervoudige verkrachter. Sindsdien betekent een terdoodveroordeling in Marokko in de praktijk levenslange opsluiting.
Het land kent verschillende manieren waarop de doodstraf kan worden voltrokken: onthoofding door middel van een zwaard, fusillade of steniging. De laatste twee methoden worden zelden toegepast. De 345 bekende executies die tussen 2007 en 2010 werden uitgevoerd, werden allemaal voltrokken door onthoofding.
In China wordt de doodstraf meer toegepast dan in alle andere landen van de wereld samen. Het precieze aantal executies is staatsgeheim, maar voor zover bekend werden in China in 2005 in totaal 1770 mensen terechtgesteld, maar mogelijk ligt het aantal jaarlijkse terechtstellingen rond de acht- tot tienduizend.
In 1870 werd de doodstraf in Nederland na een debat van zeven dagen in de Tweede en Eerste Kamer uit het gewone strafrecht gehaald door het invoeren van een nieuwe wet door minister Van Lilaar. De straf werd "wreed en onbeschaafd" gevonden. In de tien jaar daarvóór was de doodstraf overigens al niet meer uitgevoerd.
Er worden stelselmatig drie verschillende oplossingen ingespoten: eerst natriumthiopental, een narcosemiddel; daarna de stof pancuroniumbromide die de spieren verlamt waaronder de ademhalingsspieren; als laatste kaliumchloride dat een hartstilstand veroorzaakt.
welke weg de stroom door het lichaam volgt, bijvoorbeeld tussen de vingers van dezelfde hand, van hand tot hand of van hand tot voet. de duurtijd van het contact: bijvoorbeeld slechts enkele milliseconden (bijvoorbeeld wanneer een snelle beveiliging ingrijpt), tot een onbepaald lange duur.
De terdoodveroordeelde krijgt een masker op, zodat hij wordt gedwongen om pure stikstof in te ademen. Binnen tien seconden verliest hij zijn bewustzijn, en enkele minuten later sterft hij als gevolg van zuurstofgebrek in de hersenen.
In Iran worden verschillende methoden gebruikt om veroordeelden te executeren. Methoden die in Iran worden toegepast zijn ophanging, steniging, fusillade en onthoofding.
Nederland is het enige land in Europa waar levenslang ook echt levenslang betekent. De levenslange gevangenisstraf werd in 1878 ingevoerd nadat in 1870 de doodstraf werd afgeschaft.
Van de landen en regio's met de status "erg hoog" op de welzijnsindex, kennen er 8 nog de doodstraf: de Verenigde Staten van Amerika (aantal deelstaten), Japan, Singapore, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Bahrein en Taiwan.
Verenigde Staten van Amerika
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).
Liechtenstein was in 1798 het eerste land ter wereld dat de doodstraf afschafte. Een steeds groter aantal landen heeft de doodstraf sindsdien volledig afgeschaft of voert deze niet meer uit. Het afschaffen van de doodstraf is een van de voorwaarden die verbonden is aan het lidmaatschap van de Europese Unie.
In Noord- en Zuid-Amerika waren de Verenigde Staten het enige land dat executies voltrok in 2020. In juli 2020 werd na een pauze van 17 jaar de eerste federale executie uitgevoerd. En vijf Amerikaanse staten werden zeven executies voltrokken.