De cognitieve benadering is ervan overtuigd dat men gedrag niet kan begrijpen zonder inzicht te krijgen in de cognitieve processen (cognities zijn gedachten). Cognities kunnen dus mede oorzaak zijn voor psychische problemen. Cognities zijn de kennis die door het verstand en de waarneming worden verworven.
De cognitieve benadering kijkt niet enkel naar stimulus en respons, maar denken dat er ook dingen in de hersenen gebeuren die minstens even belangrijk zijn als de rol van omgeving. Deze benadering kijkt dus naar denkprocessen.
Cognitieve functies worden ook wel 'kennende functies' genoemd. Hiermee bedoelen we functies die te maken hebben met het verwerken van informatie en je in staat stellen tot leren, intelligent gedrag.
Je cognitief functioneren zegt iets over de mate waarin jij de wereld om je heen begrijpt. Het geeft aan of jij je gemakkelijk aanpast aan verschillende, onbekende situaties en over welke vaardigheden jij beschikt om dit te doen. Vaak wordt je cognitief functioneren ook wel intelligentie genoemd.
Cognitieve psychologie is de studie van mentale functies, waaronder aandacht, geheugen, bewustzijn, emotie, taal en actiecontrole. Het doel is om de complexe relaties tussen brein, cognitie en gedrag te begrijpen.
De cognitieve stoornissen kunnen verschillende domeinen betreffen: complexe aandacht, executieve functies, leervermogen en geheugen, taal, perceptueel-motorisch en sociaal-cognitief.
Hoe cognitieve gedragstherapie werkt
Tijdens de cognitieve gedragstherapie breng je bepaalde (negatieve) gedachten- en gedragspatronen in kaart. Je leert hoe het veranderen van deze gedragspatronen invloed heeft op je gevoelens. Daar kan je mee oefenen in een gedragsexperiment.
In een gedragstherapeutische aanpak wordt veel positieve feedback gegeven op het positieve gedrag van jeugdigen. Ongewenst gedrag wordt zoveel mogelijk genegeerd. Hierdoor zullen de jeugdigen het positieve gedrag vaker vertonen, en het ongewenste gedrag zal afnemen. Gedragstherapie wordt vaak in twee vormen ingezet.
Onder de cognitieve functies verstaan we onder andere bewustzijn, aandacht en oriëntatie, intellectuele functies zoals oordeelsvermogen, abstractievermogen, uitvoerende functies, intelligentie, taal en rekenen. Ook worden er inprenting en geheugen toe gerekend.
Je gebruikt cognitieve vaardigheden om informatie te onthouden, verwerken en met anderen te delen. Denk aan concentreren, taal- en rekenvaardigheid, verbanden leggen, empathisch zijn, emoties herkennen en begrijpen, patronen herkennen, analyseren, conclusies trekken, evalueren, redeneren en creatief denken.
Regelmatig bewegen verbetert namelijk de cognitieve functies in je brein. Niet alleen wordt het motorische gedeelte in de hersenen geprikkeld, maar ook de gebieden die te maken hebben met geheugenprocessen. Hierdoor krijgen je geheugen, leervermogen en concentratie een boost!
Door spelenderwijs te leren vergroten kinderen hun wereld en slaan ze constant nieuwe informatie op. Ze onthouden het en maken dus gebruik van hun geheugen. In stappen zou je cognitieve ontwikkeling als volgt kunnen opsommen: aandacht -> waarnemen -> herinneren -> denken -> redeneren -> begrijpen.
Dankzij de cognitieve functies kunnen we een vakantie plannen, een websiteadres onthouden, een gezicht herkennen, de spellingregels toepassen, autorijden, gitaarspelen of gewoon een gesprek voeren enzovoorts. Het concept Mediërend Leren onderscheidt 22 cognitieve functies . Ze zijn de bouwstenen van het denken.
Cognitieve functies worden gemeten met een neuropsychologisch onderzoek (NPO). Een NPO bestaat uit een groot aantal tests die de verschillende cognitieve functies in kaart brengen. Zo bestaan er tests om het geheugen, de aandacht, de snelheid van informatieverwerking en de planningsvaardigheden te meten.
Cognitieve overprikkeling kan optreden als er teveel bewuste denktaken verricht (moeten) worden, zoals geheugentaken, leertaken, taken waar de aandacht voor nodig is of om iets te begrijpen. Of als informatie te snel wordt aangeboden voor het verwerkingstempo van de persoon.
Cognitie - het proces of het geheel van de processen waarbij een organisme kennis opdoet of zich bewust wordt van gebeurtenissen of objecten in de omgeving. Het is het bewust opnemen, verwerken, vastleggen en gebruiken van informatie. Cognitie omvat dus het waarnemen, het leren, het geheugen, de taal, het denken.
Van de instrumenten uit de PICRO zijn de MMSE, Kloktekentest, MoCA en 6-CIT veel gebruikt in Nederland. De MMSE is in Nederland en wereldwijd de meest gebruikte cognitieve testmethode. Ook onder huisartsen wordt deze test steeds meer gebruikt. Het afnemen van de MMSE kost 10 tot 15 minuten.
Voor de analyse van het doelgedrag biedt de zogeheten Poiesz-structuur een goede basis. Theo Poiesz, hoogleraar Economische Psychologie, stelt dat gedrag alleen verandert als capaciteit, motivatie en gelegenheid (de voorzieningen) alle drie in voldoende mate aanwezig zijn.
Cognitieve gedragstherapie gaat er van uit dat problemen beïnvloed en in stand gehouden worden door iemands gedachten en gedrag. Door het onderzoeken, bespreken en veranderen van dat gedrag en die gedachten nemen de psychische klachten af.
De gedragsbepalers zijn gebaseerd op het Communicatie Activatie Strategie Instrument (CASI) van Rijksoverheid. Iets in de omgeving heeft invloed op het gedrag, zoals verkeersdrempels of de mobiele telefoon. Het beeld dat iemand van zichzelf heeft, heeft invloed op het gedrag.
MBCT is een behandeling die meditatietechnieken combineert met cognitieve gedragstherapie. Het is een effectieve behandeling bij mensen met terugkerende depressieve klachten.
Cognitieve gedragstherapie is voortgekomen uit gedragstherapie en cognitieve therapie. Bij gedragstherapie ligt de nadruk op het wijzigen van gedragspatronen die emotionele problemen in stand houden. Bij cognitieve therapie ligt de nadruk op het wijzigen van de manier van denken die patiënten hanteren.
Hoe lang duurt cognitieve gedragstherapie? Door huiswerkopdrachten duurt de behandeling relatief kort. Vaak gaat het om 5 tot 25 afspraken. Als u 1 keer per 14 dagen komt duurt een behandeling dus enkele maanden tot een jaar.