Om zich rustig te kunnen vermenigvuldigen heeft de bacterie stilstaand water nodig. Dit water moet voldoende zuurstof en voeding bevatten, zoals aminozuren en metalen. Als het water heter is dan 55 graden Celsius begint legionella af te sterven.
De legionellabacterie groeit in water met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. Als het water in hele kleine druppeltjes (nevel) in de lucht komt, kan iemand de bacterie inademen en besmet raken. Van nature komt de bacterie voor in grond en in water.
Oorzaak 1 legionella: koud water dat opwarmt
Bij hoge temperaturen vanaf 55 graden – die in een goed functionerende warm waterleiding wel worden gehaald – wordt het de bacterie te heet en sterft hij af. Dit zorgt ervoor dat legionella in een koud waterleiding veel vaker voorkomt dan in een warm waterleiding.
In te koud water of te warm water kan legionella niet overleven. In water kouder dan 25 graden Celsius overleeft de legionellabacterie wel, maar kan deze zich niet vermenigvuldigen. Met temperaturen vanaf 55 tot 60 graden sterft de bacterie af.
Zelfs onder gunstige desinfecterende omstandigheden in het zwemwater, zoals het geval is bij voldoende vrij beschikbaar chloor in combinatie met een goede zuurgraad (pH), kan een contacttijd met chloor van 30 minuten of meer noodzakelijk zijn om de legionellabacterie af te doden.
Legionella in bubbelbaden en whirlpools
De temperatuur van het water in whirlpools en bubbelbaden ligt vaak tussen de 25 en 45°C. In dit warme water kan de legionellabacterie snel in aantal groeien. Daarom kunnen deze baden een risico vormen. Ook thuis.
Wordt de grenswaarde overschreden, dan moet u snel handelen om legionella te bestrijden. Binnen 48 uur kan 100 kve/l legionella zich onder de juiste omstandigheden namelijk vermenigvuldigen tot wel 10.000 kve/l. Raakt u besmet met legionella, dan kunt u ernstig ziek worden.
Wanneer water in een leiding warmer wordt dan 25 graden kunnen bacteriën gaan groeien. Vooral tussen de 25 en de 45 graden doen legionellabacteriën het goed. Vanaf 55 graden gaan de bacteriën weer dood.
Hoe lang kraan doorspoelen tegen legionella? Laat alle kranen een minuut lang lopen om legionella te voorkomen. Dit water hoeft u natuurlijk niet weg te gooien. Vang het doorgespoelde water op in een emmer of gieter en gebruik het bijvoorbeeld om de planten water te geven of om de auto mee te wassen.
Kwaliteit drinkwater minder
Ook de legionellabacterie groeit in stilstaand water en kan voor gezondheidsklachten zorgen. Het RIVM adviseert om leidingen goed door te blijven spoelen. Het advies is om dat minstens 1 keer per week te doen. Zeker als de leidingen niet vaak gebruikt worden.
Minimaal 2 keer per jaar moet u het water controleren op legionella. U moet de meting laten uitvoeren door een gecertificeerd bedrijf. U bent verplicht maatregelen te nemen om het aantal legionellabacteriën terug te dringen als er 100 kolonievormende eenheden per liter (kve/l) of meer worden gemeten.
Hoe herken je legionella? De ziekte begint met snel opkomende koorts, spierpijn en een ziek gevoel, gevolgd door longontsteking met koorts boven de 39 °C.
Besmetting met legionella gebeurt via de longen. U kunt alleen besmet raken als u besmette druppeltjes waternevel inademt. Bijvoorbeeld in douches of bubbelbaden, in de omgeving van natte koeltorens of afvalwaterzuiveringsinstallaties. Het is niet gevaarlijk om besmet water te drinken.
Veteranenziekte komt door legionella. Deze bacterie zit in grond (bijvoorbeeld potgrond) en kan ook in water zitten. Als water stilstaat en opwarmt tussen 25 en 45 graden (boiler, vijver, fontein) dan kan legionella daarin groeien.
Legionellabacteriën kunnen zich in elke leiding met stilstaand water tussen de 20 en 65 graden ontwikkelen. Daarom is het bijvoorbeeld ook belangrijk alle kranen in uw huis na de vakantie eerst een minuut te laten lopen.
Let wel op dat je de boiler op minstens 65 graden instelt. Een temperatuur lager dan 65 is ideaal voor bacteriën om te groeien. 65 graden is de minimum temperatuur die wij adviseren.
Om groei van legionellabacteriën tegen te gaan, is het sterk aan te raden om in periodes dat het drinkwater opwarmt tot boven 25°C dagelijks te spoelen. Op deze wijze koppelt u de uitkomsten van de temperatuurmetingen (temperatuur water boven 25°C) aan directe preventieve maatregelen.
Het antwoord zal je verbazen. Zelfs als het vies smaakt of oud is, blijft het veilig om te drinken. De meeste mensen vinden een glas water dat een nacht heeft gestaan nog wel veilig om van te drinken.
Legionella bacteriën kunnen zich niet voortplanten bij een watertemperatuur onder de 20 °C, en sterven bij een water temperatuur van boven de 60 °C. Bij temperaturen boven 70 °C sterft de bacterie vrijwel onmiddellijk.
In het legionella beheersplan wordt uitgelegd welke maatregelen u moet treffen om het risico op legionellabesmetting te beperken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het doorspoelen van sporadisch gebruikte tappunten en een periodieke legionella monstername.
Tips tegen legionella
Stel het warmwatertoestel (boiler, combiketel, geiser) op minimaal 60°C af. Spoel alle leidingen zo'n twee minuten door bij terugkomst van vakantie. Voorkom hierbij verneveling door bijvoorbeeld de douchekop in een met water gevulde emmer te houden.
Soms veroorzaakt de legionellabacterie een ernstige longontsteking. Die wordt ook wel legionella-longontsteking of veteranenziekte genoemd. Legionella-longontsteking moet met speciale antibiotica behandeld worden. Het is een ernstige ziekte die dodelijk kan zijn.
De aanbevolen watertemperatuur is ten hoogste 37 graden, oftewel gelijk aan de temperatuur van het menselijk lichaam. Warmte verlicht pijn en vergroot de elasticiteit van het lichaam. Warmte ontspant ook en geeft onder meer endorfine af aan het lichaam. Tegelijkertijd vertraagt de hartslag en daalt de bloeddruk.
Legionella bestrijden kan op 2 manieren: een thermische desinfectie en een chemische desinfectie. Bij thermische desinfectie wordt de legionellabacterie uitgeroeid door de leidingen door te spoelen met heet water boven de 60°C. Bij deze temperatuur overleeft de bacterie gegarandeerd niet.