Aswoensdag is de eerste dag van de Veertigdagentijd. Op deze dag zet de priester met as een kruisje op het voorhoofd van de kerkgangers, om hen aan te sporen tot bezinning, boete en bekering. Aswoensdag is een verplichte vastendag.
Priester Randy Stice legt uit dat de as gemaakt van palmtakjes ons eraan herinnert waar de Veertigdagentijd nu echt om draait. “Deze takken kondigen de Goede Week aan, het lijden, de dood en de verrijzenis van Christus”, vertelt Stice.
Het is een teken van berouw en boetedoening. As is daarnaast ook een teken van nieuw leven. Het maakt akkers weer vruchtbaar. Het reinigt en geeft kracht tot nieuw leven.
Op deze dag eten sommige Katholieken geen vlees. Dat heeft te maken met de vastentijd. Tijdens deze periode mogen Katholieken slechts één volle maaltijd per dag nuttigen en op Aswoensdag en Goede Vrijdag geen vlees eten. Er wordt tijdens de veertigdagentijd boete gedaan voor alle begane zonden in het afgelopen jaar.
Aswoensdag is in de katholieke traditie het begin van de 40 dagen durende Vastentijd, die loopt tot en met Stille Zaterdag. Van Aswoensdag tot Pasen zijn er veertig vastendagen, waarbij de zondagen niet worden meegerekend. Aswoensdag wordt voorafgegaan door vastenavond en het carnaval.
Onrein voedsel is bijvoorbeeld vlees waar nog bloed inzit, vlees dat afkomstig is van niet-herkauwende dieren met gespleten hoeven of dieren die een natuurlijke dood zijn gestorven. Varkens, hazen en konijnen zijn dus uitgesloten.
Voor moslims is de wijze van vasten voorgeschreven, bij katholieken wordt het aan de persoon zelf overgelaten. Dat betekent dat zaken zoals geen vlees eten, minder of niet snoepen, geen alcohol gebruiken, het geven van aalmoezen* wel worden aangeraden, maar niet verplicht worden gesteld.
Tijdens het vasten mag je wel drinken zoals water, koffie of thee. Maar je gaat pas weer de volgende dag eten om 12.00 uur. Door deze periode van 16 uur vasten gaat je lichaam zich beter herstellen. Je kunt je vast wel voorstellen dat hoe langer je niet eet, hoe langer je lichaam vetten kan verbranden.
Het is de bedoeling niet of nauwelijks te eten en te drinken, geen geslachtsgemeenschap te hebben, en in het algemeen afstand te nemen van alle verslavingen en hartstochten die de weg tot God kunnen versperren. Vasten is in de kern een verstervingsoefening waarbij op een dag maar één enkele maaltijd wordt gebruikt.
Vastentijd, veertigdagentijd of quadragesima is de periode die begint op Aswoensdag als voorbereiding op het Paasfeest. De veertigdagentijd is een periode van vasten en bezinning op de feitelijke christelijke levenspraktijk.
Vastentijd. De tijd van het vasten, een zure tijd, is aangebroken. In plaats van vlees worden vaak witte bonen gegeten. Bonen en erwten zijn belangrijke bronnen van eiwitten.
Een dag die voor velen een luie dag is. Volgens de echte traditie is aswoensdag eigenlijk bedoeld voor het halen van een askruisje en het haring happen (heering/hiering biete).
Aswoensdag - de eerste dag na Carnaval - is de eerste dag van de veertig dagen durende vastentijd die loopt tot Pasen (zondagen niet meegerekend). Aswoensdag is een dag van boetedoening, waarop de gelovigen een kruisje van as op het voorhoofd krijgen getekend. Zo tonen zij berouw voor hun begane zonden.
Veertig dagen verbleef Mozes op de berg, toen hij de Wet in tien geboden van God ontving. De profeet Elia ondernam een tocht van veertig dagen naar de berg, waarop God hem zou verschijnen. Jezus trok zich veertig dagen in de woestijn terug om zich door vasten en bidden voor te bereiden op zijn zending onder de mensen.
Het is een traditie in Antwerpen om bij het begin van de vasten pruimentaart te eten. Dat doen we omdat de kleur van de pruimen lijkt op de zwarte kleur van het askruisje. Uit de geschriften van Felix Timmermans, een Vlaams schrijver en dichter, blijkt dat de goedkope pruimenvlaai een weldaad was voor arme mensen.
Dit hangt af van de stand van de maan. Afgesproken is dat Pasen gevierd wordt op de eerste zondag die volgt op de eerste volle maan na het begin van de lente. Pasen valt daardoor tussen 22 maart en 25 april. Carnaval vieren we daarom tussen 1 februari en 7 maart.
Als we vasten, neemt de stoelgang toe en dalen de hartslag en de bloeddruk. De energie uit voedsel raakt op. De lever breekt vetten af en produceert ketolichamen, die een alternatieve energiebron vormen voor het brein.
Chronisch zieken, zwangere vrouwen en ouderen mogen de ramadan overslaan. Reizigers en mensen die zware lichamelijke arbeid moeten verrichten, hoeven niet te vasten, maar moeten de gemiste dagen later inhalen. Wie niet vast, moest wel een tegenprestatie leveren in de vorm van het betalen van een 'Fidya'.
Vasten bevordert de zelfbeheersing
Als we goed vasten, leren we onze begeerten en lusten in bedwang te houden. We worden sterker, doordat we onszelf laten zien dat we zelfbeheersing hebben. Als we onze kinderen leren vasten, zullen zij de geestelijke kracht ontwikkelen om verleiding in hun leven af te wijzen.
Tijdens de ramadan wordt je geacht tussen zonsopgang (eigenlijk: begin ochtendschemer, “zodra de zwarte draad van de witte draad is te onderscheiden”) tot zonsondergang te vasten. Dit betekent dat je niet mag eten, drinken en geen seksuele omgang hebben met je partner tussen zonsopgang en zonsondergang.
Het effect na 12 weken intermittent vasten (8 uur eten wat je wil en vervolgens 16 uur niets eten) is pover: slechts 3 kg of in deze groep 3% gewichtsverlies. Met een gezond eetpatroon in combinatie met meer lichaamsbeweging kan je in principe meer gewicht verliezen, toch een halve kg per week (6 kg op 12 weken).
Tijdens de Reformatie is er strijd tussen protestanten en katholieken. De protestanten vinden de viering van Vastenavond te rooms, de katholieken vinden het te heidens. De strengere geloofsleer maakt een einde aan de losbandige viering van Vastenavond.
Tijdens de 40 dagen voor Pasen wordt er traditioneel door katholieken gevast. De eerste vastendag wordt Aswoensdag genoemd. Om zich voor te bereiden op de vastentijd vieren katholieken de drie dagen voor Aswoensdag feest: Carnaval.
Carnaval is van oorsprong een gekerstend heidens volksfeest. Het valt binnen de christelijke traditie op de zondag, maandag en dinsdag direct voorafgaand aan de vastentijd van 40 dagen. In Nederland wordt het van oorsprong alleen door katholieken gevierd, voornamelijk in het zuiden en delen van het oosten.