Piekeren is een mentaal proces waarbij je dezelfde gedachten steeds herhaalt of bepaalde zaken keer op keer overdenkt. Ervaringen uit het verleden, speculeren over de toekomst of je zorgen maken over aangrijpende situaties; het kunnen allemaal redenen zijn.
Piekeren wordt vaak veroorzaakt door stress. Meestal is er een aanleiding in het dagelijks leven waardoor je begint met piekeren. Er kan iets zijn waar je je zorgen over maakt en dit gaat over in andere negatieve gedachten. Ook iemands persoonlijkheid speelt een rol in of hij snel piekert of niet.
Piekeren kan leiden tot een angststoornis
Piekeren heeft betrekking op angst en onzekerheid, gerelateerd aan piekeren de toekomstgerichte keuzes die je moet maken. Mensen die veel piekeren kunnen niet goed een besluit nemen. Ze zijn bang voor een mogelijke negatieve uitkomst.
Gevolgen van piekeren
Als je (te) veel piekert, zal je meer negatieve gevoelens ervaren, zoals angst, onrust, somberheid, verdriet, boosheid, machteloosheid, schuld of schaamtegevoelens.
Om dat tegen te gaan kunt u kalmeringsmiddelen (benzodiazepines) slikken, zoals diazepam of oxazepam. Deze middelen werken versuffend en verslavend. Gebruik ze daarom maximaal 1 tot 2 weken.
Een gegeneraliseerde angststoornis of piekerstoornis is goed te behandelen met therapie. Bij een gegeneraliseerde angststoornis zijn Cognitieve Gedragstherapie (CGT), Acceptance and Commitment Therapie (ACT) en hypnotherapie veel ingezette therapieën.
Deze stoornis wordt ook wel gegeneraliseerde angststoornis genoemd. Je bent dan overmatig bezorgd en daardoor ook angstig over dagelijkse dingen. Je piekert over wat er allemaal wellicht zou kunnen gebeuren zonder dat daar direct een aanleiding voor is.
Piekeren maakt mensen ook meer kwetsbaar voor angstklachten en angststoornissen (Watkins, 2008). Vooral mensen die lijden aan een gegeneraliseerde angststoornis piekeren vaak. Zij ervaren voortdurend spanning en angst doordat ze zich zorgen maken over tal van zaken.
Te veel piekeren heeft niet alleen effect op je mentale welzijn, maar ook op het functioneren van je lichaam. "Al van lichte stress kun je een hoge bloeddruk, rugklachten of chronische vermoeidheid krijgen." Dat piekeren psychische klachten als burn-out kan veroorzaken, is bekend.
Mensen die piekeren, gaan er vanuit dat piekeren zin heeft. Dat het iets oplost. Maar dat gebeurt niet. Integendeel: piekeren staat het oplossen van je problemen juist in de weg.
Piekeren heeft effect op zowel je mentale als lichamelijke gezondheid. Vormen van lichte stress kunnen resulteren in een hogere bloeddruk, rugklachten of chronische vermoeidheid. Met name de combinatie van piekeren en stress zorgt ervoor dat je signalen minder goed oppikt, wat resulteert in klachten als vermoeidheid.
Piekeren is vaak een gevolg van een emotie die is aangeraakt en waar je in zekere mate niet direct mee geconfronteerd wilt worden. Door dan in gepieker te schieten, geeft dit je een gevoel dat je controle kunt uitoefenen op de situatie.
De psychologische term voor piekeren (ook wel tobben of malen) is rumineren, met als officiële betekenis: het herhaaldelijk langdurig denken over je gedachten en gevoelens. Het probleem van piekeren zit 'm vooral in het 'herhaaldelijke' en 'langdurige'.
Wat kan je doen om iemand met een angststoornis te helpen? Begrensd luisteren – Neem de tijd om te luisteren, maar ga niet mee in de angst van iemand. Geef na een aantal minuten vriendelijk aan dat je hebt gehoord dat hij/zij angstig is en dat je het nu over een ander onderwerp gaat hebben. Afleiding helpt!
Zenuwachtig gevoel zonder reden
Meestal is de reden achter een onrustig, opgejaagd of zenuwachtig gevoel makkelijk te herleiden. Je hebt bijvoorbeeld net een drukke of stressvolle periode achter de rug. In dit geval gaat dit onrustige of zenuwachtige gevoel vanzelf weer over.
Fluoxetine werkt het beste bij een gegeneraliseerde angststoornis en geeft de minste kans op terugval. Psychiater David Baldwin en zijn collega's trekken deze conclusie in BMJ na een meta-analyse van 27 gerandomiseerde klinische onderzoeken.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
Valeriaan is misschien wel de bekendste en meest gebruikte natuurlijke rustgever ter wereld. Het biedt rust bij o.a. examens, als je wat prikkelbaar bent en bijvoorbeeld voor een sollicitatiegesprek. Dit kalmerende kruid is niet voor niets enorm populair.
Helpt paracetamol dan ook tegen zenuwen? Uit een vergelijkbaar onderzoek, is gebleken dat niet alleen de intensiteit van de emotie verlaagd te zijn, maar vertoonden zowel de mannen als vrouwen die een dosis paracetamol hadden ingenomen ook minder stress toen ze lazen over iemand die fysieke of emotionele pijn leed.
Piekeren is dus tot op zekere hoogte een normaal proces. Het helpt je om na te denken over je fouten zodat je ze in de toekomst kunt vermijden, of om potentiële bedreigingen te zien en daarop te anticiperen. Maar het kan wel uit de hand lopen.
Piekeren kan een kenmerk zijn van een gegeneraliseerde angststoornis (ook wel piekerstoornis genoemd). Je hebt dan het gevoel dat je niet meer kunt stoppen met piekeren en je maakt je continu zorgen over dingen die horen bij het dagelijks leven.
Waarom piekeren we vooral 's nachts? "'s Nachts daalt de bloeddruk, vertraagt de ademhaling en komen er allerlei hormonale processen op gang die ervoor zorgen dat je tot rust komt, zodat je kunt slapen. Ook het brein krijgt rust en dat betekent dat het defaultnetwerk wordt geactiveerd.